نقش سرمایه اجتماعی در توسعه سیاسی و اجتماعی جامعه‌ی ایران بعد از انقلاب اسلامی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مسعود جعفری نژاد ¹ , مهدی مرادی ² , احمد آذین ³ , علیرضا گلشنی ⁴ , علی بقایی سرایی ⁵

1 - گروه علوم سیاسی، واحد شهرضا، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران
2 - . دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران
3 - استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
4 - دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران
5 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/12/05 تاریخ پذیرش : 1400/01/21 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه: سرمایه اجتماعی, توسعه سیاسی, اجتماعی و انقلاب اسلامی,

چکیده مقاله :

توسعه یافتگی به لحاظ ایجابی در ساحت و سپهر سیاست و جامعه ایران بعد از انقلاب اسلامی مهمترین دغدغه محققان است. در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه اجتماعی و سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی با تأکید بر جامعه دانشگاهی شهر تهران پرداخته شده است. جامعۀ آماری این پژوهش شامل دانشگاهیان شهر تهران است. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه­گیری کوکران که در سطح اطمینان 95 درصد، 384 نفر تعیین شد اما با توجه به خواست استاد راهنما این میزان به تعداد 600 نفر از طریق ­نمونه­­گیری­ تصادفی ­ساده ­انتخاب­ گردید. در این پژوهش به منظور آزمون مدل تحقیق، در اجرای پیمایش از ابزار پرسشنامه استاندارد سرمایه اجتماعی (ناهاپیت و گوشال، 1998) و پرسشنامه محقق ساخته نقش سرمایه اجتماعی در توسعه اجتماعی ـ سیاسی استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد، بین توسعه سیاسی اجتماعی و ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی در میان جامعه دانشگاهی شهر تهران همبستگی وجود دارد. در صورت رتبه بندی همبستگی بین ابعاد سرمایه اجتماعی و توسعه سیاسی اجتماعی می توان گفت که بالاترین همبستگی (r=0.621) بین بعد شناختی سرمایه اجتماعی یعنی همکاری و ارزشها بوده و در رده های بعدی به ترتیب بعد ساختاری (شبکه ها و روابط) (r= 0.509) و بعد ارتباطی (فهم متقابل، اعتماد و تعهد) (r= 0.476) قرار می گیرند. با توجه به نتایج می توان استدلال کرد که سرمایه اجتماعی در توسعه سیاسی و اجتماعی ایران بعد از انقلاب اسلامی نقش تعیین کننده ای دارد.

چکیده انگلیسی:

 Development in terms of affirming the world of politics in Iran society after the Islamic Revolution is the most important concern of researchers. The current study investigated the effect of social capital on the social and political development of Iran after Islamic Revolution with an emphasis on the academic community of Tehran city. The statistical population of this research included the university community of Tehran. The sample volume was determined 384 individuals using Cochran sampling formula having 95% confidence level; however, considering the desire of the supervisor, 600 individuals were selected to this end using the simple random sampling method. To test the research model, a standardized social capital questionnaire (Nahapiet & Ghoshal, 1998) and a researcher-made questionnaire of the role of social capital in social-political development were utilized in administering the survey of the current research. The results obtained from testing hypotheses indicated that there was a correlation between social-political development and various dimensions of social capital among the academic community of Tehran city. In the case of ranking the correlation between social capital dimensions and social-political development, it could be stated that the highest correlation (r=0.621) was between the cognitive dimension of social capital (cooperation and values); further rankings included respectively, structural dimension (networks and relations) (r=0.509), and communicational dimension (mutual understanding, confidence, and commitment) (r=0.476). Considering the results, it could be mentioned that social capital had a determining role in the social and political development of Iran after Islamic Revolutionary.

منابع و مأخذ:

1. Alvani, Seyyed Mehdi, And Seyyed aqavi, Mir Ali. (2002). Social capital: Concepts and theories, Management studies (improvement and transition), period 9, No 26: 9-33.


2. Panahi, Mohammad Hossein., Khoshfar Gholamreza. (2011). Investigating the effect of social capital on political participation, Sociological studies of youth, 2.


3. Tajbakhsh, Kian. (2005). Social capital (confidence, democracy, and development), Translated by Afshin Khakbaz and Hassan Pouyan, Tehran: Shirazeh pub.


4. Khaki, Gholamreza. (2011). Research methodology with thesis writing approach, 9^th print, Baztab pub: Tehran.


5. Coleman, James S., (1994), Foundation of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.


6. Marsh, Christopher, (2000), Making Russian Democracy Work: Social Capital, EconomicDevelopment, and Democratization, NY: Edwin Mellen Press.


7. McVey, Andrew and Jack Vowles, (2005), “Virtuous Circle or Cul de Sac? Social Capital and Political Participation in New Zealand”, Political Science, Vol. 57, No. 1.


8. Putnam, Robert, (1996), “Bowling Alone: America's Declining Social Capital”, Journal of Democracy, No. 6.


9. Coleman, James S., (1994), Foundation of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.


10. Marsh, Christopher, (2000), Making Russian Democracy Work: Social Capital, EconomicDevelopment, and Democratization, NY: Edwin Mellen Press.


11. McVey, Andrew and Jack Vowles, (2005), “Virtuous Circle or Cul de Sac? Social Capital and Political Participation in New Zealand”, Political Science, Vol. 57, No. 1.


12. Putnam, Robert, (1996), “Bowling Alone: America's Declining Social Capital”, Journal of Democracy, No. 6.