تأثیرپذیری متون عرفانی از قرآن و نهج البلاغه در مقولۀ حیرت ( ششمین وادی سلوک)
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیمسروره مختاری 1 , سهیلا صلاحی مقدم 2
1 - استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه محقّق اردبیلی
2 - استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه الزّهرا (س)
کلید واژه: قرآن کریم, حیرت, عطّار و مولوی, نهج البلاغه,
چکیده مقاله :
مقالۀ حاضر به تأثیرپذیری متون عرفانی از قرآن و نهج البلاغه، در مقولۀ حیرت (ششمین وادی از وادی‌های سیر و سلوک عارفانه) می‌پردازد. قرآن معجزۀ بزرگ پیامبر اکرم (ص) هم از جنبۀ خارق‌العاده بودن و هم از جنبه‌های لفظی و شیوایی ظاهری و هم زیبایی الفاظ، باعث شگفتی همۀ ادیان جهان شده است. تصوّف و متون عرفانی- اسلامی از کلام الهی نشأت می‌گیرد. حیرت و مصادیق آن نیز از این مقوله مستثنی نیست. این مرحله از عرفان، واپسین گدار سالک در نشئۀ عبودیست. به عبارت دیگر عاقبت حیرانی، حیرانی است. تجلّیّات الهی معمّاهای هستی، شگفتی‌های آفرینش، زیبایی و... از مصادیق و انگیزه‌های حیرت محمود، و تفکّر در ذات خداوند، جهل و نادانی، دور افتادن از مراتب معنوی و... از مصادیق حیرت مذموم در قرآن و نهج البلاغه است. به علّت تعدّد متون و کثرت مصادیق، در این جستار به ذکر نمونه‌هایی از آثار عرفا از قبیل؛ کشف المحجوب هجویری، آثار عطّار، مولانا و ...بسنده شده است.
The effects of the Holy quran and Nahjolbalaghah on Mistic texts on astonishment (Heirat) This article tries to invest how the Holy quran and Nahgolbalagha affect the mistic texts on the issue of astonishment (Heirat which the sixth step in mistic behavior). The Holy quran which is the miracle of the great prophet has wondered all religions because of its wonderfulness its formal fluencyits literal aspects and because of beauty of vocabulary used in it. Because this book is not written by any person and because the creator of all existance has sent it down to the heart of the holly prophet this book has unlimited aspects and meanings. Mysticism and Islamic mistic books are affected by Divine words. The doctrine of mistics has roots in Quran and tradition (sonnah) and informationt. Sometimes these sources have affected it. Astonishment (Heirat) and its meanings are not excepted from this subject. This step of mysticismis the last place for those who follow the spiritual path in drunken state of slavery. Misticin all of the steps of behaviour is endowed with slavery qualities and until he lives in this mortal worldis astonished in the endless beauty of the creator. in other words. the end of Astonishment is Astonishment. Apearances of Allah puzzles of existance wonders of creation beauty and are aspects and meanings of praiseworthy astonishment: Thinking about essence of Allah ignorance to be thrown away of spirit paths that effects on mystic contexts,are aspects and meanings of blameworthy astonishment: Islamic mistic books are affected by all these aspects. Because of plurality of contexts and bookswe have mentioned only afew samples like “ kashfolmahjoob” of “hojviri” and literary works of “Attar” and Moulana.