توسعه ی صنعت در استان یزد با استفاده از چارچوب استراتژیک SOAR و ماتریس ANSOFF

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

محمد رضا رضایی ¹ (استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران)
امیررضا خاوریان گرمسیر ² (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
مجتبی غفورزاده ³ (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/08/23 تاریخ پذیرش : 1395/02/30 تاریخ انتشار : 1395/02/01

کلید واژه: استان یزد, توسعه صنعتی, برنامه ریزی راهبردی, مدل استراتژیک SOAR, ماتریس ANSOFF,

چکیده مقاله :

        صنعت نه­ تنها به عنوان مسیری مرسوم برای توسعه می­باشد، بلکه به عنوان یکی از نتایج جهانی شدن، می­تواند شتاب­دهنده­ای مؤثر برای توسعه باشند. در این راستا، امروزه صنعت موجب پویایی و سرزندگی اقتصادی بسیاری از مناطق جهان شده است، اما باید در نظر داشت توسعه شتابنده و بدون برنامه آن نیز تبعات منفی بیشتری بدنبال خواهد داشت. این پژوهش با هدف ارائه استراتژی توسعه صنعتی آتی استان یزد، سعی می­کند تا تحلیلی از وضع موجود صنعت در این استان داشته باشد. این مسأله مطرح می­شود که مهم­ترین راهبردهای توسعه صنعتی استان کدامند؟ در این راستا نخست منابع بالقوه صنعتی استان یزد مشخص، و سعی بر آن گردید تا الگویی برای تبیین راهبردها، در جهت توسعه آن ارائه شود و در نهایت نیز راهبردهایی اساسی در راستای دستیابی به اهداف مورد نظر پیشنهاد شود. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و روش جمع­آوری داده­ها اسنادی، پیمایشی و میدانی است. برای تدوین استراتژی توسعه و تشریح قوت­ها، فرصت­ها، آرمان­ها و نتایج قابل اندازه­گیری از تکنیک تحلیلی SOAR و ماتریس  ANSOFFاستفاده شده است. جامعه آماری شامل مسئولان مرتبط، صاحب نظران، صاحبان صنایع، فعالان صنعتی و مسئولان ادارات مرتبط با  بخش صنعت که حدود 215 نفر می­شود، انتخاب شدند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 130 محاسبه گردید. از روش خوشه­ای جهت نمونه­گیری استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که ترکیب دو روش SOAR و ماتریس ANSOFF نهایتاً منجر به اتخاذ راهبردهایی منطقی و واقع­بینانه­تر در استان یزد خواهد شد.

چکیده انگلیسی:

Industry, not only as a conventional path for development but also as a result of globalization, can be an effective accelerator for development. In this regard, today, the industry has led to the dynamism and vitality of the economies of many regions of the world. We should be considered the speedy development and its application can lead to more negative consequences. This study aims to provide future industrial development strategy in Yazd province by an analysis study of the current situation of industry in the province. This study is based on this question: What are the most important industrial development strategies? In this regard, firstly identification of potential sources of Yazd province is important. Secondly, try to explain a model for developing strategies. Finally, using proposed basic strategies in order to achieve the desired goals. Data of this applied research were collected from documentary, survey and they were interpreted in an analytical-descriptive method. SOAR analysis technique and Ansoff matrix is usd to formulate development strategy and describe the strengths, opportunities, aspirations and measurable results. Statistical population was selected from officials, experts, industrialists, activists in the industrial sector and relevant to industry officials that about 215 people. The sample size, selected by using Cochran formula and cluster method, was 130 people that all the population ages 18 and older. The results showed that the combination of two techniques Ansoff matrix and SOAR ultimately will be more reasonable and realistic strategies. In this regard, it is hoped in future years, Yazd Province in this area has a more diversified industrial products and also reach to new markets because its diversifying crop production and lack of dependence on single-product economy is one of the important components of resiliency areas

منابع و مأخذ:

1. اخوان، حسن و رسول نظری (1386): «عملکرد شهرک­های صنعتی در استان گلستان و ارائه راهکار اجرایی برای بهبود آنها»، مجله اقتصادی، سال هفتم، شماره های 73 و74، تهران.


