طراحی و تبیین الگوی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس
محورهای موضوعی : مدیریت دانشعاطفه خدابخشی 1 , زین العابدین فلاح 2 * , امیر منتظری 3 , طاهر بهلکه 4
1 - دانشجوی دکتری، گروه تربیت‌بدنی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
2 - دانشیار گروه تربیت بدنی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان ،ایران
3 - استادیار مدیریت ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه نیشابور، نیشابور، ایران
4 - استادیار گروه تربیت‌بدنی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
کلید واژه: منابع انسانی, آموزش, چند فرهنگی, ورزش مدارس, برنامه‌ریزی درسی,
چکیده مقاله :
هدف از انجام پژوهش حاضر طراحی و تبیین الگوی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس بود. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان تربیت‌بدنی کشور تشکیل دادند(34000=N) نمونه آماری با استفاد ه از جدول کرجسی و مورگان 332 نفر برآورد گردید(332=n)، روش نمونه گیری در این پژوهش با استفاده از روش خوشه‌ای غیر تصادفی در دسترس انجام پذیرفت. داده‌های مورد‌نیاز برای شناسایی مؤلفه‌ها و تحلیل مدل اندازه‌گیری با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، پس از اخذ روایی (صوری، محتوا و سازه) و اعتبار‌سنجی، گردآوری شد. برای محاسبه پایایی ابزار از روش آلفای کرونباخ (91/0=α) و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از روش‌های تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری استفاده شد. بررسی و آزمون مدل معادلة ساختاری پژوهش نشان داد، شاخصهای کلی برازش در وضعیت مناسب و مطلوبی قرار دارند؛ به‌طوری‌که متغیر پیشایندهای مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس بر فرایندهای مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس اثر مثبت و معنی‌داری دارند؛ همچنین، متغیر فرایندهای مدیریت چندفرهنگی، اثر مثبت و معنی‌داری بر متغیر پیامدهای مدیریت چندفرهنگی دارند. به‌علاوه، اثر غیرمستقیم پیشایندهای مدیریت چندفرهنگی بر متغیر پیامدهای مدیریت چندفرهنگی معنی‌دار بود و در این میان، متغیر فرایندهای مدیریت چندفرهنگی نقش میانجی را ایفا می‌کرد. بنابراین، متصدیان امر برنامه‌ریزی آموزشی باید توجه بیشتری به مدارس چندفرهنگی در برنامه‌ها و سیاست‌های کلان آموزشوپرورش داشته و به‌منظور توانمندسازی و نیازمندی منابع انسانی به توسعه مهارت‌های مدیریت چندفرهنگی به آموزشهای ضمن خدمت و گنجاندن مفاهیم چندفرهنگی در برنامه آماده‌سازی نومعلمان توجه بیشتری داشته باشند.
The purpose of this research was to design and explain the model of multicultural management in school sports. The research method was descriptive and correlational. The statistical population of the study was made up of all the physical education teachers of the country (N=34000). The statistical sample was estimated to be 332 people using the Karjesi and Morgan table (n=332). The data needed to identify the components and analyze the measurement model were collected using a researcher-made questionnaire, after obtaining validity (face, content and structure) and validation. Cronbach's alpha method (α=0.91) was used to calculate the reliability of the instrument, and confirmatory factor analysis and structural equations were used to analyze the data. Examining and testing the structural equation model of the research showed that the general fit indicators are in a suitable and desirable condition. As the changes in the antecedents of the multicultural management of sports schools have a positive and significant effect on the management processes of sports schools. Also, multicultural management processes have a positive and significant effect on the consequences of multicultural management. In addition, the indirect effect of multicultural management antecedents on multicultural management messages was significant, and in this regard, multicultural management processes played a mediating role. Therefore, educational planning officials should pay more attention to multicultural schools in macro plans and policies. In order to empower and require human resources to develop multicultural management skills, pay more attention to in-service training and include multicultural concepts in the planning of new teachers.
_||_
طراحی و تبیین الگوی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر طراحی و تبیین الگوی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس بود. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان تربیت‌بدنی کشور تشکیل دادند(34000=N) نمونه آماری با استفاد ه از جدول کرجسی و مورگان 332 نفر برآورد گردید(332=n)، روش نمونه گیری در این پژوهش با استفاده از روش خوشه‌ای غیر تصادفی در دسترس انجام پذیرفت. داده‌های مورد‌نیاز برای شناسایی مؤلفه‌ها و تحلیل مدل اندازه‌گیری با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، پس از اخذ روایی (صوری، محتوا و سازه) و اعتبار‌سنجی، گردآوری شد. براي محاسبه پايايی ابزار از روش آلفاي كرونباخ (91/0=α) و براي تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از روش‌هاي تحلیل عاملی تأيیدي و معادلات ساختاري استفاده شد. بررسی و آزمون مدل معادلة ساختاری پژوهش نشان داد، شاخص‌هاي كلی برازش در وضعیت مناسب و مطلوبی قرار دارند؛ به‌طوری‌که متغیر پیشایندهای مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس بر فرایندهای مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس اثر مثبت و معنی‌داری دارند؛ همچنین، متغیر فرایندهای مدیریت چندفرهنگی، اثر مثبت و معنی‌داری بر متغیر پیامدهای مدیریت چندفرهنگی دارند. به‌علاوه، اثر غیرمستقیم پیشایندهای مدیریت چندفرهنگی بر متغیر پیامدهای مدیریت چندفرهنگی معنی‌دار بود و در این میان، متغیر فرایندهای مدیریت چندفرهنگی نقش میانجی را ایفا می‌کرد. بنابراین، متصدیان امر برنامه‌ریزی آموزشی باید توجه بیشتری به مدارس چندفرهنگی در برنامه‌ها و سیاست‌های کلان آموزشوپرورش داشته و به‌منظور توانمندسازی و نیازمندی منابع انسانی به توسعه مهارت‌های مدیریت چندفرهنگی به آموزشهای ضمن خدمت و گنجاندن مفاهیم چندفرهنگی در برنامه آماده‌سازی نومعلمان توجه بیشتری داشته باشند.
واژه‌های کلیدی: آموزش، برنامه‌ریزی درسی، چند فرهنگی، منابع انسانی، ورزش مدارس.
Designing and Explaining Multicultural Management Model in Schools Sports
Abstract
The purpose of this research was to design and explain the model of multicultural management in school sports. The research method was descriptive and correlational. The statistical population of the study was made up of all the physical education teachers of the country (N=34000). The statistical sample was estimated to be 332 people using the Karjesi and Morgan table (n=332). The data needed to identify the components and analyze the measurement model were collected using a researcher-made questionnaire, after obtaining validity (face, content and structure) and validation. Cronbach's alpha method (α=0.91) was used to calculate the reliability of the instrument, and confirmatory factor analysis and structural equations were used to analyze the data. Examining and testing the structural equation model of the research showed that the general fit indicators are in a suitable and desirable condition. As the changes in the antecedents of the multicultural management of sports schools have a positive and significant effect on the management processes of sports schools. Also, multicultural management processes have a positive and significant effect on the consequences of multicultural management. In addition, the indirect effect of multicultural management antecedents on multicultural management messages was significant, and in this regard, multicultural management processes played a mediating role. Therefore, educational planning officials should pay more attention to multicultural schools in macro plans and policies. In order to empower and require human resources to develop multicultural management skills, pay more attention to in-service training and include multicultural concepts in the planning of new teachers.
