وقوع بحرانهای سیاسی- اجتماعی و اثرات آن بر درآمد حاصل از گردشگری نمونه موردی: کشورهای ایران، ترکیه، مصر

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

ایرج تیموری ¹ (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/06/20 تاریخ پذیرش : 1394/11/05 تاریخ انتشار : 1394/11/01

کلید واژه: گردشگری, ناآرامی های سیاسی- اجتماعی, رگرسیون خطی چند متغیره, امنیت گردشگری,

چکیده مقاله :

       امروزه اهمیت اقتصادی و اشتغال­زائی گردشگری چنان مهم می­باشد که می­تواند به عنوان موتور اقتصادی هر کشوری تلقی شود. گردشگری مزایای فراونی دارد و می­تواند به عنوان یکی از مهم­ترین منبع برای اشتغال­زائی در سطوح مختلف ملی، منطقه­ای و محلی مطرح باشد. پایداری درآمد گردشگری مسأله مهمی است و یکی از مهم­ترین عوامل تأثیرگذار در پایداری گردشگری امنیت می­باشد. هدف اصلی این مقاله مطالعه و بررسی اثر ناآرامی­های سیاسی– اجتماعی بر روند تغییرات درآمدی گردشگری در طی دوره 1995 تا 2012 برای کشورهای ایران، ترکیه و مصر است. برای این منظور متغیرهای تولید ناخالص داخلی، شاخص بهای مصرف کننده و وقوع بحران­های سیاسی در طی دوره زمانی مورد مطالعه، مورد استفاده قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش رگرسیون خطی چند متغیره در قالب تحلیل سری زمانی استفاده شد. مقایسه درآمد گردشگری بین سه کشور ایران، ترکیه و مصر نشان می­دهد که اهمیت اقتصادی و اشتغال­زائی گردشگری برای کشورهای ترکیه و مصر در مقایسه با ایران خیلی  زیاد می­باشد. نتیجه بدست آمده از آزمون دوربن– واتسن نشان می­دهد سری­های زمانی فاقد خود همبستگی می­باشند. همچنین نتایج نشان می­دهد که در کشور ترکیه و مصر درآمد گردشگری تحت تأثیر بحران و ناآرامی­های سیاسی – اجتماعی می­باشد و در دوره­های وقوع چنین بحران­هایی از درآمد گردشگری این کشورها کاسته شده است. این در حالی است بخاطر شرایط خاص سیاسی در ایران مهم­ترین عامل اثرگذار بر کاهش درآمد گردشگری شاخص بهای مصرف کننده می­باشد.

منابع و مأخذ:

1. اکبری، زهرا و عباسعلی ابونوری (1393): «طبقه­بندی عوامل مؤثر بر شاخص های اقتصادی گردشگری خارجی  مطالعه موردی کشورهای منتخب»، فصلنامه جغرافیا  و توسعه، شماره 34، زاهدان، صص 56-33.


2. امین رشتی، نارسیس؛ فهیمی فر، فاطمه و همکاران (1390): «عوامل مؤثر بر صنعت گردشگری در منطقه مرکز، جنوب و غرب آسیا»، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره 8، تهران، صص 111-97.


3. حبیبی، فاتح و حسین عباسی نژاد (1384): «تصریح و برآورد تابع تقاضای گردشگری ایران با استفاده از داده های سری زمانی– مقطعی»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 70، مرودشت، صص 115-91.


4. رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا و داوود مهدوی (1389): «ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی– فرهنگی ایران با تأکید بر پارادایم توسعه پایدار»، مجله مطالعات جهانگردی، شماره 14، تهران، صص 39-1.


5. سعیدی، علی اصغر، بهشتی، سید محمد و همکاران (1391): «موانع اساسی سیاستگذاری گردشگری از نظر نخبگان»، مجله برنامه ریزی و توسعه گردشگری، شماره 2، ساری، صص 56-33.


6. صیدائی، سید اسکندر و زهرا هدایتی مقدم (1389): «نقش امنیت در توسعه گردشگری»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 8، شوشتر، صص110-97.


