کاربرد برنامه انتقال حقوق توسعه به منظور حافظت از اراضی کشاورزی در شهرستان تنکابن

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مهیار محبی ¹ , کیانوش ذاکرحقیقی ²

1 - کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی منطقه‌ای، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار شهرسازی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان،‌ ایران

تاریخ دریافت : 1394/01/31 تاریخ پذیرش : 1394/11/05 تاریخ انتشار : 1394/11/01

کلید واژه: انتقال حقوق توسعه, حقوق مالکیت, طرح‌های توسعه شهری, حفاظت از زمین‌های کشاورزی, تنکابن,

چکیده مقاله :

       طرح‌های توسعه شهری در ایران از کارکرد مناسب و مورد انتظار برنامه‌ریزان و مدیران شهری و مردم برخوردار نبوده و درصد بسیار کمی از اهداف و برنامه‌های آن به ثمر نشسته است. این امر موجبات سوء‌ استفاده از منابع طبیعی، اراضی باارزش و حیاتی را بیش از پیش ممکن ساخته است. در همین راستا تغییر و تخریب کاربری اراضی کشاورزی به دلیل ارزش افزوده ایجاد شده در آن، ضعف مدیریت شهری در کنترل بازار زمین و خلاهای قانونی، امر تخریب اراضی کشاورزی و تغییر کاربری در آنها برای استفاده‌های دیگر را در سال‌های اخیر تشدید نموده است. در محدوه مورد مطالعه (شهرستان تنکابن) احداث مجتمع‌های تفریحی- گردشگری و شهرک‌ها و سازوکار‌های درآمدزایی شهرداری به همراه عوامل ذکرشده فوق سرعت تخریب اراضی کشاورزی را بیش از پیش افزایش داده است. تحقیق حاضر در تلاش برای امکان‌سنجی استفاده از مدل انتقال حقوق توسعه در محافظت از اراضی کشاورزی است. بر این اساس، روش تحقیق، مورد‌ پژوهی و جامعه آماری آن زمین‌‌های کشاورزی از بخش مرکزی شهرستان تنکابن است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد برنامه به کارگرفته شده انتقال حقوق توسعه به دلیل سودآوری بیشتر برای کشاورزان و اصلاح روند تخریب اراضی کشاورزی، در صورت رعایت تراکم ساختمانی پیشنهادی (100 درصد) و نسبت حق توسعه به حق مالکیت (25 به 75 درصد) قابلیت اجرایی و محافظت از اراضی کشاورزی شهرستان تنکابن را در پی خواهد داشت.

چکیده انگلیسی:

        In Iran, urban development plans could not have a desire function and most of their goals were not achieved. This issue caused misuse from valuable land resource. Recently, land use change in agricultural land use because of its added value and weakness of regional management in controlling land market have caused great changes in agricultural land use. Because of construction of tourism-leisure complexes and some unplanned towns, this was happened vastly in case study of this research. The research tries to investigate feasibility of “Transfer of Development Rights”. This method is based on collection of ownership rights and the main idea includes separating development right of some agricultural lands, open spaces or historic and ecologic sites and then selling these rights to owners or developers in appropriate developing regions. The results of this research shows that application of this method because of its financial benefits and also preventing land use change agricultural parcels by considering proposed floor area ratio (FAR=%100) and proportion of development right to ownership right (%25 to %75) has a great positive impact on conservation of agricultural parcels in Tonekabon

منابع و مأخذ:

1. حسینی، سید علی (1385): مبانی فنی و اجرایی حقوق شهری و منطقه‌ای در ایران، انتشارات حق‌شناس، تهران.


2. گرجی، بهرام (1383): مکانیزم انتقال حقوق توسعه راهکاری برای بهینه سازی توزیع تراکم، فصلنامه شهر، سال 13، شماره 34، تهران، صص 88-61.  


3. مرکز آمار ایران (1385): سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان تنکابن، تهران.


4. مرکز آمار ایران (85-1375): سالنامه آماری استان مازندران، تهران.


5. مهندسین مشاور نقش محیط (1384) طرح توسعه و عمران شهرستان تنکابن و رامسر، ساری.


6. میرزایی، علیرضا (1388): تملک اراضی توسط دولت و شهرداریها، انتشارات بهنام، چاپ اول، تهران.


7. Feng K., Cao S., Wei S., Zhangwei L. (2008): Application of Transferable Development Rights in Cultivated Land Protection in China, Journal of Resources and Environment, Volume 18, Issue 2, May,10.

1. Jane .J, Voget .J.D (1999): Making Transfer Development Rights Work for Downtown Preservation and Redevelopment, APA, National Planning Confrence, 3, 10.


2. Johnston, R.A. and M.E. Madison (1997): From Landmarks to Landscapes-a review of current practices in the transfer development rights. Journal of the American Planning Association,63, p 365.


3. Kaplowitz, M.D. Machemer, P. and R. Pruetz (2008): Planners’experiences in managing growth using transferable development rights (TDR) in the United States. Journal of Land Use policy, 378.


4. Libby.I.W & Hall.P.K (2003): Transfer Of Development Rights : A Real Policy Option For Ohio? The Ohio State University,4


5. Mittra .M (1996): The Transfer Of Development Rights : A Promising Tool Of The Future, Sage publication, London.

13. Pruetz, R. (2003): Beyond Takings and Givings, saving natural areas,farmland, and historic landmarks with transfer development rights and density transfer charges. Arje Press, Merina Del Rey, CA, 18-43.


14. Levine, J. (2006): Zoned Out: Regulation, Market, and Choices in Transportation and Metropolitan Land-Use, RFF Press, Washington D.C,15.


15. Jenks, M., Burgess, R. (2000), Compact Cities: Sustainable Urban Form for DevelopingCountries, New York, Spon Press,53


16. Micelli, E. (2002): Development Rights Markets to Manage Urban Plans In Italy, Urban Studies, Vol. 39, No.1,19


17. Sanyal, B., Mukhija, V. (2001): Institutional Pluralism and Housing Delivery: A Case ofUnforeseen Conflicts in Mumbai, World Development, Vol.29, No. 12.


18. DED Agricultural Services (2001): Agricultural Preservation, Montgomery County Government, Department of Technology Services,25, http://www.montgomerycountymd.gov.