Keywords: Education, Curriculum planning, multiculturalism, Human resources, school sports.
مقدمه
تنوع فرهنگی ازجمله مسائل عمده‌ای است که جوامع معاصر با آن مواجه هستند؛ ازاین‌رو در میان مهارت‌های مورد نیاز قرن بیست و یکم، توانایی تطبیق مستمر با افرادی از فرهنگهای مختلف و توانایی برقراری ارتباطات بین فرهنگی با آنها از اهمیت فراوان برخوردار است. امروزه در دورانِ از بین رفتن مرزها زندگی می‌کنیم، از بین رفتن مرز نه‌تنها شامل مرزهای جغرافیایی بلکه مرزهای فکری، فلسفی، فرهنگی و اجتماعی را نیز شامل میشود (Latifian, 2015). آموزش و یادگيری در هر جامعه‌ای با فرهنگ ارتباطی تنگاتنگ و متقابل دارد، این امر به این معنی است که از سویی فرهنگ را می‌توان محصول آموزش قلمداد کرد و از سوی دیگر، فرایند آموزش خود متأثر از فرهنگ جامعه است؛ به‌علاوه امروزه با از بین رفتن مرزها و تأثير فرهنگ‌ها بر یکدیگر، سازوکاری مناسب برای نزدیکی و تعامل بين فرهنگ‌ها نياز است (Sadeghi, 2012). از جمله نهادهای مهم جامعه که با تنوع فرهنگ‌ها مواجه است، آموزشوپرورش است، امروزه به دلايل گوناگون ازجمله مهاجرت بافت اجتماعی مدارس از تنوع قومی و مذهبی زيادی برخوردار است. مدرسه فضای بسيار مناسبی برای متجلی شدن عناصر فرهنگی اقوام و مذاهب گوناگون است که اگر با مديريت مناسب همراه باشد باعث فراهم شدن بستری پرنشاط، پويا برای فعالیت‌های آموزشی و در کنار آن مشارکت هر چه بيشتر دانش‌آموزان در امور فرهنگی، هنری و ورزشی می‌گردد (Pourmoosavi & et al, 2020). تفاوتهای فرهنگی بدون شک بر جریان تحصیل و موفقیت‌های دانش‌آموزان در اجتماع تأثیر می‌گذارد. درواقع عضویت فرد در یک قوم و فرهنگ خاص، در تعیین پایگاه اجتماعی وی، نقشی که فرد ایفا می‌کند، وظایفی که بر عهده می‌گیرد، امتیازاتی که از آنها برخوردار میشود، درکی که از خود و دیگران به دست میآورد، انگیزشی که برای تحصیل پیدا می‌کند و حتی برداشتی که از جهان دارد تأثیر می‌گذارد (Hamidizadeh & et al, 2019).
آموزش چند فرهنگی، آموزشی است که در آن برای تمام افراد، صرف‌نظر از تفاوتهای فرهنگی آنها شرايط يکسانی فراهم میشود و هر کودك اين فرصت را پيدا می‌کند تا متناسب با توانایی‌های خود به شهروندی مفيد و مولد برای جامعه تبديل شود (Macroney, 2016). دانش‌آموزان باید یاد بگیرند که در جوامعی که به لحاظ نژادی و قومی کثرت‌گرا هستند، اختلاف اجتناب‌ناپذیر است، اما این اختلاف لزوماً ویرانگر یا تفرقه‌انداز نیست (Banks, 2008). مديريت و رهبری چند فرهنگی گرايشی است که شامل ديدگاههای فرهنگی، درك کردن تفاوت‌ها، ارزش مشارکت‌های منحصربه‌فرد گروه‌های گوناگون و ترويج يادگيری از جهت‌های بسيار است. رهبری چند فرهنگی مردم را به حفظ هويت فرهنگیشان و هم‌زمان با آن به شرکت کردن و کمک کردن به جامعهی بزرگ‌تر تشويق می‌کند (Pourmoosavi & et al, 2020).
اگرچه اساسیترین بخش جامعه‌پذیری (اجتماعی شدن) در دوران کودکی رخ میدهد، ولی این فرایند در سراسر عمر آدمی ادامه مییابد؛ و اصولاً نقش نهادهای اجتماعی به‌ویژه نهادهایی که فعالیت‌های مورد نیاز کودکان و نوجوانان را به‌صورت عملی ارائه میدهند؛ مثل نهاد آموزشوپرورش و ورزش در ساختن و پرورش افراد بیشترخواهد شد. در این گذر، جامعه‌شناسی ورزش این موضوع را بررسی می‌کند که فعالیت‌های ورزشی چگونه بر اجتماعی شدن و یا جامعه‌پذیری افراد اثرمی گذارد و حدود گسترش و میزان تأثیر آن تا چه اندازه است (Naderian Jahormi, 2004). پس‌ازاینکه فرد در دوران کودکی و نوجوانی در محیط خانوادگی و محلی هویت خود را کسب می‌کند و فرهنگ قومیتش درونی سازی میشود؛ وقتی فرد به محیط چند فرهنگی قدم می‌گذارد و در مدرسه و کلاس درس تربیت‌بدنی و ورزش و همچنین تیم‌های ورزشی که به‌احتمال زیاد افرادی با هویت‌های فرهنگی مختلف در آن عضو هستند پا می‌گذارد، ورزش میتواند نقشی به‌عنوان ابراز هویت فرهنگی خود و غنی‌تر کردن آن مورد استفاده قرار گیرد و یا شرایطی را برای تطبیق با محیط چند فرهنگی و ذوب در آن محیط به وجود آورد؛ ازاین‌رو فهم اینکه ورزش چه کارکردی در اجتماعی شدن فرد در فرهنگ غالب و یا حفظ هویت فرهنگی قومی و تعصب بیشتر نسبت به آن میتواند داشته باشد و اینکه چگونه می‌توان افراد با قومیت‌ها و فرهنگهای متعدد را طوری مدیریت نمود که عدالت آموزشی برای همه افراد اتفاق بیفتد و اهداف درس تربیت‌بدنی تحقق یابد؛ میتواند به مسئولان در امر برنامه‌ریزی فرهنگی با دید روشن‌تر کمک شایانی کند (Maghboli, 2012).
