بازشناسی شیوه‌های امر به معروف‌ونهی از منکر در تصوف عملی ابوسعید ابوالخیر

محورهای موضوعی : عرفان اسلامی

علی رحیمی ¹ , هاتف سیاه کوهیان ² , جمشید صدری ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی گروه ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.
2 - استادیار گروه ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]
3 - دانشیارگروه ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/01/19 تاریخ پذیرش : 1400/03/29 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: ابوسعید ابوالخیر, عرفان اسلامی, Islamic Mysticism, امر به معروف‌‌و‌نهی از منکر, تصوف عملی, Abu Sa’id Abu al-Khair, Commanding the good and forbidding the evil,

چکیده مقاله :

ابوسعید ابوالخیر به عنوان عارفی انسان دوست علی رغم رفتارهای خشن متشرعه عصر خود، با تاثیرگذاری یک مرشد معنوی و به کارگیری شیوه های غیرمتدوال و خلاقانه، بدون آنکه موجبات آزردگی کسی را فراهم سازد، به امر به معروف و نهی از منکر می پرداخت و مانع بسیاری از نابهنجاری ها و مفاسد می شد. آنچه در این مقاله به عنوان مسئله اصلی مورد بررسی قرارگرفته، این است که التزام عملی ابوسعید به این فریضه دینی با وجود تساهل و تسامح وی از یک سو، و رویکرد ملامتی گری وی از سوی دیگر، چگونه صورت می گرفته است و آیا در شیوه هایی که او در انجام این فریضه به کارمی بسته، امر به معروف و نهی از منکر در معنای فقهی و اخص آن انجام می گرفته یا در معنای عام؟ آنچه از بررسی ها حاصل شد، این بود که روش اصلی ابوسعید در امر به معروف ونهی از منکر استفاده از زبان عامیانه متناسب با ظرفیت های فکری و فرهنگی مردم زمانه خود بوده و او با توجه به تفاوت های فردی و خصوصیات روحی افراد، به جای دعوت زبانی و موعظه مستقیم، به طور غیرمحسوس و غیرمستقیم به اصلاح و تربیت افراد می پرداخته است او در این شیوه به شکلی متناقض نما با عدم مبادرت به امر به معروف، موجب امر به معروف و نهی از منکر می شد.

چکیده انگلیسی:

Abu Sa'id Abu al-Khair, as a humane mystic, in spite of the violent behaviors of the legislators of his time, by influencing a spiritual guide and using unconventional and creative methods, without causing annoyance to anyone, commands the good and forbids the bad. It paid for and prevented many anomalies and corruptions. What is examined as the main issue in this article is how Abu Sa'id's practical commitment to this religious duty was fulfilled, despite his tolerance on the one hand, and his reproachful approach on the other, and In the ways that he used to perform this duty, was the commandment of the good and the prohibition of the evil done in the specific jurisprudential sense or in the general sense? What emerged from the studies was that the main method of Abu Sa'id in the use of slang and the prohibition of the use of slang was in accordance with the intellectual and cultural capacities of the people of his time, and he according to the individual differences and spiritual characteristics of individuals. Instead of verbal invitation and direct preaching, he indirectly and indirectly corrects and educates people. In this way, in a paradoxical way, by not engaging in enjoining what is good, he causes "enjoining what is good and forbidding it was denied.