«نسبت «ارواح مهیّمین» با «قلم اعلی» در عرفان ابن عربی و حکمت متعالیه
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
مهدی زمانی
1
(استادیار دانشگاه پیام نور اصفهان)
کلید واژه: کروبیون, ابن عربی, عماء, مهیمین, حکمت متعالیه, عالین, نفس رحمانی,
چکیده مقاله :
«مهیمین» عنوانی است که در مکتب ابن عربی و حکمت متعالیه در مورد ارواح یا فرشتگانی به کار رفته که از شدت عشق به خداوند در جلال الهی متحیر و به تسبیح او مشغولند و از خود و آفرینش جهان و انسان بی خبرند و بنابراین روح محض اند و تنها از روی توسع به آنان ملائکه گفته می شود.بدین سان آنان به سجده در برابر آدم مکلف نبوده اند و به همین دلیل گفته شده که مراد از «عالین» درآیه «قال یا ابلیس ما منعک ان تسجد لما خلقت بیدی استکبرت ام کنت من العالین»(ص:37) همین ارواح هستند. البته گاهی به این ارواح،«کروبیون» نیز گفته شده و بعضی از اندیشمندان حکمت متعالیه آن ها را با «انوارقاهره» درحکمت اشراق تطبیق نموده اند. این ارواح در اثر «تجلی بنفسه لنفسه» حق تعالی و از مرتبه «عماء» و به مدد « نفس رحمانی» مورد « آفرینش»، یا به تعبیر دقیقتر « ابداع» قرار گرفته اند. از میان طبقات عارفان، «أفراد» را می توان مظاهر آنان ارواح دانست. این ارواح از جهتی برتر از قلم اعلی یا عقل اول قرار دارند اما از جهتی دیگر با آن هم رتبه هستند.هم چنین از دیدگاه برخی اندیشمندان مثل ملاصدرا این ارواح برتر از اهل جبروت هستند اما از دیدگاه قیصری بخشی از عالم جبروت به شمار می آیند
Mohayyamin is a word used in IbnArabi’s school of thought and the sublime philosophy concerning the spirits or angels enfatuated in God and the Almighty, frenzied and admiring at the same time, while having no knowledge of themselves, nor the creation and human being. Therefore, they are absolute spirits and on account of their highness they are called angels. Thus, they are not obliged to prostrate to man. Of course, sometimes they are called cherubs. Some of the sublime philosophers have compared them with those “Egyptian illuminators” in Illumination philosophy. These spirits as a result of the self-manifestation of God are created in the order of compassionate spirits. In the categories of mystics ‘singles’ could be assumed as the manifestation of their souls.in some aspects, they are somehow superior to sublime items whereas in other aspects they are equal in their order. Moreover, in the attitudes of some scholars such as Mollasadra, these spirits are superior to angels though viewed by Gheysari they are a part of them.