رویکرد چندفرهنگی به آموزش از چند جهت برای یادگيرندگان مفيد است. این امر به آنان کمک می‌کند از مشترکات درون و برون قومی آگاه شوند و به‌این‌ترتیب، با کلیشه‌ها مبارزه کنند. همچنين کمک می‌کند درک جامع‌تر و واقع‌بینانه‌تری از اقوام مختلف به دست آوردند (Venäläinen, 2010)، همچنين این رویکرد موجب رشد شناختی و اجتماعی یادگيرندگان میشود (Araghieh & et al, 2012). به‌علاوه، گسترش مهارت‌های تفکر، درگيری فعالانه آنان با یادگيری، جامعه‌پذیر کردن دانش‌آموزان، ارتقای عزت‌نفس، توسعه تفکر انتقادی و مهم‌تر از همه پيشرفت تحصيلی دانش‌آموزان را به دنبال خواهد داشت (Abdoli & et al, 2015). در سال‌های اخير مدیریت چندفرهنگی با توجه به اهمیت آن مورد توجه محققین در داخل و خارج کشور قرار گرفته و در این زمینه پژوهشهای متعددی صورت پذیرفته که از جمله باقرنژاد و همکاران (1400) در مؤلفۀ اهداف چندفرهنگی در نظام فعلی آموزشی ایران بیان کردند که وضعیت هدف‌گذاری در خصوص آموزشهای چندفرهنگی، نظام فعلی در وضعیت مطلوبی قرار دارد اما در خصوص سه بُعد محتوا، روش‌ها و اصول برنامۀ درسی چندفرهنگی میانگین به‌دست‌آمده، در حدود میانگین نظری است (Bagher Nezhad, 2022). نتایج پژوهش خاکباز (1399) نشان داد ميزان کمّی توجه به مضامين آموزش چندفرهنگی در کتاب‌ها، به‌خصوص در پایه اول، ناچيز بوده است؛ علاوه بر این، کيفيت توجه به آن نيز مناسب نبوده است؛ زیرا اغلبْ به دنيای فرهنگی واقعی دانش‌آموزان چه در بُعد ملی و چه در بُعد بین‌المللی اتصال ندارد (Khakbaz, 2020). نتایج پژوهش زکی1 (۲۰۱۹) نشان داد، برنامهریزان برنامه‌های آموزش معلمان باید محتوا، مواد و فعالیت‌های چند فرهنگی را در کلاسهای ضمن خدمت معلمان برای ترویج تغییر در نگرش‌های چندفرهنگی بگنجانند (Zeki, 2019).
همچنین، بر اساس مبانی و تعاریف مدیریت چندفرهنگی، مدل‌های محدودی درزمینة مدیریت چندفرهنگی مدارس پیشنهاد شده؛ از جمله عباس هاشمی و همکاران (1398) با طراحی الگو برای پرورش هویت چندفرهنگی دانش‌آموزان ابتدایی شهر تهران به این نتایج دست یافتند که ابعاد و مؤلفه‌های پرورش هویت چندفرهنگی 9 بعد و 28 مؤلفه دارد که شامل شناخت هویت فرهنگی، معلم، زمان، بسته آموزشی، ارزشیابی، روش‌های یاددهی و یادگیری، محیط یادگیری و هدف بودند (Abbas Hashemi & et al, 2019). پورموسوی و همکاران (1399) در پژوهشی به ارائه مدل مناسب مدیریت چند فرهنگی در مدارس ابتدایی ایران پرداختند؛ نتايج پژوهش نشان داد، ویژگی‌های مدرسه چند فرهنگی شامل: خطمشی و استراتژی، برنامه‌های چند فرهنگی، افراد با فرهنگ متنوع، فرآيندها با رويکرد چندفرهنگی و محيط متنوع فرهنگی است. ویژگی‌های مدير مدرسه شامل: ویژگی‌های شخصيتی فراقومی، صلاحیت‌های حرفه‌ای چندفرهنگی و مهارت‌های رهبری چند فرهنگی است و نقش ذينفعان مدرسه شامل: نقش معلمان، نقش دانش آموزان و نقش اولياء و جامعه است (Pourmoosavi & et al, 2020). کرمی و یوسف زاده (1396) نیز پژوهشی با عنوان ارائه چارچوب پیشنهادی برای برنامه درسی تربیت‌معلم چندفرهنگی انجام دادند؛ یافته‌های پژوهش آنها نشان داد در حوزه تربیت‌معلم چندفرهنگی باید دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان، دانش محتوایی، دانش تربیتی، عمل تربیتی و نگرش‌های ضروری را در قالب برنامه درسی رسمی و غیررسمی کسب کنند. در حوزه دانش محتوایی، لازم است دانش لازم و پایه‌ای را در مورد فرهنگ، تنوع فرهنگی، انواع مذاهب، اقوام و گروه‌های مختلف کسب کنند. در بعد دانش تربیتی باید با اصول و قواعد لازم برای برنامه‌ریزی و مدیریت کلاسهای درس چندفرهنگی آشنا شوند. در بعد عمل تربیتی، باید درگیر در فعالیت‌های عملی شوند تا مهارت لازم برای تدریس در کلاسهای درس چندفرهنگی را کسب نمایند و در بعد نگرش، لازم است دانشجو معلمان نسبت به تفاوتهای فرهنگی، نگرش مثبت پیدا کنند (Karami & Yousefzadeh, 2018).
داشتن شایستگی، قابلیت و توانمندی مهم‌ترین شرط موفقیت هر شغل و حرفه‌ای است این امر به‌خصوص در آموزشوپرورش و حرفه‌ی معلمی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا شایستگی‌ها و قابلیت‌های معلمان ضامن تداوم و بقای نظام آموزشی و دستیابی به هدف‌های متعالی است. شایستگی چندفرهنگی از هر فردی می‌خواهد که از طریق فراهم‌سازی فرصتهای جدید، تعاملات چندگانه و کشف‌های غیرمنتظره از همه‌ی محدودیت‌ها رها شود. گاهی اوقات این فرصت‌ها منجر به کشف دوباره‌ی هویت فرد میشود؛ بنابراین داشتن شایستگی چندفرهنگی، دانش‌آموزان و گروه‌های مشارکت‌کننده را توانمند می‌سازد و آنان را قادر می‌سازد با فرهنگهای دیگر در تعامل باشند، اختلافات را از بین ببرند و همچنین پایه‌های یک زندگی مسالمت‌آمیز در آینده را بنا کنند (Unesco, 2013)؛ بنابراین اگر معلمان بخواهند در انجام وظیفه‌ی حرفه‌ای خود موفق باشند و به دانش‌آموزان در دستیابی به عملکرد تحصیلی کمک کنند لازم است به انواع شایستگی‌های ضروری برای رسیدن به موفقیت حرفه‌ای از جمله شایستگی چندفرهنگی مجهز شوند (Latifian, 2015).
