بررسی چالش‌ها، مسائل و راهکارهای توسعه منابع طبیعی در استان مرکزی
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزیسید داود حاجی میررحیمی 1 , سید مهدی نبئی 2
1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی اراک
کلید واژه: توسعه بخش کشاورزی, چالش‌ها, منابع طبیعی,
چکیده مقاله :
در برنامه های توسعه کشور، کشاورزی محور توسعه اقتصادی است و بیشترین بهره وری نیروی کار و ارزش افزوده به ازای هر واحد سرمایه گذاری، اختصاص به بخش کشاورزی دارد. در این میان، زیربخش منابع طبیعی به واسطه وابستگی امنیت غذایی کشور به آن مورد توجه ویژه است. این زیربخش در استان مرکزی با حدود 9/1 میلیون هکتار از جایگاه اقتصادی مهمی برخوردار است، ولی برخی چالش‌ها و مسائل مانع از بهره‌برداری کامل از ظرفیت های آن شده است. تحقیق حاضر که با هدف شناخت این چالش‌ها و مسائل و راهکارهای مرتفع ساختن آنها صورت گرفته، از نوع توصیفی و همبستگی است. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی گردآوری شده است و جامعه آماری آن شامل مدیران، کارشناسان و مروجین واحدهای سازمانی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جهادکشاورزی استان مرکزی است. حجم نمونه کارشناسان و مروجین با استفاده از فرمول کوکران و به صورت تصادفی تعیین گردیده است. مدیران نیز به صورت سرشماری تعیین گردیدند، که تعداد آنها 101 نفر شد و ابزار این تحقیق پرسشنامه ای بود. یافته‌های تحقیق نشان داد، که چالش‌ها و مسائل درونی بیش از چالش‌ها و مسائل برونی مانع توسعه مطلوب منابع طبیعی استان مرکزی شده است. مهمترین چالش و مسئله درونی بهره‌برداری‌های بی‌رویه از جنگل‌ها و مراتع و عدم رعایت زمان مناسب چرا در مراتع و پایین بودن سطح اطلاعات عمومی و فرهنگ مردم و بهره‌برداران در ارتباط با اهمیت و ارزش منابع طبیعی می باشد. از طرف دیگر، نتایج آزمون تحلیل عاملی چالش‌ها و مسائل توسعه منابع طبیعی نشان می‌دهد، که ابهامات و ضعف قوانین و مقررات بهره‌برداری و فرایند آگاهی‌رسانی9/42 درصد واریانس مشترک بین عامل اول و سایر متغیر‌ها را تبیین کرده و تاثیر‌گذارترین عامل در تبیین چالش‌ها و مسائل منابع طبیعی استان مرکزی می‌باشد.
Agricultural section is regarded as the economic development basis in development programs of Iran. More labor productivity and added values, in every branch of investment, are mainly devoted to agriculture. Sub - branch of natural resource in Central Province with having 1.9 million hectares under which are regarded prominent from social and economic point of view. Despite this, some challenges and problems have prevented the full utilization capabilities. The present survey based on survey method is apt to the recognition of the challenges and problems to eradicate them. The statistical society include: managers, experts and extension agents in sub branches of agronomy and horticulture in Jihad Agriculture Central Province Organization. The experts and extension agents' sample quantity was determined by the use of Cocran formula and for managers, it was through censuses, which were about 101 people. The sample determined randomly. Research instrument was questionnaire. The research findings showed that the external problems and challenges were more the issues of more utilize from natural resource. The from forest and pasture and donُ t consider to nice time for feeding in pasture and be low level of public information and culture of people and producers on values and important of natural resources. On the other hand the results of factorial analysis on challenge and problems of natural resource development, show that opacities and faints of rules for utilizing and signalizing process determine the 42.9 percentage of common variance between first factor and other variables. The most Influences factor in defining challenge and problems of natural resource development in the Central Province.
1- آمار بخش کشاورزی استان مرکزی. 1382. سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی، اراک.
2- اورازپای، ا. 1385. سخنرانی در کارگاه آموزشی توسعه پایدار روستایی و کشاورزی در منطقه اکو. 12-8 خرداد ماه، تهران.
3- بررسی عملکرد وزارت جهادکشاورزی در سال‌های 1378-1374. 1382. فصلنامه مجلس و پژوهش، شماره 30، صفحات 103-89 ، تهیه شده توسط دفتر امور زیربنایی مرکز پژوهش‌های مجلس، تهران.
4- برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور.1383. انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، تهران.
5- برنامه سوم توسعه استان مرکزی.1380. انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان مرکزی، شماره ثبت در سازمان مدیریت و برنامه‌ر