برخی ظرافت‌های بلاغی و معنایی پنهان تعلیمی در سخن سعدی
محورهای موضوعی : شاهنامه
کلید واژه: سعدی, معنای تعلیمی ابیات, شروح گلستان و بوستان, ظرافت های کلامی, مهارت‌های بلاغی,
چکیده مقاله :
برخی عبارات و اشعار گلستان و بوستان سعدی، علیرغم ظاهری ساده، انواعی از درهم‌تنیدگی های معنائی دارند که با نگاه اول و تکیه بر بلاغت مألوف نمی‌‌توان به عمق معنائی آنها پی برد. سعدی گاهی ژرف ساخت‌های معنائی را با ایجاد شبکه ارتباطی پیچیده ای از کلمات که در مواردی با صنایع ادبی هم تقویت می‌شود ایجاد می‌کند. تسلط سعدی بر زبان فارسی، باریک اندیشی، آگاهی از علوم مختلف، تجربه‌های زیادی که در سفر داشته و آشنایی با فرهنگ‌های متفاوت، از عواملی است که سبب ایجاد معانی پنهان در آثار او شده است. مهمتر آن که دقت و اهتمام سعدی برای ایجاد اثری تعلیمی و آموزنده، در روساخت و ژرف ساخت ابیات پدیدار است و گاه بر شارحان نیز پوشیده باقی مانده است. در این مقاله تلاش شده تا برخی ابیات و عبارات سعدی که ظرایف بیانی و معنائی پنهان در آنها بر شارحان سخن وی پوشیده مانده است، بازخوانی و معنا شود.
Although some of Boostan and Golestans poems and phrases have simple appearances, others have Semantic complexity. At first glance we can’t understand the depth of meaning even with relying on rhetoric knowledge. Saadi has made deep semantic structures with the help of complex network of words which sometimes strengthen by using the figure of speeches. Saadi has used hidden meaning in his works because he was a proficient in Persian language, had had knowledge about other sciences, had gained experiences form his travels and had known the different culture. Above all, Saadi’s accuracy and effort for making an educational and instructive work has appeared both on surface and deep of couplets which sometimes was ignored by his exponents. The purpose of the present paper, therefore is to interpret and explain some of phrases and poetry that their meanings were hidden for previous exponents.
- خزائلی، محمد .(1344). شرح گلستان، تهران: علمی.
2- --------- .(1368). شرح بوستان، تهران: جاویدان.
3- خطیب رهبر، خلیل .(1348). گلستان، تهران: بنگاه مطبوعاتی صفیعلیشاه.
4- سودی .(1374). شرح سودی بر گلستان سعدی، ترجمه حیدر خوش طینت و همکاران، تبریز: مرکز نشر فرهنگی بهترین.
5- شمیسا، سیروس .(1381). نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس.
6- ناتل خانلری، پرویز .(1378). دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: توس.
7- یوسفی، غلامحسین .(1381 الف). بوستان سعدی، تهران، خوارزمی.
8- -------------- .(1381 ب). گلستان سعدی، تهران، خوارزمی.
9- یاقوت حموی .(1955). معجم البلدان، بیروت: دارصادر و دار بیروت.
www.daneshname.roshd.ir -10