ورزش، آموزش و فرهنگ مفاهیمی درهم آمیخته هستند که در روش و هدایت زندگی دانش آموزان بسیار مهم هستند و به طور روزانه زندگی آن ها را تحت تأثیر قرار میدهند؛ این فرایند در بسیاری از فرهنگهای سراسر جهان و در زبان جهانی و جوامعی که در آنها ورزش به عنوان نیروی محرک شناخته میشود مورد تایید است. آموزش و ورزش، هر کدام بدون دیگری خنثی هستند زیرا آنها دارای ارزشهای ضمنی هستند؛ ترکیب ورزش و آموزش به این معنی است که جامعه و فرهنگ آنها را قانونی میداند و به آنها ارزش و جایگاه قایل است، ورزش تغییراتی مثبت در روابط بین فردی و تعاملات اجتماعی فرد به وجود میآورد و در نتیجه اختلال در کارکردهای اجتماعی با ورزش کمتر می شود؛ همچنین اجتماعی شدن میتواند از طریق ایجاد فضایی از طریق شرکت در ورزشهای تسهیل کننده آموزشهای محیطی که شرکت کنندگان فرصتی برای یادگیری رقابت، همکاری، قانون بازی و انتظام قوانین مرتبط، آیین نامهها و اهداف دارند، صورت پذیرد (Liu, 2020). ورزش مدرسهای ایدهآل برای زندگی است مهارت‌هایی که از طریق بازی، تربیت‌بدنی و ورزش فراگرفته می‌شوند برای رشد و توسعه عمومی و اخلاقی بسیار اساسی تلقی میشود. ورزش به جهت جاذبه زیاد آن همواره مورد ستایش بوده است این امر به این معناست که افراد با جنسیت، نژاد و ملیتهای مختلف از طریق ورزش در محیط ورزشی قرار می‌گیرند که به دلیل تعامل‌های اجتماعی و همکاری گروهی و همچنین التزام به رعایت قوانین و ارزشهای مورد تائید جامعه میتواند از نظر جامعه‌شناختی مهم باشد (Maghboli, 2012). برای تحقق رویکرد آموزشی چندفرهنگی، دست‌کم به دو شکل در محتوای برنامه درسی می‌توان عمل کرد، طراحی برنامه درسی چندفرهنگی به‌صورت درس مجزا یا تلفيق چندفرهنگی با سایر برنامه‌های درسی موجود (Khakbaz, 2020) که ساعت ورزش در مدارس نیز ازین مقوله مستثنا نیست؛ ساعت ورزش در مدارس مانند دیگر کلاسهای درسی در بخش‌های مختلف جغرافیایی کشور از دانش‌آموزان با نژادها، اقوام، زبان، مذاهب و با تفاوتهای فرهنگی مختلف تشکیل شده است که مدیریت این کلاس‌ها نیاز به تجربه و الگوی مناسب توسط مدیران و معلمان مدارس دارد؛ لذا سؤالی كه در اين رابطه مطرح میشود، اين است كه، برنامه درسي و به‌ویژه برنامه درسی تربیت و ورزش فاقد ارزشهای چند فرهنگی و معلم‌های ورزش فاقد مهارت‌های آموزش چندفرهنگي چگونه میتواند در جامعه چند فرهنگی ايران رسالت آموزشي خود را به‌طور شايسته به سامان رساند؟ با توجه به بررسی های انجام شده مشخص شد پژوهشهای محدودی با هدف تحليل محتوای برنامه‌های درسی برای تحقق تلفيق آموزش چندفرهنگی در ایران انجام شده است، ولی تعداد این پژوهش‌ها بسیار محدود و در زمینه درس تربیت‌بدنی در مدارس با وجود مدارس متعدد با ویژگی چندفرهنگی پژوهشی با موضوع مدیریت چندفرهنگی مشاهده نشد، رفتار دانش آموزان در کلاس درس تا حدود زیادی تحت تأثیر فرهنگ آن ها قرار دارد؛ از این رو ضروری است فعالیت های کلاس درس با هنجارهای متفاوت این دانش آموزان و ارزش های فرهنگی آن ها منطبق شود تا بتوانند یادگیری دانش آموزان را به شکل مناسبی تحقق بخشد (Khodabakhshi, 2022). دانش‌آموزان باید یاد بگیرند که تفاوت‌ها لزوماً به معنای پست‌تر یا برتر بودن نیست و اینکه مطالعه‌ی تفاوتهای گروه قومی و فرهنگی لزوماً به دودستگی منجر نمی‌شود؛ همچنین باید یاد بگیرند که در جوامعی که به لحاظ نژادی و قومی کثرت‌گرا هستند، اختلاف اجتناب‌ناپذیر است، اما این اختلاف لزوماً ویرانگر یا تفرقه‌انداز نیست؛ لذا اين تحقيق كوشش دارد در جهت حصول به اين هدف و برقرار كردن نظامي كه آموزش چندفرهنگي ورزش مدارس را در دستور كار خود دارد، لایه‌های ناشناخته آموزش چندفرهنگي را از طريق كاوش در اسناد، افكار و نگرش‌های تخصصي در مدارس دولتی در سه مقطع ابتدائی، متوسطه اول و متوسطه دوم که ساعت ورزش در برنامه کلاسی آن ها گنجانده شده و دارای معلم تخصصی تربیت بدنی هستند، شناسايي نموده و با طراحی الگوی مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس براي تصميم سازان برنامه درسي، ياري رسان باشد، الگويي كه، نياز امروز و فرداي تعليم و تربيت كشورمان به معني عام و نظام برنامه درسي تربیت‌بدنی و ورزش مدارس به‌طور خاص، ميباشد.
روش‌شناسی پژوهش
پژوهش حاضر با توجه به هدف اصلی آن كه تدوین الگوی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس بود، از نوع پژوهش‌هاي كاربردي و بر اساس شیوه گردآوری داده‌ها، توصیفی ـ پیمایشی و از نظر روش تحلیل داده‌ها در حیطة پژوهش‌هاي تحلیلی ـ همبستگی قرار دارد؛ زیرا این پژوهش به دنبال تدوین و سنجش ارتباط میان متغیرها در قالب یک مدل علّی و بر اساس روش مدل‌یابی معادله ساختاری است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان تربیت‌بدنی کشور در سال تحصیلی 1400 ـ 1401 بود (34000=N)، نمونه آماری با استفاده از جدول کرجسی مورگان 380 نفر در نظر گرفته شد که با توجه به گستردگی جغرافیایی و عدم دسترسی به تمام افراد جامعه آماری، انتخاب نمونه با استفاده از روش خوشه‌ای غیر تصادفی در دسترس انجام پذیرفت؛ بدین منظور پنج منطقه جغرافیایی یعنی شمال، جنوب، مرکز، شرق و غرب به ترتیب ادارات آموزشوپرورش مراکز استان‌های گلستان، خوزستان، تهران، خراسان رضوی و استان لرستان انتخاب شدند، با هماهنگی با سرگروه‌های تربیت‌بدنی مراکز این استان ها و توزیع پرسشنامه به شکل الکترونیکی در نهایت 332 پرسشنامه جهت انجام تجزیه‌وتحلیل جمع‌آوری گردید (332=n). برای تدوین و آزمون مدل از پرسش نامه محقق ساخته حاصل از فرایندی کیفی و تکنیک دلفی استفاده شد؛ بدین منظور جمع‌آوري اطلاعات مورد نیاز بخش کیفی پژوهش در دو مرحله شامل، اطلاعات كتابخانه‌اي - اسنادي و اطلاعاتی كه بايد ازخبرگان حاصل شود با استفاده از تکنیک دلفی ساده و استفاده از نظر پنل دلفی (16 نفر) انجام پذیرفت، پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پیشینة پژوهش و نظرات صاحب‌نظران در بخش کیفی، پرسشنامه محقق ساخته مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس طراحی و در بخش کمّی استفاده گردید. این ابزار شامل 51 گویه است که مدیریت چند فرهنگی ورزش مدارس را در قالب نُه عامل (سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها؛ برنامه‌ریزی چند فرهنگی؛ توانمندسازی منابع انسانی؛ آموزش؛ انگیزش دانش‌آموز؛ برنامه‌ریزی درسی؛ آگاهی فرهنگی؛ مقابله با نژادپرستی؛ غنی‌سازی فرهنگی کلاس تربیت بدنی) مورد ارزیابی قرار میدهد. پرسشنامه در مقیاس پنج ارزشی لیکرت، در پیوستاری از یک (کاملاً مخالفم) تا پنج (کاملاً موافقم) طراحی شده بود. برای تأیید روايی صوري2 پرسش‌نامه‌ها از نظر مطلوب بودن عبارات به لحاظ وضوح (استفاده از واژه‌هاي ساده و قابل فهم) و كاربرد زبان مشترک (پرهیز از به‌كارگیري واژه‌هاي فنی و تخصصی)، از نظرات 13 تن از اساتید مديريت ورزشی استفاده شد؛ همچنین میزان پایایی پرسشنامة پژوهش در یک مطالعه راهنما و در نمونه‌ای به تعداد 50 نفر، با استفاده از ضریب آلفاي کرونباخ محاسبه شد که ضریب محاسبه شده برای کل سؤالات پرسشنامه 87/0 به دست آمد که نشان‌دهندة میزان بالای پایایی پرسشنامة بود. به‌منظور سازمان دادن، خلاصه كردن، طبقه‌بندي نمرات خام و توصیف ويژگی‌هاي نمونه از آمار توصیفی و براي تعیین چگونگی توزيع داده‌هاي پژوهش، از شاخص‌هاي چولگی و كشیدگی و براي تعیین میزان پايايی پرسش‌نامه‌ها از آلفاي كرونباخ استفاده گردید. براي تعیین ارتباط و پیش‌بینی سهم و نقش متغیرهاي پنهان بیرونی بر متغیرهاي پنهان درونی از روش مدل‌سازي معادلات ساختاري استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزارهای اس‌پی‌اس‌اس نسخة 22 و لیزرل نسخه 8/8 انجام پذیرفت.
