ناحیه بندی اقلیمی جنوب و جنوب‌غرب ایران با رویکرد برنامه‌ریزی منطقه‌ای
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ایحمید نظری پور 1 , محسن دوستکامیان 2 , آرزو اسدی 3 , علی بیات 4
1 - استادیار محیط زیست، پژوهشکده علوم محیطی، پژوهشگاه بین‌المللی علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی
2 - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3 - مربی آب و هواشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر، ایران
4 - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
کلید واژه: ایران, تحلیل عاملی, تحلیل خوشه‌ای, پهنه‌بندی, تحلیل ممیزی,
چکیده مقاله :
در این پژوهش، پهنه‌بندی اقلیمی منطقه جنوب و جنوب‌غرب ایران بر اساس روش‌های آماری چند متغیره صورت گرفته است. برای این منظور از15 پارامتر اقلیمی در 30 ایستگاه هواشناسی محدوده مورد نظر استفاده شده است. با انجام میانیابی، آرایه‌ای به ابعاد ایجاد گردید که ردیف‌های آن مبین مکان و ستون‌‌ها نمایانگر متغیرهای اقلیمی می‌باشند. اجرای تحلیل عاملی بر روی آرایه مزبور نشان داد که اقلیم محدوده مورد مطالعه تحت تأثیر سه عامل بارش، دما و رطوبت می‌باشد که 90درصد پراش داده‌ها را تبیین می‌نمایند. عامل بارش بیشینه پراش داده‌ها را تبیین و بیشینه وزن آن در امتداد کوه‌های زاگرس با آرایش شمال‌غربی - جنوب شرقی گسترش دارد. عامل دما بیش از 30درصد پراش داده‌ها را تبیین نموده و بیشینه وزن آن در مناطق کم ارتفاع دامنه جنوبی‌غربی ارتفاعات زاگرس قرار دارد. عامل رطوبت 10 درصد از پراش را تبیین و آرایش مکانی بار این عامل در مناطق ساحلی گسترش دارد. در نهایت با بهره‌گیری از روش تحلیل خوشه‌ای سه پهنه اقلیمی متمایز شناسایی شد. این نواحی اقلیمی عبارت‌اند از: ناحیه گرم و مرطوب که بخش بیشتری از کرانه‌هایخلیج‌فارس و استان خوزستان را در بر می‌گیرد؛ ناحیه گرم و خشک و کم بارش که بخشهای جنوب شرق محدوده مورد مطالعه را شامل می‌شود و ناحیه سرد و پربارش که شمال ارتفاعات زاگرس (بخشهای زیادی از استان های یاسوج، شهرکرد، قسمت های شمالی خوزستان، لرستان و ایلام) را شامل می‌شود. به‌منظور ارزیابی نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای، از روش‌های تحلیل ممیزی و آزمون تفاضل‌گیری استفاده گردید. نتایج آزمون‌های صحت سنجی در پهنه‌بندی نشان داد که 7/97درصد از اعضای گروه‌ها به طور درست جایابی شده‌اند.