2. امینی، سرور؛ علی اسدی، شبنم و خلیل کلانتری (1389): «بررسی اثرات شهرک صنعتی اشتهارد بر توسعه روستاهای همجوار»، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 24، شماره 2، تهران، صص 238-227.


3. بدری، سید علی و مرتضی نعمتی (1388): «برنامه ریزی راهبردی توسعه اقتصادی با رویکرد مشارکتی مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان لنگه»، فصلنامه پژوهش های جغرافیایی انسانی، شماره 68، تهران، صص83-69.


4. بهرامی، حسین؛ نادری خورشیدی، علیرضا و تقی کثیری (1389): «برنامه­ریزی راهبردی چیستی و چرایی برنامه و بررسی الگوهای رایج آن»، دو ماهنامه­ی توسعه انسانی پلیس، سال 7، شماره 33، تهران، صص 11-32.


5. خاوریان گرمسیر، امیررضا (1393): تحلیلی بر مکان­یابی و توسعه شهرک­های صنعتی در ایران با تأکید بر اصول برنامه ریزی فضایی، نمونه موردی شهرک صنعتی یزد، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.


6. خاوریان گرمسیر، امیررضا؛ استاورس، ژاکلین و مهدی علیان (1392): «برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری با استفاده از مدل استراتژیک SOAR (نمونه موردی شهر تفت)»، نشریه مدرس علوم انسانی- برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره 17، شماره 3، تهران، صص 127-143.


7. رضوانی، محمدرضا؛ رمضان­زاده لسبویی، مهدی و مرتضی محمدپور جابری (1389): «تحلیل اثرات اجتماعی– اقتصادی نواحی صنعتی در توسعه نواحی روستایی، نمونه موردی: ناحیه صنعتی سلیمان آباد تنکابن»، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 18، تهران، صص 35-22.


8. شاد، روزبه؛ عبادی، حمید؛ مسگری، محمد و سعید وفائی نژاد (1388): «طراحی و اجرای GIS جهت مکان یابی شهرک های صنعتی با استفاده از مدل های فازی، وزن های نشان گر و ژنتیک»، نشریه دانشکده فنی، شماره 4، دوره 43، تهران، صص 429-417.


9. شرکت شهرک های صنعتی استان یزد (1390): دفترچه اطلاعات شهرک ها و نواحی صنعتی استان یزد.


10. مرادی مسیحی، واراز (1384): برنامه ریزی استراتژیک و کاربرد آن در شهرسازی ایران و نمونه موردی کلان شهر تهران، انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران.


11. مردوخی، بایزید (1377): «فرایند توسعه صنعتی طی نیم قرن اخیر»، مجموعه مقالات همایش پنجاه سال برنامه ریزی و توسعه در ایران، جلد دوم، مرکز تحقیقات اقتصاد ایران و سازمان برنامه و بوجه، تهران.


12. مصلایی، محمدرضا (1386): «برنامه ریزی استراتژیک رهیافتى به سوى تعالى سازمانى»، نشریه مدیریت، شماره 39، تهران.


13. مطالعات طرح پایه ی آمایش اسلامی ایران (1364): دفتر برنامه ریزی منطقه ای، سازمان برنامه و بودجه، معاونت امور مناطق


14. معاونت برنامه ریزی استان یزد (1390): دفتر آمار و اطلاعات، سالنامه ی آماری استان یزد.


15. معصومی اشکوری، سید حسن (1390): اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه ای، انتشارات پیام، چاپ دوم، تهران.


16. مهندسین مشاور آرمانشهر (1385): طرح تفصیلی شهر یزد، شهرداری یزد.