نتایج
بررسی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نمونه آماری نشان داد، بیش از 50 درصد از پاسخ‌دهندگان شامل مردان بودند. همچنین بیشتر افراد دارای مدرک کارشناسی بودند. به‌علاوه قریب به 25 درصد معلمان بین 11 تا 20 سال سابقه شغلی داشتند. در ادامه اطلاعات تکمیلی در خصوص توصیف ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نمونه‌های پژوهش در جدول 1، ارائه شده است.
جدول 1. ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نمونه‌های پژوهش
ویژگی جمعیت شناختی | وضعيت | تعداد | درصد |
جنسیت | مرد | 173 | 1/52 |
زن | 159 | 9/47 | |
تحصیلات | کارشناسی | 173 | 1/52 |
کارشناسی ارشد | 136 | 41 | |
دکتری | 23 | 9/6 | |
سابقة شغلی | کمتر از 5 سال | 69 | 8/20 |
5 تا 10 سال | 123 | 37 | |
11 تا 20 سال | 82 | 7/24 | |
بیشتر از 20 سال | 58 | 5/17 |
عدم وجود همخطی چندگانه متغیرهای مستقل پژوهش یکی از مفروضات مدلسازی معادلات ساختاری میباشد. چند روش جهت بررسی همخطی متغیرهای برونزا وجود دارد که متداولترین روش، بررسی دو شاخص عامل تورم واریانس3 و پارامتر تحمل4 متغیرهای مستقل پژوهش است. پارامتر تحمل که بین (0) تا (1) نوسان دارد، نشان میدهد که متغیرهای مستقل تا چه اندازه رابطه خطی با همدیگر دارند؛ بنابراین هر چه مقدار این شاخص بیشتر (نزدیک به 1) باشد، میزان همخطی کمتر است، اگر مقدار عامل تورم واریانس بالاتر از 10 باشد، بین متغیرها همپوشی وجود دارد در غیر این صورت متغیرهای مستقل نسبت به هم دارای همپوشی نیستند. همان‌طور که در جدول (2) مشاهده میشود، پارامتر تحمل متغیرهای پژوهش و ابعاد آنها بین 0 و 1 و میزان عامل تورم واریانس آنها کمتر از 10 میباشد؛ در نتیجه فرض عدم همخطی چندگانه محقق شده است.
جدول 2. شاخصهای همخطی چندگانه در متغیرهای متغیرهای مستقل پژوهش
متغیرها | آماره‌های همخطی متغیرهای مستقل | |
تولرانس | VIF | |
سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها | 36/0 | 73/2 |
برنامه‌ریزی چند فرهنگی | 63/0 | 56/1 |
توانمندسازی منابع انسانی | 58/0 | 72/1 |
آموزش | 52/0 | 91/1 |
برنامه‌ریزی درسی | 30/0 | 32/3 |
غنی‌سازی فرهنگی کلاس تربیت بدنی | 68/0 | 54/1 |
پس از اطمینان از نبود همخطی چندگانه بین متغیرهای مشاهده شده و نیز قابل قبول بودن مدل‌های اندازه‌گیری حاضر در مدل معادله ساختاری تدوین شده، به برآورد پارامترها و آزمون كلی و جزئی الگوی مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس پرداخته شد، بر همین اساس در ابتدا، مهم‌ترين شاخص‌هاي كلی برازش مدل در جدول 3، گزارش شده است. در مجموع، شاخص‌هاي كلی برازش مدل‌ساختاري وضعیت مطلوبی را نشان میدهند كه نشان‌گر مناسب بودن و قابل قبول بودن مدل معادله ساختاري هستند.
جدول 3. شاخص‌هاي كلي برازش براي مدل معادله ساختاري
شاخصهای برازش | مقادیر شاخص‌ها | مقدار مطلوب | تفسیر |
کای اسکور (2χ) | 39/583 | - | - |
درجه آزادی (df) | 195 | - | - |
نسبت کای اسکور به درجه آزادی (2/ dfχ) | 99/2 | بین 1 تا 5 | مطلوب |
شاخص نیکویی برازش (GFI) | 92/0 | بیشتر از 9/ 0 | مطلوب |
شاخص نیکویی برازش تعدیل‌شده (AGFI) | 87/0 | بیشتر از 8/ 0 | مطلوب |
ریشه دوم میانگین خطای برآورد (RMSEA) | 065/0 | کمتر از 1/ 0 | مطلوب |
ریشه دوم میانگین مجذورات باقیمانده (RMR) | 05/0 | کمتر از 05/ 0 | مطلوب |
شاخص برازش تطبیقی (CFI) | 98/0 | بیشتر از 9/ 0 | مطلوب |
شاخص برازش هنجار شده (NFI) | 98/0 | بیشتر از 9/ 0 | مطلوب |
شاخص برازش افزایشی (IFI) | 98/0 | بیشتر از 9/ 0 | مطلوب |
شاخص‌هاي جزئی برازش (نسبت بحرانی و سطح معناداري آنها) نشان میدهند كه كلیه بارهاي عاملی و ضرايب ساختاري داراي تفاوت معناداري با صفر هستند (شكل 1).
شكل 1. مدل معادله ساختاري پژوهش به همراه ضرايب تي
همچنین، در شكل 2، مجموعه برآوردهاي استاندارد شده براي وزن‌هاي رگرسیونی شامل بارهاي عاملی و ضرايب ساختاري نشان داده شده است. بدين ترتیب، می‌توان بیان كرد، پیشایندهای مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس بر فرایندها و پیامدها مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس، نقش مثبت و مؤثری دارند.
