بررسی انواع مدح و مرثیه در دیوان وصال شیرازی
محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسیمحمود صادق زاده 1 , الهه امینی خلف بادام 2
1 - گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد
2 - کارشناس ارشد زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد
کلید واژه: وصال شیرازی, مضامین غنایی, مدح و منقبت, مراثی,
چکیده مقاله :
میرزا شفیع شیرازی، معروف به میرزا کوچک و متخلّص به وصال یکی از بزرگ‌ترین شعرای عهد فتحعلی‌شاه و پسرش محمد شاه محسوب می‌شود. وصال در انواع شعر استاد بود و درعین تقلید از پیشینیان، صفات اصلی بهترین نمونه‌های شعر کلاسیک را حفظ کرده است.او بیشتر شاعری مدّاح و قصیده سراست ک دیوانش انباشته از مدح بزرگان است.او اندیشه های نو و مضامین بکر را در قالب قصیده و به شکل مدح ائمّه و بزرگان زمان خود بیان کرده است.دراین جستار به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و کمّی انواع مدح ومرثیه در دیوان وصال شیرازی بررسی می‌شود. مدایح وی را می‌توان در دو دستۀ جداگانه طبقه‌بندی کرد: مدایحی که در وصف پیامبر اکرم(ص)، حضرت علی(ع) و خاندان پاک وی و یا مشایخ، علما و دانشمندان زمان است و دیگری اشعاری که در مدح فتح علیشاه و دیگر دولت مردان سروده است. به‌طورکلّی در دیوان وصال، مدایح و مراثی اغلب در قالب قصیده و ترکیب بند سروده شده؛ بسامد مدح ائمۀ اطهار(ع) به‌ویژه امام حسین(ع) نسبت به مدح امرا و پادشاهان و بزرگان خیلی بیشتر است؛ به‌طوری‌که مراثی او در سوگ سرور و سالار شهیدان(ع) از مؤثّرترین مراثی وی به‌شمار می‌رود.