رویکردهای شعر معاصر عرب

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

رسول حیدری ¹

1 -

تاریخ دریافت : 1390/10/21 تاریخ پذیرش : 1390/11/06 تاریخ انتشار : 1390/10/01

کلید واژه: عشق, شعر عرب, شعر معاصر عرب, غربت, اندوه,

چکیده مقاله :

چکیده امروزه، شعر معاصر عرب چهرة جدیدی از خود به جهانیان عرضه کرده است. از نظر ساختاری علاوه بر قالب شکنی- که یکی دو دهة بعد از شعر فارسی رخ داد- نحوة کاربرد تعابیر و واژگان، وسعت خیال، مهارت شعرای عرب در تصویر آفرینی و مسائلی از این دست، شعر معاصر عرب را به کلی متفاوت از گذشته خویش کرده است. از نظر محتوایی نیز شعر معاصر عرب چهرة جدیدی به خود گرفته است؛ علاوه بر توصیفات طبیعی و عاشقانه سرایی و توجه خاص به جنس زن، که تقریباً از مضامین رایج شعر عرب است، بروز برخی مسائل جدید نیز باعث تغییر شعر عرب در ساحت اندیشه شده است؛ جنگ جهانی اول و دوم، نهضت مقاومت فلسطین، جنگ شش روزة اعراب، استعمار و همچنین آشنایی جهان عرب با دنیای غرب و به تبع آن تغییرات بنیادین در نوع زندگی و نحوة نگاه اعراب به جهان پیرامون، همه عواملی هستند که شعر امروز عرب را دستخوش تغییر کرده‌اند. اصلی‌ترین نتیجة عوامل فوق در شعر امروز عرب، ایجاد روح ناامیدی و یأسی است که بر شعر این دوره سایه افکنده است، تا جایی که از این اشعار، با عنوان خاص عبیثیه یاد می‌شود. بدر شاکرسیاب، نازک الملائکه، نزار قبانی، عبدالوهاب بیاتی، آدونیس، بلند الحیدری و محمد مفتاح الفیتوری، شعرایی هستند که نمونه اشعارشان در نوشتار حاضر بررسی شده است.

منابع و مأخذ:

. اسوار، موسی (1381)، از سرود باران تا مزامیر گل سرخ، تهران، نشر سخن.

2. بدوی، مصطفی (1369)، گزیده‌ای از شعر عربی معاصر، ترجمه غلامحسین یوسفی و یوسف بکار، تهران: نشر اسپرک، چاپ اول.

3. درویش، محمود (1971م)، شی عن الوطن، بیروت: دارالعوده

4. رجایی، نجمه (1384)، بیگانگی و گریز در شعر معاصر عربی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، سال سی و هشتم، شماره 148، صص 127-107.

5. ________(1378)، نو آوریهای عروضی در شعر معاصر عربی،______، سال سی‌ام، شماره سوم وچهارم.

6. سلیمی، علی (1385)، ایهام و پیچیدگی در شعر معاصر، ______، شماره 152.

7. الشرع، علی (1991م)، لغه الشعر العربی المعاصر فی النقد العربی الحدیث، جامعه الیرموک، منشورات عماده البحث العلمی و الدراسات العلیا.

8. شفیعی کدکنی، محمد رضا (1359)، شعر معاصر عرب، تهران: نشر طوس.

9. عباس، احسان (1384)، رویکردهای شعر معاصر عرب، ترجمه حبیب الله عباسی، تهران: نشر سخن، چاپ اول.

10. فرخزاد، فروغ (1379)، دیوان اشعار، تهران، نشر امیر مستعان، چاپ اول.

11. قبّانی، نزار (1364)، شعر، زن و انقلاب، ترجمة عبدالحسین فرزاد، تهران، چاپ اول.

12. میر قادری، فضل الله (1385)، شعر تأملی در ادبیات عربی معاصر، شیراز: انتشارات نوید شیراز، چاپ اول.