تاثیر تنش خشکی، مصرف زئولیت و سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزیپیمان یوسفوند 1 , نورعلی ساجدی 2 , محمد میرزاخانی 3
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زراعت و اصلاح نباتات، اراک، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فراهان، گروه زراعت و اصلاح نباتات، فراهان، ایران
کلید واژه: عملکرد و اجزای عملکرد, زئولیت, آفتابگردان روغنی, سلنیت سدیم,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر زئولیت و سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال 1389-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا شد.عوامل مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح 100% ، 75% و50% نیاز آبی گیاه ، زئولیت در سه سطح شامل صفر، 4 و8 تن در هکتار و سلنیوم در دو سطح صفر و18 گرم در هکتار در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد اثر آبیاری به صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه معادل 5/3224 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار آبیاری 100 % نیاز آبی گیاه و مصرف 8 تن در هکتار زئولیت و 18 گرم در هکتار سلنیوم به دست آمد که با تیمار 75% نیاز آبی گیاه توام با مصرف 8 تن در هکتار زئولیت و 18 گرم در هکتار سلنیوم با عملکردی معادل2/3000 کیلوگرم در هکتار در یک گروه قرار گرفت. مصرف 8 تن در هکتار زئولیت و 18 گرم در هکتار سلنیوم در تیمار آبیاری 75% موجب افزایش 16/34 % عملکرد نسبت به عدم مصرف زئولیت و سلنیوم در همین تیمار آبیاری شد، همچنین مصرف 8 تن در هکتار زئولیت و 18 گرم در هکتار سلنیوم در تیمارآبیاری 50% موجب افزایش 61/24 % عملکرد در همین تیمار گردید.نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که با آبیاری معادل 75% نیاز آبی گیاه، 8 تن در هکتار زئولیت با 18 گرم در هکتار سلنیت سدیم عملکرد مطلوب حاصل می شود.
In order to study the effect of drought stress, zeolitand and selenium on yield and yield components of sunflower a field experiment was carried out in factorial split plot using RCBD with four replications. Experiment was done at research farm of Arak Islamic Azad University in Iran during 2009-2010. The experimental factors included three levels of irrigations (irrigation equal to 100% crop water requirement as control, irrigation equal 75% and 50% of crop water requirement) and zeolit in three levels (0, 4 and 8 t/ha) and sodium selenit in two levels (0 and 18 g/ha). The result showed that, irrigation significantly effected on observed in irrigation equal to 100% crop water requirement + 8 ton/ha Zeolit + 18 g/ha sodium selenit, that with treatment of 75% crop water requirement + 8 ton/ha +18 g/ha sodium selenit with yield equal to 3000.2 kg/ha on significant. Application of 8 ton/ha Zeolit +18g/ha sodium selenit in irrigation of 75% crop water requirement, increased grian yield equal 34.16% as comprer with without zeolit and sodium selenit, also application of this treatment in condition of 50% crop water requirement increased grain yield equal 24.61% as compared with without zeolit and sodium selenit. It is concluded that with irrigation equal to 75% water requirement + 8 ton/ha Zeolit +18 g/ha sodium selenit obtain optimum yield.
1- آلیاری،ه. وشکاری، ف. 1379. دانه های روغنی، زراعت و فیزیولوژی. انتشارات عمیدی تبریز. 182 صفحه.
2- خانی، م.، دانشیان، ج. ، زینالی خانقاه، ح. و قنادها، م. 1384. تجزیه ژنتیکی عملکرد و اجزای آن در لاین هتای آفتابگردان با استفاده از طرح تلاقی لاین * تستر در شرایط تنش و بدون تنش خشکی. مجله علوم کشاورزی ایران 36(2):435-445.
3- دانشیان، ج. 1381. گزینش لاینهای متحمل به کم آبی آفتابگردان(گزارش نهایی). موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، بخش تحقیقات دانه های روغنی، کرج.
4-دانشیان، ج.، جباری، ح. و فرخی، ا. 1385. اثر تنش کم آبی و تراکم گیاه بر عملکرد دانه و خصوصیات زراعی آفتابگردان در کشت دوم . نهمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران.
5-راضی،ه.وآساد، م. ت.1377. ارزیابی تغییرات مهم زراعی و معیارهای سنجش تحمل به خشکی در ارقام آفتابگردان . مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، جلد دوم، شماره اول، صفحات 31 تا 43.
6- رفیعی، ف.، کاشانی، ع.، مامقانی، ر. و گلچین، ا. 1384. تاثیر مراحل آبیاری و کاربرد نیتروژن بر عملکرد و برخی خصوصیات مرفولوژیکی هیبرید گلشید آفتابگردان. مجله علوم زراعی ایران 7(1) 44-53.
