يأس فلسفي و علل آن در غزليات سيمين بهبهاني
محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی
لقمان پیروتی
1
,
خاور قربانی
2
,
رؤیا سیدالشهدایی
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبيات فارسي، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامي، مهاباد، ایران
2 - دانشيار، گروه زبان و ادبيات فارسي، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامي، مهاباد، ایران
3 - استادیار، گروه زبان و ادبيات فارسي، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامي، مهاباد، ایران
کلید واژه: غزل, سيمين بهبهاني, مضامين فلسفي, يأس فلسفي.,
چکیده مقاله :
اين جستار با هدف نشان دادن يأس فلسفي و بررسي علل و عوامل ايجاد آن در غزليات سيمين بهبهاني به نگارش درآمده است. براي دستيابي به اين هدف تمامي غزليات او در كتاب «مجموعه اشعار سيمين بهبهاني» بررسی‌شده است. روش تحقيق اين كار «تحليل مضمون» است؛ به‌این‌ترتیب كه تمامي مضامين از متن استخراج‌شده و بسامد بالاي مضامين فلسفي و آميختگي همة آنها با يأس فلسفي سبب شد در اين مقاله با استناد به كلام سيمين به بررسي علل و عوامل آن پرداخته شود. نتايج تحقيق حاكي از اين است که غزل می‌تواند در كنار تمام وظايفي که تاكنون از لحاظ محتوا داشته است، ظرفيت بيان مسائل فلسفي را هم داشته باشد، چنانكه سيمين بهبهاني در غزلياتش مضامين فلسفي مانند آفرينش، مرگ، جبر و زمان را مطرح كرده است؛ اما با توجه به اينكه تمامي اين مفاهيم در غزل او با نوعي يأس فلسفي همراه هستند، گاه به‌صورت صريح و گاه به‌صورت غیرمستقیم با استناد به علائمی مانند بدبيني و اعتراض به آفرينش، آرزوی مرگ، تأخیر و كندي گذر زمان، مرگ باوری و اعتقاد به جبرهاي دروني و اجتماعي می‌توان اين نوع تفكر را در غزلياتش مشاهده كرد. بخشي از علل و عوامل وجود اين يأس را می‌توان ريشه در مسائل فردي اعم از مشكلات خانوادگي، گذشت عمر و تجربة پيري و حساسيت شاعر، از دست دادن دوستان و عزيزان دانست و بخشي از آن با مسائل اجتماعي و سياسي جامعة او كه به گفتۀ خود شاعر، مملو از خفقان و تاريكي براي شاعر است، مرتبط است.
This essay was written about philosophical despair and investigating the causes and factors of its creation in the poetry of Simin Behbahani. The chosen research method for that, is the "thematic analysis" method; in this order, all the themes were extracted from the poems and the high frequency of philosophical themes and their fusion with philosophical despair caused this article to investigate its causes and factors by referring to Simin's speech. The results of the research show that, the sonnet, in addition to all the content functions has had so far, it can also have the capacity to express philosophical issues, as Simin Behbahani in his sonnet has raised philosophical topics such as creation, death, determinism, time, etc. due to the fact that all these concepts in her sonnet are associated with a kind of philosophical despair and it can be observed sometimes explicitly and indirectly- referring to signs such as pessimism and objection to creation, wish for death, delay and slowness of time, death of belief and belief in Internal and social constraints - in her poems. Part of the causes of this despair can be considered to be rooted in personal issues such as family problems, passing of life and the experience of old age and sensitivity of the poet, loss of friends and loved ones, and part of it is related to the social and political issues of his society that it is full of suffocation and darkness for the poet, it is relevant
اسماعيلي‌نيا، فاطمه؛ سلطاني، حسن؛ اسدي عليرضا (1396). بررسی تطبیقی عوامل شعر سیاه در اشعار سیمین بهبهانی و نازک الملائکه. مطالعات تطبیقی فارسی و عربی. 2 (3)، 36-9.
بالي، علي (1392). زمينه‌هاي يأس فلسفي در اشعار ميرزاده عشقي، ايرج ميرزا، ملك الشعرا بهار، اخوان و هوشنگ ابتهاج. رسالۀ دكتري. دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركز. تهران. ايران.
بهبهاني، سيمين (13۹0). مجموعه اشعار. تهران: انتشارات نگاه.
حيدري دشت ارژندي، مريم (1383). بررسي صورت و معنا در شعر سيمين بهبهاني. پايان نامه كارشناسي ارشد. دانشگاه شيراز. شيراز. ايران.
رحيمي، مصطفي (1350). يأس فلسفي. تهران: چاپخانه كاويان.
سميره، پروانه (1395). جلوه‌های تصویری شادی و اندوه در غزلیات سیمین بهبهانی و محمدعلی بهمنی. پايان نامه. دانشگاه رازي. كرمانشاه. ايران.
كمالي، يحيي (1397). روش‌شناسي تحليل مضمون و كاربردآن در مطالعات سياستگذاري عمومي. سياستگذاري عمومي. 4 (2)، 189-208.