شكل 2. مدل معادله ساختاري پژوهش به همراه ضرايب تأثير استاندارد
مدل‌سازي معادلات ساختاري علاوه بر برآورد ضرايب مستقیم قابلیت آن را دارد تا اثرات غیر مستقیم متغیرها بر هم‌ديگر را نیز تعیین و برآورد نمايد. آثار غیر مستقیم به اين دلیل به‌وجود می‌آيد كه يک متغیر میتواند به‌عنوان متغیر میانجی، رابطه بین متغیرهاي ديگر را تعديل كند. مجموع اثرات مستقیم و غیر مستقیم بر متغیر وابسته، اثرات كل آن را تشكیل میدهد که با توجه به پیامدها جدول 4 و شکل 2، مشخص شد ضریب اثر مستقیم متغیر پیشایند بر متغیر پیامدها برابر 43/0 و اثر غیر مستقیم متغیر پیشایند بر متغیر پیامدها به واسطه متغیر فرایند برابر 29/0 بود که در نتیجه اثرکل حاصل مجموع این دو ضریب تأثیر برابر با 72/0 حاصل شد که در این بین ممکن است متغیرهای دیگری نیز در این ارتباط دخیل باشند؛ لذا نتیجه از عدد 1 که همان تأثیر کامل می باشد، کمتر است. كوهن و كوهن (1983)، به نقل از كلاين (2011)، عنوان می‌كنند، اگر تمامی ضرايب ساختاري در يک سطح مشابه از آلفا از نظر آماري معنادار باشند، می‌توان نتیجه گرفت، تمامی اثرات غیر مستقیم در همان سطح آلفا معنادار خواهند بود (کلاین، 2011). بر اين اساس، اثر غیر مستقیم پیشایندهای مدیریت چندفرهنگی بر پیامدها مدیریت مدیریت چندفرهنگی معنادار میباشد و در اين میان، فرایندهای مدیریت چندفرهنگی نقش میانجی را ايفا می‌كنند.
جدول 4. ضرايب استاندارد شده اثرات مستقيم، غير مستقيم و كل
متغیرها | اثر مستقیم | اثر غیرمستقیم | اثر کل | ||
پیشایندها - - - > فرایند | 91/0 | - | 91/0 | ||
فرایندها - - - > پیامدها | 76/0 | - | 76/0 | ||
پیشایندها - - - > پیامدها | 43/0 | 29/0 | 72/0 | ||
بحث و نتیجه‌گیری
اهداف مدرسه چندفرهنگی شامل ايجاد فرصتهای متنوع و پويا برای فراگيران صرف‌نظر از قوميت؛ مذهب؛ بهرهگيری از ظرفيتهای بالقوه خانواده و جامعه محلی در تدارك فرصتهای تربيتی؛ ايجاد فرصتهای برابر برای مشارکت معلمان در جريان مديريت مدرسه؛ تأمين منابع با رعايت اصل عدالت تربيتی و نظارت و ارزيابی مداوم بر آنها است. اين اهداف در سند تحول بنيادين آموزشوپرورش موردتوجه قرارگرفته است. طراحی و اجرای برنامه‌های درسی رسمی و ضمنی، مکمل، فوقبرنامه و اوقات فراغت چند فرهنگی مبتنی بر اصول تعليم و تربيت چند فرهنگی است و هدف اصلی طراحی برنامه‌های درسی حساس به فرهنگ و تنوع فرهنگی هست؛ لذا این این پژوهش با هدف طراحی و تبیین الگوی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس ایران انجام شد.
هدف از انجام این پژوهش طراحی و تبیین الگوی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس بود؛ الگوی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس در این پژوهش متشکل از سه بخش پیشایندها، فرایندهای مدیریت چندفرهنگی و پیامدهای حاصل از پیاده سازی این الگو در ورزش مدارس بود، نتایج حاصل از آزمون الگوی پژوهش نشان داد پیشایندهای مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس اثر مستقیم و معناداری بر فرایند مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس دارد؛ نتایج حاصل از این بخش پژوهش با نتایج پژوهش های (Pourmoosavi & et al, 2020; Taherian, 2017; Khakbaz, 2020; Hamidizadeh & et al, 2019; Fernandez, 2004; Kostis & Efthymia, 2009; Vafaei, R. Sobhani Nejad, 2015) همخوان میباشد، پیشایندهای مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس در این پژوهش متشکل از سه عامل سیاست ها و خط و مشیها، توانمندسازی منابع انسانی و برنامه ریزی چندفرهنگی بود، رويکرد کلی برنامه‌ریزی چند فرهنگی بايد معطوف به طراحی برنامه‌هايی باشد که تحقق اهداف تربيتی پیش‌بینی‌شده در شخصيت همه دانش‌آموزان را تضمين کنند؛ اگرچه تغییراتی در برنامه‌های مختلف و چشم‌اندازها در نظام آموزشی انجام شده است، اما اغلب این تغییرات سطحی و با عجله و بدون توجه به اثرگذاری آنها بوده است و باعث ایجاد نوعی سردرگمی، موازی کاری، غافل ماندن از رسالت اصلی نظام آموزشی بوده ولی امید این وجود دارد که با برنامه ریزی چند فرهنگی دقیق برنامه‌های درسی بتوان چنین امر مهمی را به انجام رساند (Taherian, 2017)؛ که بخش مهمی از بار این مسِولیت سنگین به عهده مدیر در مدرسه و معلم در کلاس درس به عنوان منابع انسانی می باشد؛ معلم و مدیر با رويکرد احترام به تنوع فرهنگی، سبب بهبود رشد شناختی فراگيران، افزايش درك نژادی و قومی آنها، تقويت حس اجتماعی و مشارکت مدنی آنها، بهبود حساسيتهای فرهنگی، افزايش کيفيت عملکرد آنها و بهبود تعامل و درك درس میشود؛ (Fernandez, 2004; Kostis & Efthymia, 2009) در پژوهش خود به موارد فوق اشاره نمودند.
بخش دیگری از نتایج پژوهش و آزمون الگوی پژوهش نشان داد، فرایندهای مدیریت چندفرهنگی به مقدار 76/0 بر پیامدهای حاصل از پیاده سازی مدیریت چندفرهنگی در ورزش مدارس تأثیر مستقیم دارد، فرایندها در الگوی پژوهش مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس شامل سه عامل آموزش، برنامه ریزی درسی و غنی سازی فرهنگی بود، همسو با این نتایج (Sheikhavandi, 2010) معتقد است برنامه‌ریزی درسی نقش تعیین‌کننده‌ای در تکوین و تقویت هویت‌های جمعی، جنسیتی، گروهی و قومی ایفاء میکنند؛ همچنین (Abbas Hashemi & et al, 2019) نیز با استناد به پژوهشهای انجام گرفته تأکید میکنند که در ایران راهکار کاهش بحران هویت بازنگری در محتوا و مضمون کتب درسی است، همچنین نتایج این بخش پژوهش با نتایج پژوهشهای دیگری نظیر Zeki, 2019; Kamshia, 2017; Latifian, 2015; Perkins, 2012)) همخوان میباشد. (Latifian, 2015) بیان می‌کند که توجه به آموزش چندفرهنگی در ابعاد مختلف، به‌عنوان یکی از مقوله‌های مهم نظام برنامه‌ریزی درسی ایران، به‌ویژه در نظام برنامه درسی تربیت‌معلم باید مورد توجه قرار گیرد. نتایج حاصل از داده‌های کمّی پژوهش (Perkins, 2012) نیز نشان داد که معلمان از آگاهی، دانش، مهارت و نگرش چندفرهنگی در زمینه‌ی آموزش چندفرهنگی برخوردارند ولی در مصاحبه‌ای که با این معلمان که از دانشگاههای مختلف بودند به این نتیجه رسیدند که معلمان اعتمادبه‌نفس کافی برای تدریس به دانش‌آموزان متنوع فرهنگی ندارند که آموزش میتواند برطرف‌کننده این محدودیت باشد با توجه به نتایج حاصل از این بخش پژوهش می توان بیان کرد که برگزاری دوره‌های ضمن خدمت و بدو خدمت اصول تدریس در کلاس چند فرهنگی و همچنین گنجاندن آموزش چند فرهنگی در محتوای رسمی دانشگاه فرهنگیان و دوره‌های مهارت‌آموزی میتواند از جمله پیشنهادات کاربردی برای افزایش دانش معلمان در حوزه مدیریت چندفرهنگی باشد.