7- رنجبر چوبه، م. 1382. تاثیر آبیاری و مصرف زئولیت طبیعی بر عملکرد کمی و کیفی توتون کوکر 347.، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته زراعت، دانشگاه گیلان.
8- غلامحسینی، م. ا.، قلاوند، س. ع.، مدرس ثانوی، م. و جمشیدی، ا. 1386. تاثیر کاربرد کمپوستهای زئولیتی در اراضی شنی بر عملکرد دانه و سایر صفات زراعی آفتابگردان. علوم محیطی سال پنجم، پاییز 1386.
9- فرشی، ع. ا.، شریفی، م. ر.، جاراللهی، ر.، قائمی، م. ر.، شهابی فرف م. و تولائی، م. 1376. برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور. جلد اول. گیاهان زراعی. نشر آموزشی کشاورزی.
10- کامل،م. وخیاوی، م. 1381. بررسی اثرات تنش خشکی در برخی از صفات فیزیولوژیکی و اجزاء عملکرد آفتابگردان چکیده مقالات هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. مؤسسه تحقیقات نهال و بذر، کرج، صفحه 594.
11- کریمزاده،خ.، مظاهری، د. وپیغمبری، ع. 1381.اثر چهار دور آبیاری بر عملکرد و صفات کمی سه رقم آفتابگردان . مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 34، شماره 2، صفحات 293 تا 301
12- کلهری،ج.، مظاهری، م. و حسینزاده، ع. 1381. بررسی قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام آفتابگردان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 118 صفحه.
13- مظاهریلقب،ح.، نوری، ف.، زارعابیانه، ح.ووفایی. م. ح. 1380. اثر آبیاری تکمیلی بر صفات مهم زراعی سه رقم آفتابگردان در زراعت دیم، مجله پژوهش کشاورزی، سال سوم، جلد سوم، شماره (1)، صفحات 31 تا 44
14- Andria, R., F.Q.Chiaranda, V.Magliulo and M.Mori.1995.Yeild and soil water uptake of sunflower.
15 -Arshi, Y. 1992. Nutritional disturbances in sunflower. Oilseeds Committee Press. 114 pp.(Translated in Persian).
16- Dhillon, K. S. 2002. Selenium enrichment of the soil plant system for a seleniferous region of northwest India. Journal of Hydrology .272:120-130.
17- FAS (Foreign Agriculture Service). 2005. Oilseeds: world market and trades. Current world Production, Market and trade reports.
18- Goksoy, A. T., Demir, A. O., Turan, Z. M., and Dagustu, N. 2004. Responses of sunflower to full and limited irrigation at different growth stages. Filed Crop Science 42:1180-11
19- Gottardi, G. and Gall, E. 1985. Natural zeolites. Springer – Verlag, Berlin. Heidelberg.
20- Gomez, D., Martinez, O., Arona, M. and Castro, A. 1991. Generation a selection index for drought tolerance in sunflower. I. Water use and consumption. Helia, 14, Nr. 15:65-70
21- Hall, A. J., Connor, D. G. and Sadras, V. D. 1995. Radiatioin use efficiency of sunflower crops. Effects of specific leaf nitrogen. Field Crop Research, 4: 56-77.
22- Franz, Ch. 1983. Nutrient and water managent for medicinal and aromatic plants. Acta Hort. 132: 203 – 215.
23- Jose, M. M., Perez Gomez, C. and Esparto, I. C. N. 1999. Chemical Biochemistry.Vol: 32.No.3. 595-608.
24- Lawlor, D. M. 2002. limitation to photosynthesis in water- stressed leaves: stomata vs. metabolism and the role of ATP. Ann. Bot. 89: 871-885.
25- Leon, A. J., Andrade, F. H. and lee, M. 2003. Genetic Analysis of seed-oil concentrations across generations and environments in sunflower .Crop Sci. 43: 135-140
26- Lopez Pereira, M., Trapani, N. and Sadras, V. 2000. Genetic improvement of sunflower in Argentina between 1930 and 1995. III. Dry matter partitioning and achene composion. Field Crops Res. 67: 215-221.
27- Seiler, G. J. 1997. Anatomy and morphology of sunflower. PP. 67-111. In: A. A. Schneiter (Ed.), Sunflower Technology and Production, Monograph No. 35. ASA, CSSA, SSSA, Madison, Wisconsin, U. S. A.
28- Timothy, P. 2001. Effect. Of selected selenium status: Implications of oxidative stress. Biochem. Pharm. 62:273.281.
29- Vega, C. R. C., Sadras, V. O., Andrade, F. H. and Uhart, S. A. 2000. Reproductive Allometry in soybean, Maize and sunflower .Annals of Botany. 85:461-468 .
30- WWW. Ukrainian Zeolite Information. com.
31- Yegappan, T., Paton, M. D., Gates, C. T. and Muller, W. 1982. Water stress in sunflower (responses of cyptla size). Annuals of Botony, London. 49:63-68 .