17. موسوی، سید محمد (1389): مقدمه­ای بر سامان­دهی صنعت و سکونت در مناطق شهری، انتشارات پرهام نقش، تهران.


18. Cooperrider, D. L., & Whitney, D. (2001): A positive revolution in change: Appreciative inquiry. Public Administration and Public Policy, 87, 611-630.


19. Eldrandaly, K., Eldin, N., & Sui, D. (2003): A COM-based spatial decision support system for industrial site selection. Journal of Geographic Information and Decision Analysis, 7(2), 72-92.


20. Fernández, I., & Ruiz, M. (2009): Descriptive model and evaluation system to locate sustainable industrial areas. Journal of Cleaner Production, 17(1), 87-100.


21. Hosun, R., H. Teck, S. Karmarkar. )2003(: Competitive Location, Production, and Market Selection.        European Journal of Operational Research, 149: 211-288.


22. Howard, R. D., McLaughlin, G. W., & Knight, W. E. (2012): The handbook of institutional research. John Wiley & Sons.


23. Karppi, I., Kokkonen, M., & Lähteenmäki-Smith, K. (2001): SWOT-analysis as a basis for regional strategies. Nordregio WP, 4, 80.


24. Machender, G., Dhakate, R., Prasanna, L., & Govil, P. (2011): Assessment of heavy metal contamination in soils around Balanagar industrial area, Hyderabad, India. Environmental Earth Sciences, 63(5), 945-953.


25. MacLachlan, I. (2013): Kwinana Industrial Area: agglomeration economies and industrial symbiosis on Western Australia's Cockburn Sound. Australian Geographer, 44(4).


26. Pathak, A. K., Yadav, S., Kumar, P., & Kumar, R. (2013): Source apportionment and spatial–temporal variations in the metal content of surface dust collected from an industrial area adjoining Delhi, India. Science of the Total Environment, 443, 662-672.


27. Puente, M. C. R., Diego, I. F., Santa María, J. J. O., Hernando, M. A. P., & de Arróyabe Hernáez, P. F. (2007): The development of a new methodology based on GIS and fuzzy logic to locate sustainable industrial areas. Paper presented at the Proceedings of 10th AGILE International Conference on Geographic Information Science. Aalborg University, Denmark.


28. Qing, H., Ershi, Q., & Jiang, S. (2013): Analysis of Influence Factors of the Old Industrial Area Industrial Structure Optimization and Model Building. TELKOMNIKA Indonesian Journal of Electrical Engineering, 11(7).


29. Ruiz, M. C., Romero, E., Pérez, M. A., & Fernández, I. (2012): Development and application of a multi-criteria spatial decision support system for planning sustainable industrial areas in Northern Spain. Automation in Construction, 22(0), 320-333. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.autcon.2011.09.009


30. Schawel, C., & Billing, F. (2014): Ansoff-Matrix. In Top 100 Management Tools (pp. 21-23). Gabler Verlag.


31. Stavros, J. M., & Hinrichs, G. (2011): The Thin Book Ofо SOAR: Building Strengths-Based Strategy: Thin Book Publishing.


32. Stavros, J., & Saint, D. (2009): SOAR: Linking strategy and OD to sustainable performance. Practicing Organization Development: A guide for leading change, 377-394.


33. Stavros, J., & Sprangel, J. (2008): Case study: applying appreciative inquiry to deliver strategic change: Orbseal Technology Center. Appreciative Inquiry for Change Management: Using AI to Facilitate Organizational Development, 210-226.


34. Stavros, J., Cooperrider, D., & Kelley, D. L. (2003): Strategic inquiry appreciative intent: inspiration to SOAR, a new framework for strategic planning. AI Practitioner. November, 10-17.


35. Watts, G., Cope, J., & Hulme, M. (1998): Ansoff's Matrix, pain and gain: Growth strategies and adaptive learning among small food producers. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 4(2), 101-111.