حکمت تشریع آیات ظهار واقعی بودن نسب و دفاع از حقوق زن
محورهای موضوعی : حقوق و علوم سیاسی
1 - عضو هیات گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، ایران
کلید واژه: حقوق زن, کفاره ظهار, Zehar, Women', s Rights,
چکیده مقاله :
ظهار، نوعی طلاق در جاهلیت بود که موجب حرمت ابدی زن بر مرد شده و سخت تر از آن، ممنوعیت ازدواج زن با هر مرد دیگر تا آخر عمر را در پی داشت.آیات ظهار، پس از وقوع اولین ظهار بین مسلمین در مدینه نازل شد.هدف این نوشتار، بررسی محتوای آیات ظهار و شیوه برخورد قرآن با این رسم جاهلی است.روش پژوهش تحلیلی و توصیفی بود. نتیجه تحقیق آن است که آیات ظهار، در اولین پاسخ به این سنت ناپسند جاهلی، مفاهیم و عناوین نسبی، همچون عنوان "مادری" را واقعی شمردهو بر لزوم واقع نگری در امور، تاکید نموده لذاتشبیه همسر به مادر را که عنصر اساسی ظهار است؛ کاری بدون اثر و تشبیهی لغو و باطل دانسته است.واقعی شمردن مفاهیم نسبی و معیاری که در آیات ظهار ارائه شده است در مباحث متعددی همچون فرزند خواندگی، تلقیح مصنوعی، اهدای جنین، رحم جانشین و شبیه سازی، جهت تعیین والدین فرزند حاصل از راه های مذکور، قابل استفاده است. آیات ظهار با اعلام حرمت ظهار و وجوب پرداخت کفاره بر مرد ظهار کننده، مبارزه اسلام با این برخورد غیر منطقی نسبت به همسر را تکمیل نموده و بهترین دفاع از حقوق زن را مطرح ساخته است.
Zehar is a kind of divorce in pre-Islamic period in Arabia which causes the permanent religiously prohibited of a man to engage with a woman. In addition the woman was not allowed to marry with the other man until her death. Zehar verses were appeared after the first occurrences of Zehar between Moslems and transcended in Madine. The aim of this essay is to survey the content of Zehar verses and the way that Quran encounter with this ignorant tradition. Analytical and descriptive methods are used for writing this essay. The result of this research is in the first respond to this unapproved pre-Islamic period tradition. Zehar verses realized the relative concepts and titles such as ‘Motherhood’ and emphasizes on the reality of the cases. So the similarity of wife to mother was the basic element in Zehar, that is without any effect and it had been an abolished comparison. It is necessary to know that the real account of relative concepts and the criterion that presents the Zehar verses could be used in the different discussion such as adoption, artificial insemination, embryo donation, surrogate uterus and simulation. These methods could be used to determine the child’s parents. Zehar verses announced the forbidden of Zehar and to make atonement by zeharic man due to his reprehensible behavior; it completed the challenge of Islam with this irrational behavior with a wife and it showed the best deference of woman rights
قرآن کریم ، ترجمه مکارم شیرازی – ترجمه فولاد وند.
ابن منظور، ابو الفضل جمال الدین، محمد بن مکرم(1414ه ق)لسان العرب ، بیروت ، دُار الفکر
بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس(1377 ه ش)تفسیر هدایت، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى
اردبیلى، سید عبد الکریم موسوى(1427 ه ق) فقه الحدود و التعزیرات، قم، مؤسسة النشر لجامعة المفید
بهجت، محمد تقى (1426 ه ق) جامع المسائل، قم
حائرى، سید على بن محمد طباطبایى( 1418 ه ق) ریاض المسائل ، قم ، مؤسسه آل البیت
حرّ عاملى، ، محمد بن حسن( 1409 ه ق ) وسائل الشیعة، قم ، مؤسسه آل البیت علیهم السلام
حسینى همدانى سید محمد حسین( 1404 ه ق) انوار درخشان، تهران، کتابفروشى لطفى
حلّى، حسن بن یوسف (1413 ه ق) قواعد الأحکام ، قم ، دفتر انتشارات اسلامى
خویى، سید ابو القاسم موسوى(1422 ه ق)موسوعه الامام الخویی، قم ، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی
راغب اصفهانى، حسین بن محمد(1412 ق) المفردات فی غریب القرآن، دمشق بیروت،
سیورى حلّى، مقداد بن عبد الله( 1425 ه ق)کنز العرفان فی فقه القرآن، قم، انتشارات مرتضوى
شهابى، محمود بن عبد السلام(1417ه ق) ادوار فقه، تهران سازمان چاپ و انتشارات
صدر ، سید محمد(1420 ه ق) ما وراء الفقه، بیروت دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع
طباطبایی،سید محمد حسین(1374ه ش)تفسیر المیزان،مترجم،موسوى همدانى، سید محمد باقر، قم
طبرسى ، فضل بن حسن(1360 ش) مجمع البیان فى تفسیر القرآن(ترجمه) تهران انتشارات فراهانى
طبسى، نجم الدین( بی تا)حقوق زندانى و موارد زندان در اسلام، گروه مترجمان سید محمد على احمدى ابهرى- بوذر دیلمى معزى- سید هادى رمضانى،قم ، بوستان کتاب
طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن( 1407 ه ق ) تهذیب الأحکام، تهران ، دار الکتب الإسلامیة
فخر المحققین حلّى( 1387 ه ق) محمد بن حسن بن یوسف، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم ، مؤسسه اسماعیلیان
قرشى ، سید على اکبر(1371ه ش) قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة
قرشى، سید على اکبر( 1377ه ش) تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت
قمى، على بن ابراهیم( 1367 ه ش) تفسیر قمى، تحقیق: سید طیب موسوى جزایرى، قم ،دار الکتاب
کاشانى، ملا فتح الله(1336ه ش) تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین، تهران، کتابفروشى محمد حسن علمى
مشکینى، میرزا على( بی تا) مصطلحات الفقه، قم
مصطفوى، حسن(1402 ه ق)التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‌تهران،مرکز الکتاب للترجمة و النشر
مغنیه، محمد جواد( 1421 ه ق ) الفقه على المذاهب الخمسة، بیروت ،دار التیار الجدید - دار الجواد
مکارم شیرازى، ناصر( 1374 ه ش) تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة
مکارم شیرازى، ناصر( 1427 ه ق) دائرة المعارف فقه مقارن،قم،انتشارات مدرسه امام على(ع)
نجفى، محمد حسن( 1404 ه ق) جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث
یزدى، محمد( 1415 ه ق) فقه القرآن ، قم، مؤسسه اسماعیلیان