7. فرهودی، رحمت الله، رهنمائی، محمدتقی و همکاران (1390): «سنجش توسعه پایدار محله های شهری با استفاده از منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیائی»، مجله پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 77، تهران، صص110-89.


8. فرهودی، رحمت­اله، شورچه، محمود و همکاران (1389): «برآورد اثر تغییرات فصلی بر درآمد گردشگری معبد آناهیتا با تحلیل رگرسیونی»، فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 8، شماره 17، زاهدان، صص 62-45.


9. فلیحی، نعمت و بهروز جعفرزاده (1391): «بررسی عوامل مؤثر بر توریسم؛ تلفیق روشهای اقتصاد سنجی و سیستم دینامیکی»، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره 14، تهران، صص 90-53.


10. لطفی، حیدر، سلطانی، ناصر و همکاران (1389): «گردشگری، دولت و اقتصاد سیاسی در ایران»، فصلنامه چشم انداز جغرافیائی، شماره 7، رشت، صص 111-87.


11. محرابی، جواد، خلیلی شورینی، سیاوش و همکاران (1391): «بررسی موانع توسعه گردشگری در جمهوری اسلانی ایران«، فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، شماره 9، تهران، صص.10-1.


12. محمدزاده، پرویز، بهبودی، داود و همکاران (2010): «تخمین تقاضای گردشگری ایران به تفکیک چند کشور منتخب با استفاده از رهیافت TVP »، فصلنامه اقتصاد مقداری، شماره 2، تهران، صص 149-171.


13. محمدی، تیمور، کریمی، مجتبی و همکاران (1391): «عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری در ایران»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، شماره 10، تهران، صص51-27.


14. ملکی نژاد حسین و ربابه پورشرعیاتی (1393): «کاربرد و مقایسه مدل سری زمانی تجمعی و مدل شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت مروست)»، مجله علوم و مهندسی آبیاری، شماره 3، مشهد، صص 81- 62.


15. مؤمنی وصالیان، هوشنگ و لیلا غلامی پور (1393): «تخمین تابع تقاضای گردشگری در استانهای منتخب»، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره 14، تهران، صص 184-166.


16. هزار جریبی، جعفر و ملک محمد نجفی (1393): «بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری در ایران»، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره 3، اصفهان، صص 133-146.


17. هزار جریبی، جعفر (1389): «احساس امنیت اجتماعی از منظر توسعه گردشگری»، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره 42، اصفهان، صص 143-121.


18. Ali Raza. Syed & Jawaid. Syed Tehseen (2013): Terrorism and Tourism: A conjunction and ramification in Pakistan, Economic Modelling, Vol.33, pp. 65-70.


19. Arana. Jorge E, Leon. Carmelo J (2008) The impact of terrorism on tourism demand, Annale of Tourism research, Vol35, pp.299-315.


20. Atan. Sibel & Arslanturk. Yalcin (2012): Tourism and economic growth nexus: an input output analysis in Turkey, wcbm2012, Procedia- Social and Behavioral Sciences, Vol 62, pp. 952-956.


21. Goodrich. J.N(2002) September11, (2001): attack on America: a record of the immediate impacts and reactions in the USA travel and tourism industry , Tourism management, Vol. 23, issue.6, pp.573-580.


22. Kirchgassner. Gebhad & Wolters. Jurgen (2007): Introduction to Modern Time series Analysis, first published, Springer.


23.  Montgomery. Douglas c, Jennings. Cheryle & et al (2008): Introduction to Time Series Analysis and Forcasting, first published, WILEY-INTERSCIENCE.


24. Sariisik. Mehmet, Turkay. Oguz & et. al (2011): How to manage yacht tourism in Turkey: A swot analysis and related strategies, 7^th International Strategic Management Conference, Procedia Social and Behavioral Sciences, Vol. 24, pp .1014-1025. 


25. Sonmez. Sevil F (1998): Tourism, Terrorism and political instability, Annals of Tourism Research, Vol.25, Issue. 2, pp.416-456.