آخرین بخش حاصل از نتایج پژوهش نشان از تأثیر مستقیم پیشایندها به مقدار 43/0 بر پیامدها بود همچنین پیشایندها به واسطه فرایند به مقدار 29/0 بر پیامدها تأثیر غیر مستقیم داشتند؛ این یافته ها با بخشی از نتایج پژوهش های (Pourmoosavi & et al, 2020; Taherian, 2017; Khakbaz, 2020; Hamidizadeh & et al, 2019; Fernandez, 2004; Kostis & Efthymia, 2009) همخوان و همسو می باشد. پیامدهای حاصل از پیاده سازی الگوی مدیریت چندفرهنگی در این پژوهش شامل سه عامل انگیزش دانش آموزان، آگاهی فرهنگی و مقابله با نژاد پرستی بود، ساعت ورزش در مدارس چندفرهنگی می تواند محیطی مناسب برای دانش‌آموزان اقلیت قومی و مذهبی جهت ابراز وجود باشد؛ دانش آموزان در ساعت ورزش باید مورد تشویق قرار گیرند، همچنین فرصت یکسان نمایش توانایی، قدرت، عقیده و اندیشه برای تمام دانش‌آموزان در ساعت ورزش باید مهیا باشد، دانش‌آموزان صرف‌نظر از تفاوت فرهنگی مورد احترام قرار گیرند؛ همچنین از جمله پیشنهادات برای تقویت انگیزش دانش‌آموزان می‌توان به سپردن مسئولیت و ترغیب به مشارکت ورزشی دانش‌آموزان انزواطلب و خودکم‌بین به دلیل تفاوت فرهنگی اشاره نمود، در همین زمینه (Pourmoosavi & et al, 2020) در پژوهش خود بیان می‌کند در مدرسه چند فرهنگی هر دانش‌آموزی بايد از فرصتهای لازم برای شکوفايی قابلیت‌های درونی خود برخوردار باشد و همچنين بايد قادر به مشارکت در فعالیت‌های مختلف يک جامعه تکثرگرا باشد. معلم در کلاس درس با رويکرد احترام به تنوع فرهنگی، سبب بهبود رشد شناختی فراگيران، افزايش درك نژادی و قومی آنها، تقويت حس اجتماعی و مشارکت مدنی آنها، بهبود حساسیت‌های فرهنگی، افزايش کيفيت عملکرد آنها و بهبود تعامل در کلاس درس میشود؛ این یافته با نتایج (Fernandez, 2004; Kostis & Efthymia, 2009) نیز همخوان میباشد، آن ها در پژوهش های خود بیان نمودند که معلم در کلاس درس با رويکرد احترام به تنوع فرهنگی، سبب بهبود رشد شناختی فراگيران، افزايش درك نژادی و قومی آنها، تقويت حس اجتماعی و مشارکت مدنی آنها، بهبود حساسيتهای فرهنگی، افزايش کيفيت عملکرد آنها و بهبود تعامل و درك درس میشود.
معلم در مديريت مدرسه‌ی چند فرهنگی نمی‌تواند منفعلانه عمل کند. سهم وی در جلب افراد به‌عنوان حاميان مدرسه، از بين بردن سوءظن و نگرانی بين جامعه و مدرسه، بسيار مهم است. معلم نبايد در مقابل تعصبات قومی و نژادپرستی سکوت کند و يا منفعلانه عمل نمايد. معلم بايد انتقال‌دهنده‌ی ارزشهای همه‌ی گروه‌های قومی و نژادی باشد. او بايد در ايجاد انگیزه‌ی کافی و ميل و رغبت در دانش‌آموزان اقلیت‌ها کوشش کند، پژوهشهای (Pourmoosavi & et al, 2020; Taherian, 2017; Khakbaz, 2020; Hamidizadeh & et al, 2019; Fernandez, 2004; Banks, 2004) نیز به موارد فوق اشاره نمودند.
بیشتر مشکلات آموزشی مانند افت تحصیلی و تکرار پایه و درگیری و تعارض بین دانش آموزان، دانش آموزان و معلمان و یا بین والدین و معلمان مربوط به مدارس چندفرهنگی و عدم مدیریت صحیح جامعه کوچک مدرسه با پیشینه فرهنگی متنوع زمینه را برای گسست اجتماعی و فرهنگی در بلندمدت ایجاد می کند، در حال حاضر در نظام آموزشی ما حساسیت لازم در تخصیص نیروی انسانی متخصص و آگاه به مدیریت چندفرهنگی برای مدیریت و رهبری صحیح مدارس و کلاس های چندفرهنگی وجود ندارد و یا حتی سرفصل خاصی در رابطه با مدیریت یا تدریس در مدارس چندفرهنگی در برنامه های بدو خدمت و ضمن خدمت مدیران ومعلمان مشاهده نمی شود؛ این موضوع نه تنها مدرسه را در رسیدن به اهدافش با مشکل مواجه می کند، بلکه مدرسه را به محلی برای درگیری های قومی و نژادی تبدیل خواهد کرد، با توجه به اهمیت و کارکرد ویژه محیط کلاس ورزش برای دانش آموزان اقوام مختلف در جهت حفظ هویت قومی و همچنین شرایطی که برای آشنایی افراد با فرهنگ غالب و تطبیق با محیط چندفرهنگی به وجود میآورد، ساعت ورزش میتواند به‌عنوان ابزاری کارآمد در کنار رسانه و آموزش نظری در جهت تسهیل در آشنایی فرد با هویت فرهنگی ملی و تحکیم وحدت ملی و در کنار آن حفظ و نگهداری از هویت فرهنگی قومی و تعالی آن و جلوگیری از هجوم فرهنگ کشورهای بیگانه و جهانی شدن انتخابی شود؛ تفسیر و تحلیل صحیح نتايج هر پژوهشی منوط به درک محدوديت‌هاي آن است و اعتقاد بر اين است، اين محدوديت‌ها، فرصت‌هاي تازه و بديعی را براي انجام پژوهش‌هاي جديد فراهم میآورد؛ لذا انتظار می‌رود مسئولین با برنامه‌ریزی علمی و همه‌جانبه در حوزه ورزش دانش‌آموزی راه را برای نیل به این اهداف هموار سازند، به همین منظور با توجه به نتایج پژوهش برگزاری دوره‌های ضمن خدمت و بدو خدمت اصول تدریس در کلاس چند فرهنگی و همچنین گنجاندن آموزش چند فرهنگی در محتوای رسمی دانشگاه فرهنگیان و دوره‌های مهارت‌آموزی میتواند از جمله پیشنهادات کاربردی برای افزایش دانش معلمان ورزش در حوزه مدیریت چندفرهنگی ورزش مدارس باشد؛ در همین زمینه (Abacioglu & et al, 2022) در پژوهشی با عنوان توسعه حرفه ای در آموزش چندفرهنگی بیان کردند که که معلمانی که پیشرفت حرفه‌ای را دریافت کرده‌اند، به‌ویژه در طول سال‌های خدمت، نگرش‌ها و باورهای مثبت‌تری در مورد ایدئولوژی‌ها و عملکردهای چندفرهنگی در مقایسه با معلمانی که تحت توسعه حرفه‌ای قرار نگرفته‌اند، دارند، همچنین پیشنهاد می شود در سازماندهی ابتدای سال در مدارس چندفرهنگی از معلمان تربیت بدنی استفاده گردد که که سابقه کار در این نوع مدارس را داشته و با شرایط فرهنگی مدرسه آشنا باشند تا بتوانند با ایجاد ارتباط مؤثر و مدیریت صحیح کلاس از فرصت ایجاد شده بیشترین بهره را برده و باعث تقویت و ایجاد همدلی در بین دانش آموزان با فرهنگ های متفاوت شوند. دبیران تربیت بدنی نیز باید در برنامه ریزی درسی به اقتضائات محلی و تفاوتهای فرهنگی مدارس چندفرهنگی توجه داشته و با استفاده از ورزش های بومی محلی، سازماندهی دانش آموزان در تیم های ورزشی بر اساس تنوع فرهنگی متفاوت و همچنین استفاده از اقلیت های فرهنگی به عنوان سرگروه های ورزشی باعث ایجاد همدلی و انگیزش در دانش آموزان گردند.
