علیت بین شهرنشینی و شکاف درآمدی مناطق شهری و روستایی استان‌های ایران: علیت گرنجری پانلی مبتنی بر رویکرد بوت استراپ
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ایوحید کفیلی 1 * , محمدسعید ذبیحی دان 2 , جلیل خداپرست شیرازی 3
1 - استادیار گروه اقتصاد دانشکده امور اداری و اقتصاد دانشگاه اارک
2 - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه اراک
3 - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد شیراز
کلید واژه: شهرنشینی, اختلاف درآمد شهری و روستایی, علیت پانلی,
چکیده مقاله :
از جمله پدیده های عصر حاضر، افزایش جمعیت شهری است که به دنبال خود برخی مزایا و معایبی را به همراه می‌آورد. سرعت این پدیده در کشورهای در حال توسعه به مراتب بیشتر از کشورهای توسعه یافته بوده است. در ایران نیز شهرنشینی با سرعت بالائی در حال افزایش است. در این تحقیق علیت بین شهرنشینی و اختلاف درآمدی مناطق شهری و روستایی استان‌های ایران (1397-1376) مورد بررسی قرار گرفته است. آزمون هم‌بستگی بین مقاطع نشان داد که بایستی از آزمون علیت گرنجری در شرایط هم‌بستگی بین مقاطع استفاده شود. با توجه به کارایی بالا در نمونه‌های کوچک و استفاده از فرا تحلیل ارائه‌شده فیشر (1932) ، از آزمون علیت ارائه‌شده توسط امیرمحمود و کوزه (2011) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که در سطح 90 درصد اطمینان علیت از نرخ شهرنشینی به اختلاف درآمدی برای 9 استان (اردبیل، هرمزگان، گلستان، کردستان، سیستان و بلوچستان، سمنان، چهارمحال بختیاری، اصفهان و کهکیلویه و بویراحمد) برقرار است؛ اما علیت از اختلاف درآمدی به نرخ شهرنشینی فقط برای چهار استان (اردبیل، خراسان، بوشهر و هرمزگان) برقرار است. نتایج آزمون فرا تحلیل ارائه‌شده توسط فیشر (1932) نیز نشان‌دهنده عدم برقراری علیت در هر دو سمت است. عدم معنی‌داری علیت از نرخ شهرنشینی به نابرابری درآمدی نشان از آن دارد که افزایش بعد شهری نمی‌تواند توجیه‌کننده تفاوت بالای درآمدی بین مناطق شهری و روستایی در استان‌های ایران باشد. عدم علیت از تفاوت درآمدی به رشد شهرنشینی نشان از آن دارد که علت گسترش شهرنشینی را در عللی فراتر از تفاوت درآمدی جستجو کرد و تفاوت سطح امکانات در ابعاد مختلف و سایر مؤلفه‌های اقتصادی می‌تواند علل مهاجرت از مناطق شهری به روستایی باشد.
One of the phenomena of the present age is the increase of urban population, which brings with it some advantages and disadvantages. The phenomenon has been much faster in developing countries than in developed ones.The expansion of urbanization in Iran is also happening at a high rate.In this research, we investigate the causality between urbanization and urban-rural income gap in Iran's provinces (1996-2019). According to the cross-sectional correlation test, it was necessary to use Granger causality test in terms of inter-sectional relationship condition. Due to the high efficiency in small samples and the use of Fisher's (1932) meta-analysis, the causality test presented by Emirmahmutoglu & Kose (2011) was used. The results show that at 90% level, the causality of the urbanization rate to the urban-rural income gap is established for nine provinces (Ardebil, Isfahan, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad, Semnan, Golestan, Hormozgan, Kordestan, Sistan and Baluchestan, Chaharmahal and Bakhtiari), but the causality of income disparity urbanization rates are only available for four provinces (Ardebil, khorasan, Bushehr and Hormozgan). The results of the meta-analysis made by Fischer (1932) also indicate non-causality in both directions. No significance of causality from urbanization to urban-rural income gap indicates that the urbanization can not justify the high urban-rural income gap in the provinces of Iran. No significance of causality from urban-rural income gap to urbanization indicates that the reason for the expansion of urbanization indicates that reason for the expansion of urbanization goes beyond the urban-rural income gap, and the difference in the level of facilities in different dimensions and other economic components can be the reasons for migration from urban to rural areas.
_||_