رفتارشناسی کاینات از دیدگاه مولانا
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
صمد عباس زاده گرجان
1
(گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.)
محمد فرهمند
2
(گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران)
کلید واژه: مولانا, خداوند, رفتارشناسی و کاینات, انسان, عشق,
چکیده مقاله :
در جهان‌بینی مولانا آنچه بر «رفتار کاینات» تعبیرمی شود و به عنوان رفتار طبیعت و طبایع اشیا می شناسیم، «عادت خداوندی» است که بر ارادة الهی جاری است و در حقیقت قضای الهی که همان برنامة خداوندی برای مدیریّت عالم است، چون فرماندهی بر روی عادات نشسته است و آن ها را می گرداند. از دیدگاه مولانا درک لایه های زیرین و جان و مغز عالم حقیقت و حقیقت عالم، در گرو رمزگشایی و رازگشایی بطون عالم طبیعت میباشد و در این مقام است که احاطه ی خداوند بر عالم و حاکمیّت او بر کاینات پرده از رخسار برداشته و حقیقت وجودی خود را نشان خواهد داد. چنین نگرشی نسبت به پدیده های عالم، در پـارهای از داوری های واپسین که ما دربارة ساختار عالم می کنیـم، تأثیر گذار بوده، نسبت انسان را با خداوند، جهـان هستی و انسان های دیگر مشخّص میکند. در حقیقت آنچه در تبیین رفتارشناسی کاینات مورد نظر ماست، نه تبیینِ صُور فلکی و اجرام آسمانی، بلکه فعل و انفعالات نهفته در عالم هستی است که از طریق مدیری محیط بر عوالم اداره می شود که در تأویل عرفانیِ آن، ماحصلی جز نیلِ آدمی به جان جهان ندارد. مولوی این کنش درونی هستی را عشق میداند و راه رهایی و جاودانگی را عاشقی می شناسد. از نظر مولانا خواست و مشیّت الهی بر محور عشق می چرخد و زمانی که خود را با این کشش و کنش عظیم جهان هستی پیوند می دهیم از همة محدودیّت های فردی و ظاهری رهایی می یابیم و به جان جهان می پیوندیم.
In Molavie’s worldview‚ what is interpreted as "universal behavior" and that of nature‚ and essence of thing‚ is a divine tradition which is based on God’s will and indeed it is the divine's will that dominates the universe. Because he is absolute power on traditions, he hands over them. For Molana perceiving the deep and nature and essence of truth depends on understanding the nature and its essence and in this regard ‚God’s dominance on universe and nature reveals the secrets‚ displays its factual existence such a attitude toward universe phenomenon affects our presumption about structure of universe and determines the relation of human being with God‚ existence‚ and other persons as a matter of fact. What is our aim in explaining behaviorism of universe‚ not explaining the cosmetic order but our aim is explaining latent transformation in existence which is ordered based on a dominant existence at universe‚ which in its mystical interpretation‚ there is no way expect human’s willingness to the essence of universe. To Molavie, God’s will and rule are based on love, and when we integrate ourselves with this attraction of existence universe‚ we would emancipate from personal superficial restrictions. Molavie calls this inner existence attraction to love and treat the way of freedom and eternal as love.