بررسی تنوع تحمل به تنش گرمایی در تعدادی از ژنوتیپ های برنج بر عملکرد و اجزای عملکرد در استان سیستان و بلوچستان
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزینعمت اله هاشمزهی 1 , احمد ابراهیمی 2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایرانشهر
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایرانشهر
کلید واژه: عملکرد, اجزای عملکرد, برنج, تنش گرما,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر تنش گرما بر عملکرد و اجزای عملکرد تعدادی از ژنوتیپ های برنج، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در شرایط تنش گرما در قالب طرح اسپیلت پلات به صورت بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار که عامل اصلی تاریخ کاشت (20/1/96، 10/2/96 و 01/3/96) و عامل فرعی (رقم شفق، شیرودی، باسمتی و هیر)، در بخش ایرندگان شهرستان خاش، استان سیستان و بلوچستان انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده ها، وزن کاه، طول برگ پرچم، وزن دانه، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، راندمان تولید، درصد دانه های تلقیح شده، درصد دانه های پوک و درصد دانه های گچی تحت تأثیر اثر متقابل رقم با تاریخ کاشت قرار گرفت. تفاوت ارتفاع بوته و طول خوشه بین ارقام نیز معنی دار بود. همچنین تعداد دانه در خوشه تحت تأثیر تاریخ کاشت و رقم قرار گرفت. بیشترین وزن کاه (3/2046 گرم در مترمربع) در تاریخ کاشت 10/2 از رقم باسمتی، بیشترین طول برگ پرچم (46/29 سانتی متر) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم شفق، بیشترین وزن دانه (67/812 گرم در مترمربع) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم شفق، بیشترین وزن هزار دانه (21 گرم) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم شفق، بیشترین عملکرد دانه (7/5688 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم شفق، بیشترین راندمان تولید (13/100 درصد) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم هیر، بیشترین درصد دانه های تلقیح شده (7/89 درصد) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم هیر، بیشترین درصد دانه های پوک (06/38 درصد) در تاریخ کاشت 10/2 از رقم باسمتی، بیشترین درصد دانه های گچی (33/73 درصد) در تاریخ کاشت 01/3 از رقم باسمتی به دست آمد. رقم شفق عملکرد خود را در مواجه با تنش گرما در حد مطلوبی حفظ نمود. با توجه به نتایج بدست آمده بیشترین عملکرد مربوط به تاریخ 01/03/96 می باشد و بهترین رقم جهت توصیه کشت در منطقه بر اساس بالاترین میزان عملکرد رقم شفق می باشد. این رقم را می توان جهت کشت در مناطق گرم و یا به کارگیری در برنامه های اصلاحی افزایش تحمل به گرما توصیه کرد.
In the 2016-2017 crop year, an experiment was conducted in Irandegan, Khash city, Sistan and Baluchestan province under heat stress conditions in a split plot design in randomized complete blocks with three replications to investigate the effect of heat stress on yield and yield components of a number of rice cultivars. The main factor was the use of Shafaq, Shiroodi, Basmati, and Hir cultivars, while the sub-factor was planting on April 9th, April 30th, and May 22nd. According to the results of the analysis of variance, the interaction of cultivar with planting date affected straw weight, flag leaf length, grain weight, 1000-seed weight, grain yield, production efficiency, percentage of inoculated seeds, percentage of hollow seeds, and percentage of gypsum seeds. Plant height and spike length also differed significantly across varieties. In addition, planting date and cultivar had an effect on the quantity of seeds per sike. The highest straw weight (2046.3 g/m2) was obtained on April 30th in the Basmati cultivar, the highest grain yield (5688.7 kg / ha) on May 22nd in the Shafaq cultivar, the highest percentage of inoculated seeds (89.7 percent) on May 22nd in the Hir cultivar, and the highest percentage of gypsum seeds (73.33 percent) on May 22nd in the Basmati cultivar. In the face of heat stress, the Shafaq cultivar maintained a satisfactory yield. According to the findings, the greatest yield is associated with May 22nd, and the best cultivar to suggest growing in the area based on the highest yield is Shafaq.
_||_