بررسی پایداری و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط در هیبریدهای ذرت دانه ای از طریق روش های پارمتری تک متغیره
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزیمهدی چنگیزی 1 * , رجب چوکان 2 , اسلام مجیدی هروان 3 , محمدرضا بی همتا 4 , فرخ درویش 5
1 - دانشجوی دکتری، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
2 - استاد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج
3 - استاد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
4 - استاد دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
5 - استاد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
کلید واژه: ذرت, اثر متقابل ژنوتیپ و محیط, پایداری عملکرد, روش های پارامتری تک متغیره,
چکیده مقاله :
این تحقیق با هدف بررسی 16 ژنوتیپ ذرت (15 هیبرید ذرت به همراه رقم شاهد (KSC 704)) در شرایط آب و هوائی مناطق مختلف ایران به منظور انتخاب ژنوتیپ های پایدار با عملکرد مناسب اجرا گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده، بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بود و در سال های زراعی 90-89 و 91-90 در 12 ایستگاه (کرج، شیراز، قراخیل قائمشهر، مغان، خرم آباد، میاندوآب، مشهد، گرگان، دزفول، اصفهان، جیرفت و ایلام) مورد کشت قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد، اثر‌متقابل ژنوتیپ و محیط در سطح احتمال 01/0 معنی‌دار شد و برای بررسی دقیق تر اثر متقابل و تعیین ارقام پایدار تجزیه پایداری با روش های مختلف انجام پذیرفت. نتیجه مقایسه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها، مشخص نمود که ژنوتیپ‌های 2 (KLM 77002/10-5-1×K19/1)، 1 (KLM 76002/3×MO17) و 8 (K48/3×K18) به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 003/10، 002/10 و 933/9 تن در هکتار دارای بیشترین میانگین عملکرد دانه بوده و ژنوتیپ 16(KSC 704) (شاهد) عملکرد کم‌تری را نسبت به ژنوتیپ‌های فوق نشان داد. بررسی پایداری ژنوتیپ‌ها توسط روش‌های پارامتری تک متغیره نشان داد که ژنوتیپ‌های پرمحصولی که توسط هر دو مفهوم استاتیک و دینامیک به عنوان پایدار معرفی شدند به ترتیب عبارت بودند از 8 (K47/2×MO17)، 1 (KLM 76002/3×MO17) و 2 (KLM 77002/10-5-1×K19/1). ژنوتیپ16 که به عنوان شاهد در آزمایش استفاده شده بود، پایداری کمی را نسبت به ژنوتیپ‌های فوق نشان داد. ناپایدارترین ژنوتیپ‌ها که عملکرد نسبتاً پائینی نیز داشتند، ژنوتیپ‌های 14 (KLM78018/6×MO17) و 5 (K3651/2×K19) بودند.