تحلیلی بر برنامه توسعه آمایش محیطی شهرستان های استان فارس با تأکید بر شاخص های آموزشی – فرهنگی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

سعید آزادیان ¹ (استادیار دانشکده مهندسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
محمدرضا قائدی ² (دانشیار، گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، واحد شیراز، دانشگاه آزاداسلامی، شیراز، ایران.)
علی شمس الدینی ³ (استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.)
مهدی اسلامی ⁴ (استادیار دانشکده مهندسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
سعید رازقی ⁵ (استادیار گروه مدیریت، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)
محمد امین شایگان ⁶ (استادیار دانشکده مهندسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)
امین رئیسی ⁷ (استادیار دانشکده مهندسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)
مهناز زارعی ⁸ (استادیار دانشکده مهندسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)
رویا بهروزی ⁹ (مربی، دانشکده مهندسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/07/17 تاریخ پذیرش : 1401/10/06 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: استان فارس, آمایش, فرهنگی, شاخص های آموزشی,

چکیده مقاله :

بررسی نظامند برنامه های مختلف آمایش در سطوح خرد و کلان می تواند به توسعه یکپارچه کمک نماید. شاخص های آموزشی-فرهنگی در برنامه آمایش محیطی دارای جایگاه ویژه ای هستند که جهت بهره وری از این شاخص ها، در ابتدا بایستی نسبت به شناخت وضعیت موجود و تحلیل الگوی آنها اقدام نمود. هدف این تحقیق بررسی شاخص های آموزشی-فرهنگی استان فارس بر اساس چارچوب آمایش محیطی است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر داده های سازمانی در بخش آموزش و فرهنگ است. تجریه و تحلیل در نرم افزار Excel و Arc GIS انجام شده است. جهت تحلیل از آمار سال 1390 و 1399 جهت مقایسه و روند بررسی شاخص ها استفاده شده است. در این تحقیق 31 شهرستان بررسی شد. نتیجه نشان می دهد که شاخص پژوهش در استان فارس از سال 1390 تا 1399 یک روند کاهشی را داشته است. نرخ محرومیت استان در مقایسه سال 1390 و 1399 برابر با 234/0- منفی است. همچنین روند نرخ فقر از سال 1390 تا 1399 یک روند افزایشی بوده است. بیشترین نرخ فقر مربوط به شهرستان کازرون با 14/11 درصد بوده است. بین شاخص تعداد فارغ تحصیلان با شاخص تعداد افراد تحصیل کرده دارای شغل، رابطه ای وجود ندارد. علاوه بر این بررسی شاخص نرخ سرانه کاربری آموزشی نشان می دهد که بیشترین نرخ سرانه کاربری آموزشی مربوط به شهرستان داراب با 4/72 درصد و کمترین مربوط به شهرستان آباده طشک با 02/0 بوده است. نتیجه تحلیل فضایی شاخص های آموزشی-فرهنگی در شهرستان های استان فارس با الگوریم موران نشان داد که میزان این شاخص برابر با 026471/0- منفی بوده است. با توجه به مقدار p-Value، شاخص های آموزشی-فرهنگی در شهرستان های استان فارس از یک الگوی فضایی تصادفی پیروی می کنند.

چکیده انگلیسی:

Systematic review of various planning programs at micro and macro levels can contribute to integrated development. Educational-cultural indicators have a special place in the environmental planning program that in order to be productive of these indicators, we must first recognize the current situation and analyze their pattern. The purpose of this study is to investigate the educational-cultural indicators of Fars province based on the environmental management framework. The research method is descriptive-analytical and based on organizational data in the field of education and culture. The analysis was performed in Excel and Arc GIS software. For analysis, the statistics of 1390 and 1399 have been used to compare and review the indicators. In this study, 31 Counties were surveyed. The result shows that the research index in Fars province from 1390 to 1399 has had a decreasing trend. The deprivation rate of the province in comparison with 1390 and 1399 is equal to -0.234 negative. Also, the trend of poverty rate from 1390 to 1399 has been an increasing trend. The highest poverty rate was related to Kazerun County with 11.14 percent. There is no relationship between the number of graduates and the number of educated people with jobs. In addition, the study of per capita educational use rate index shows that the highest per capita educational use rate is related to Darab County with 72.4% and the lowest is related to Abadeh Tashk County with 0.02%. The result of spatial analysis of educational-cultural indicators in the Counties of Fars province with Moran algorithm showed that the value of this index was -0.026471 negative. According to the p-value, educational-cultural indicators in the cities of Fars province follow a random spatial pattern.

منابع و مأخذ:

1. Afarakhta, H. (2007). Rural management with an emphasis on Iran, Tehran: Ganj Honar.


2. Ahmadi Shapoorabadi, M A. (2008). An attitude on the cultural purpose of the land and its place in cultural development planning, Development Strategy Magazine, 17(1): 123-88..


3. Azkia, M; Imani, A. (1999). Sustainable Rural Development, Tehran: Information Publications.


4. Besley, T., Burgess,R., Esteve,B.(2004). operationalising pro-poo Growth,Ajoint intiative of AFD,BMZ (CTZ,KFW Development Bank), DFID, and, A country case study on India, World Bank press.