منابع
· Abacioglu, C. S., Fischer, A. H., & Volman, M. (2022). Professional development in multicultural education: What can we learn from the Australian context?. Teaching and Teacher Education, 114, 103701.
· Abbas Hashemi T, Sharifi A, Imani M T. (2019). Designing a model for cultivating the multicultural identity of elementary students in Tehran based on the data theory approach of the Foundation. Educational Leadership & administration, 13(4):51-63. (Persian)
· Abdoli Sultan Ahmadi J; Naderi E; Shariatmadari A, Saif Naraghi M. (2015). A look at multicultural education in Persian literature books. Journal of Kerman University of Medical Sciences, 23:235-252. (Persian)
· Araghieh A, Fathi V, Koresh. (2011). The position of multiculturalism in teacher training and higher education. Culture Strategy Quarterly, 17(18):187-204. (Persian)
· Bagher Nezhad, R., araghieh, A., Barghi, I., mehdizadeh, A., & Faghih Aram, B. (2022). Investigating the components of a multicultural curriculum and determining its dimensions and indicators (A case study of the senior secondary schools in Tabriz). Educational researches, 17(69). (Persian)
· Banks, J. A. (2008). Diversity, group identity, and citizenship education in a global age. Educational Researcher, 37 (3): 129- 139.
· Blackwell, P. J., Futrell, M. H., & Imig, D. G. (2003). Burnt water paradoxes of schools of education. Phi Delta Kappan, 84(5), 356-361.
· Castro, A. J. (2014). The role of teacher education in preparing teachers for critical multicultural citizenship. The Journal of Social Studies Research, 38(4), 189-203.
· Fernandez, M. (2004). The responsibility for multicultural education: An ethics of teaching and learning. Markkula Center for Applied Ethics. Retrieved December, 30, 2018.
· Hamidizadeh K, Fathi Vajargah K, Arefi M, Mehran G. (2019). Multicultural education in schools; A reflection on the ideal experience of successful teachers, School administration, 7(1):163-181. (Persian)
· Havsbeigi F, Sadeghi A, Maleki H, Ghaderi M. (2018). Multicultural education in Farsi textbooks (Reading) Iran Elementary Education. CSTP, 6 (11):141-174. (Persian)
· Kamshia, C. (2017). Integrating multiculturalism in education for the 2020classroom: Moving beyond the melting pot of festivals and recognition months, Journal for Multicultural Education, 11(1): 31-36.
· Karami Z, Yousefzadeh M. (2018). Presenting a Proposed Framework for Multicultural Teacher Education. Teacher Professional Development, 2(4):19-34. (Persian)
· Khakbaz A. (2020). Placement of Multicultural Education in Elementary School Mathematics Curriculum in Iran, New Educational Approaches, 15(1):33-58. (Persian)
· Khodabakhshi, A., Fallah, Z., Montazeri, A., & Bahlakeh, T. (2022). Identifying and explaining effective factors on multicultural management in school sports. Human Resource Management in Sports, 10(1), 41-59. (Persian)
· Kostis, T., & Efthymia, P. (2009). Responsive classroom management in a multicultural school context. Synergies Sud-Est europeen, 2, 169-176.
· Laker, A. (2002). The Sociology of Sport and Physical Education.
· Latifian A. (2015). Determining the multicultural competencies of teachers and assessing them in primary schools, Master Thesis, Allameh Tabatabai University, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Tehran. (Persian).
· Liu X. (2020). Comparing multicultural education in China and Finland: From policy to practice. Asian Ethnicity, 1-21. 10.1080/14631369.2020.1760078.
· Macroney, G. (2016). Multicultural Education: A Multicultural Approach to Schools. Tehran: Sound of Light.
· Maghboli S. (2012). The relationship between sports and maintaining the cultural identity of student-athletes participating in sports competitions in universities in the western region of Iran, Master Thesis, Faculty of Literature and Humanities, Bu Ali Sina University, Hamadan. (Persian)
· Naderian Jahormi, M. (2004). Basics of sociology in sports. Isfahan: Fine Arts. (Persian)
· Naderian Jahormi, M. (2004). Basics of sociology in sports. Isfahan: Fine Arts. (Persian)
· Perkins, R. M. (2012). The multicultural awareness, knowledge, skills and attitudes of prospective teachers: a quantitative and heuristic phenomenological study (Doctoral dissertation, University of Missouri-Kansas City).
· Pourmoosavi S, Abdollahi B, Naveh Ebrahim A, Abbasian, H. (2020). Designing a Multicultural Management Model in Iranian Elementary Schools. Journal of Educational Scinces, 27(1):1-24 (Persian).
· Sadeghi A. (2012). Characteristics and Necessities of Developing a Multicultural Curriculum in Iran; Review of Challenges. Presentation of Strategies, 5(17-18):93-121. (Persian)
· Sheikhavandi D. (2010). Reflection of the identity of Iranian ethnic groups in elementary and middle school textbooks, Quarterly Journal of Education, 87:120-193. (Persian)
· Taherian N. (2017). Investigating the Necessities of Implementing a Multicultural Curriculum and the Factors Affecting It from the Perspective of Teachers (Case Study: Secondary School Teachers in Hamadan), Master Thesis, Payame Noor University, Kermanshah Center.(Persian)
· Unesco (2013). United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, Intercultural Competences Conceptual and Operational Framework, pp.5-6.
· Vafaei, R., Sobhani Nejad, M. (2015). Components of multicultural education and its analysis in the content of textbooks. Journal of Theory and Practice in Curriculum, 3(5): 111-128. (Persian)
· Venäläinen, S. (2010). Interaction in the multicultural classroom: Towards culturally sensitive home economics education. PhD Dissertation at University of Helsinki.
· Zeki, A. (2019). Critical multicultural education and preservice teachers’ multicultural attitudes, Journal for Multicultural Education, 13(1): 106-118.
[1] Zeki
[2] . Face Validity
[3] . Variance inflation factor
[4] . Tolerance