بررسی شیوه‌های ترغیب و تحذیر در گلستان سعدی
محورهای موضوعی : شاهنامه
کلید واژه: سعدی, گلستان, تعلیم و تربیت, ترغیب و تحذیر,
چکیده مقاله :
شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی از تأثیر گذارترین شخصیت های ادب پارسی است که آثار وی از زمان حیاتش تاکنون با استقبال فراوان مخاطبان همراه بوده است. قرن‌هاست که گلستان و بوستان وی در مراکز آموزشی قدیم و جدید، در ایران و خارج از ایران خوانده می شود. افزون بر زبان آهنگین، رسا و پر تأثیر، توجه شیخ اجل به مسائل اجتماعی و بایدها و نبایدهای اخلاقی، در استقبال مراکز آموزشی و دیگر مخاطبان بی تأثیر نبوده است و همین امر موجب شده است که شیخ شیراز در اذهان بسیاری از فارسی زبانان، بیشتر به عنوان یک معلم اخلاق نقش بندد. از آن جا که فرا خواندن به زیبایی ها و نیکی ها و بازداشت از بدی ها و زشتی ها از اصلی ترین مباحث و اصول علم اخلاق است و این بن مایه ها با آثار ادبی بویژه گلستان و بوستان شیخ اجل آمیختگی و پیوند استواری دارد. در این مقاله قصد بر آن بوده است که بررسی شود شیخ اجل در کتاب پر ارج گلستان، مخاطبان را به چه اموری ترغیب کرده است و از چه اموری بازداشته است و برای هدایت مخاطبان خود از چه شیوه های ترغیب یا فراخوانی و تحذیر یا بازداشتی بهره برده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سعدی در گلستان، در 47 مورد مختلف، مخاطب را به فضایل اخلاقی فرا خوانده است و در 73 مورد نیز از رذایل اخلاقی باز داشته است در این مقاله برخی از آن ها بر اساس بسامد نشان داده خواهد شد.
Sheikh Mosleh al-Din Sa’diShirazi is one of the most influential characters of the Persian Literature whose works has been enthusiastically popular since life his time. For centuries, his Golestan and Bostan have been read after the Quran in Iran and outside of Iran in the traditional and modern educational centers. Besides his rhythmic, musical, expressive and effective language, the attention of Sheikh-E Ajal to the social issues and the ethical Dos and Don'ts hasn’t been effective in impressing the educational centers and other Audiences. That should be the reason whySheikh-E Shirazi is considered as a moralist from the viewpoints of many Farsi speakers. Considering that Saadi’s piece of works, particularly Golestan&Boostan are greatly integrated and interconnected to the most central issues, arguments and principals of the ethical science which are‘’to persuade and encourage to the beauties and goodness’’ and ‘’to prevent from the obscenities and evilness’’, the objective of the present study is to evaluate which issues had been persuaded and warned for the audiences by the Sheikh-E Ajal in his valuable Golestan. It is attempted to determine which persuade and warning methods were applied by him to guide the audiences. The results of the present study will indicate that Saadi has invited his audiences to the ethical virtues in 47 different occasions and prevented them from the ethical iniquities in 73 cases. It is important to note that, Saadi has employed various methods for his concepts about ‘’ to prevent & to encourage the audience’’, which will be focused in this research.
1- قرآن کریم .(1381). مترجم: محمد مهدی فولادوند، قم: انتشارات اسلامی حوزة علمیه.
2- نهج البلاغه .(1375). مترجم: سید جعفر شهیدی، تهران: علمی فرهنگی.
3- آقازاده، احمد .(1382). تاریخ آموزش و پرورش ایران، تهران: ارسباران.
4- امامی، نصرالله .(1385). مبانی و روش های نقد ادبی، تهران: جامی.
5- ترابی، علی اکبر .(1378). جامعه شناسی ادبیات فارسی، تبریز: فروغ آزادی.
6- خرمشاهی، بهاءالدین .(1384). «نظری به طنز سعدی»، مجله سعدی شناسی، دفتر هشتم، صص 105- 96، به کوشش کورش کمالی سروستانی، شیراز: دانش نامه فارس.
7- راستگو، محمد .(1387). تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران: سمت.
8- سروش، عبدالکریم .(1375). اوصاف پارسایان، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
9- سعدی، مصلح بن عبدالله .(1387). گلستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
10- سعدی، مصلح بن عبدالله .(1363). گلستان سعدی، تصحیح محمد خزائلی، تهران: جاویدان.
11- سعدی، مصلح بن عبدالله .(1363). کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.
12- سعدی، مصلح بن عبدالله .(1384). گلستان سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: ققنوس
13- شمیسا، سیروس .(1368). نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس
14- صیادکوه، اکبر، پریسا ظهیر امامی و آزاده نجفیان .(1389). «بررسی عنصر شخصیت در حکایت های بوستان سعدی»، بوستان ادب، جلد دوم، صص 157-131. شیراز: دانشکده ادبیات و علوم انسانی
15- غزالی، محمد .(1351). نصیحه الملوک، تصحیح جلال الدین همایی، تهران: انجمن آثار ملی.
16- غزالی، محمد.(1381). کیمیای سعادت، جلد دوم، تصحیح احمد آرام، تهران: گنجینه.
17- معین، محمد .(1377). فرهنگ فارسی، جلد یک، تهران: امیرکبیر.
18- یحیی بن عدی .(1371). تهذیب الاخلاق، ترجمه و تصحیح محمد دامادی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
19- یوسفی، غلامحسین .(1378). درس زندگی گزیده قابوس نامه، تهران: علمی.