5. Bouzeri, S. (2015). Study of higher education in the geographical area of the country, Journal of research and planning in higher education, 22(2): 49-75.


6. Dusek, T., Lukacs, R., Racz, I. (2104) . Development Differences among the Regions of Hungary, Procedia Economics and Finance, 9(1): 264-277.


7. Gharkhlo, M; Habibi, K. (2006). Analysis of migration in relation to the level of development of the country's provinces using programming techniques, Journal of Geographical Researches, 21(2): 59-83.


8. Glinsky, V. , Serga, L., Novikov, A.,  Litvintseva, G.,  Bulkina, A.  (2017).  Investigation of Correlation between the Regions Sustainability and Territorial Differentiation,  Procedi Maufacturing, 8(2):  323-329.


9. Gu, Y., Tang, T., Wang, H., Zhou, W. (2019). Sustainable career development of new urban immigrants: A Psychological Capital Perspective, Journal of Cleaner Production, 208:  1120-1130.


10. Hafarian, B; Sarwar, R; Barna, R. (2018). Identifying the key factors affecting the future state of land use in Tehran province with a future research approach, Geographical Territory journal, 16(61): 17-36.


11. Jabardokht, H. (2017). Indicators of the development of humanities higher education, Journal of Culture and Communication, 2(2): 155-182.


12. Jumapour, M. (2004). An introduction to rural development planning; perspectives and methods; Tehran; Samt Publications.


13. Mahmoudzadeh, H; Panahi, S; Harishchian, M. (2018). The application of the multi-objective method of land allocation with land planning approach (case study: Hamadan city), Journal of Applied researches in Geographical Sciences, 19(52): 211-234.


14. Makhdoom, Majid. (1999). The foundation of Land use planning, Tehran: University of Tehran Publishing and Printing Institute.


15. Matsumoto, M.(2008). Redistribution and regional development under tax competition, Journal of Urban Economics,64(2): 480–487.


16. Meshkini, A; Mozhezabadi, M. (1395). Ranking of the cities of Khorasan Razavi province in terms of development indicators using factor analysis method, Social-Cultural Studies of Khorasan, 10(3): 121-143.


17. Momeni, M. (1998). Introduction to principles and methods of regional planning, Isfahan: Goya Publications.


18. Momeni, M; Qahari, Gh. (2012). An analysis of the state of development of the cities of Fars province, Regional Planning Quarterly, 3(9):53-66.


19. Moulai, M. (2007). Investigating and comparing the degree of development of the agricultural sector of Iran's provinces during the years 1994-2004, Journal of Agricultural Economics and Development, 16(63).: 71-88.


20. Pour Mohammadi, M R; Ranjbarnia, B; Maleki, K; Shafaati, A. (2012). Analysis of the development of the cities of Kermanshah province, Journal of Spatial Planning, 2(1): 1-26.


21. Pourasghar Sangachin, F; Salehi, I; Dinarundi, M. (2012). Comparison of regional sustainable development measurement methods using composite indicators (case study: provinces of Iran), Environmental Research, 4(7): 45-58.


22. Randhawa, A., Kumar, A. (2017) .Exploring sustainability of smart Development initiatives in India. International Journal of Sustainable Built, 6(3):  701-710.


23. Riddell,R.(2004). Sustainable Urban Planning ‘Tipping The Balance’, London: Blackwell publishing.


24. Sarwar, R; Khalji, M. (2014). Measuring the degree of development of the cities of Kohgiluyeh and Boyer Ahmed provinces, Journal of Research and Urban Planning, 6(21): 89-102.


25. Sheikh Biglo, R; Taqvai, M; Warsi, H R. (2012). Spatial Analysis of Deprivation and Development Inequalities in Iranian Cities, Social Welfare Quarterly, 12(46): 1-26.


26. Shook, C. L., Ketchen, D. J. Jr., Hult, G. T.M.,&Kacmar, K.M. (2004). An assessment of the use of structural equation models in strategicmanagement research, Strategic Management Journal, 25:  397–404.


27. Shu, H., Xiong, P, P. (2018) The Gini coefficient structure and its application for the evaluation of regional balance development China. Journal of Cleaner Production, 199(2): 668-686.


28. Skope, E. (2006): Introduction- urban Space: The shape of Inequality, Urban Geography, 27(5): 393-396.


29. Svetikas, K. Z.(2014). Strategic planning for regional development: an introductory textbook, Mykolas Romeris university.


30. Taheri, GH, Ansari, M R; Ziaian, M. (2014). Research in Higher Education Sector, Program Monthly, 481: 16-19.


31. Taqvai, M; Beyk Mohammadi, H; Zali, N; Kesai, M. (2016). Analysis of obstacles and effective factors in the implementation of plans and Land use planning of Tehran Province, Town and Country Planning Journal, 9(1): 1-27.


32. Tofigh, F. (2004). Land use planning of global experience and its adaptation to Iran's situation, Tehran: Publication of Iran's Urban Planning and Architecture Studies and Research Center.