رنگ در شهر با رویکرد ایجاد تنوع و سرزندگی در فضای شهری

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

علیرضا زارع ¹ (دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
کورش لطفی ² (استادیار گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/04/05 تاریخ پذیرش : 1396/04/19 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: منظر شهری, تنوع, رنگ, سرزندگى, توالی بصری,

چکیده مقاله :

یکى از خصایص بارز شهرسازى معاصر کشور ما، افول ارزش‌هاى کیفى زیبایى شناختى منظر است که در نزد ساکنان امروز شهرهاى بزرگ، به صورت احساس ناشناختگى، ناامنى و ناکامى ظهور پیدا کرده است. عدم ارتباط موثر با شهر توسط شهروندان و در نتیجه بى توجهى و مشارکت اندک آنان، نوعى بى هویتى را گریبانگیر شهرها نموده است. منظر شهرى واقعیتى است عینى که در مشاهده هر فرد از محیط بصرى شهر به دست مى‌آید و در فرآیند تعامل میان حضور انسان در شهر و بر حسب دانش، فرهنگ و تجربه در ذهن ارزش گذارى شده و به ادراک از منظر مى‌انجامد. با عبور از داخل شهر مناظر شهرى در دسته‌اى از آشکارسازى‌ها به چشم مى ‌آیند، این تغییر تدریجى مناظر را دید پى در پى گویند. حال با توجه به مقیاس حرکت - پیاده و یا سواره- و سرعت حرکت و نحوه قرارگیرى نسبت به فضا، در هر مقطع از زمان، تأثیر متفاوتى از منظر توسط ناظر درک مى‌شود که این بازه‌هاى زمانى دید در اصطلاح به سکانس تعبیر مى‌شوند. در هر سکانس مناظر شهرى با جزئیات خود به چشم مى‌آیند که همان مولفه‌هاى شکل دهنده منظر هستند. در این رهگذر سه دروازه با عناوین حرکت، موقعیت و مضمونوجود دارد. در باب مضمون و یا همان محتوا، اجزاء محتوایى ساختار شهر مانند رنگ، بافت، سبک، ویژگى، سرشناسى و منحصر به فرد بودن مطرح است. و در این میان، بررسى عامل رنگ و تأثیر آن بر نحوه ادراک فرد از هر سکانس مطرح است. بنابراین، با تجربه در فضا و ‌هارمونى‌هاى رنگى متفاوت، اثبات می‌شود که رنگ‌ها در یک ترکیب مناسب چگونه مى‌توانند به دریافت مستقل و خوشایندى از هر سکانس منجر شود. روش تحقیق  در این پژوهش بر مبناى تحلیل ادبیات معمارى و شهرسازى و روش تحلیلی اکتشافی در ارتباط با ماهیت رنگ در منظر شهرى است که این نوشتار در خلال مطالب و با بررسى نمونه‌های موردی در انتهاى کار به آن دست خواهد یافت.

چکیده انگلیسی:

One of the characteristics of contemporary urbanization in our country is the decline of the qualitative values of cognitive aesthetic of the landscape which arises as a feeling of insecurity, insecurity, and failure and frustration among today's inhabitants of large cities. The lack of effective communication between the citizens and the city, resulting in their lack of attention and limited participation, has caused some kind of identification in the cities. Townscape is an objective reality which any individual could perceive through the visual environment of the town. The individual’s evaluation of the townscape originates from his interactive presence in the town, on one hand, and his personal knowledge, culture, and experiences, on the other. This evaluation eventually leads to his perception of the townscape, as he travels through the town. The townscape unfolds in series before his eyes. This gradual variation of the townscape is called serial vision. In addition, as a viewer, he can have various types of perception of the same townscape depending on such dominating factors as his way of motion-whether a mounted or a pedestrian-his geometrical situation in space, and the specific period of time. Every single perception that occurs, accordingly, within every single specific period of time considered as a sequence. In each sequence, the townscape can be perceived in detail. As a matter of fact, the details themselves form the content of the townscape. Bearing in mind the concepts discussed in Gordon Cullen’s “The Concise Townscape”, which concentrates on three major subjects: motion, situation, and content, here, I will focus on the content of the town structure. The content includes the following features: color, texture, style and individuality among which I will illuminate the effect of color on the viewer’s perception of each sequence.

منابع و مأخذ:

ای ین بنتلی، (1382)، محیط‌های پاسخده، مصطفی بهزادی فر، تهران، انتشارات دانشگاه علم وصنعت ایران، قدوسی، مهران، 1380، کاربرد رنگ‌های طبیعت در منظرسازی شهری، نشریه شهرداریها(23-20 ) سال اول، شماره 23.

بل، سیمون، (1385)، عناصر طراحی بصری معماری منظر، محمد احمدی نژاد، اصفهان: نشر خاک.

حسینی، سیدباقر، رزاقی اصل، سینا، (1388)، حرکت و زمان در منظر شهری، انگاره‌های و مفاهیم طراحی، نشریه بین المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران، جلد 19 شماره 6

حسینیون، سولماز، (1382)، رنگ در شهر از دیدگاه طراحی شهری، نشریه شهرداری‌ها (19-14) سال چهارم، شماره 39

سیدصدر، سیدابوالقاسم؛ (1384)، معماری، رنگ و انسان،تهران: انتشارات اندیشه

طبیبیان، منوچهر؛(1385)، مولفه‌های محیط و منظر، محیط شناسی- ویژه نامه طراحی محیط (42/37)

فرزان ناصر، (1375)، رنگ و طبیعت، تهران، انتشارات تهران.

کالن، گوردن،(1382)، گزیده منظر شهری، منوچهر طبیبیان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

کلگار، کورش، (1387)، محیط بصری شهر، سیر تحول از رویکرد تزئینی تا رویکرد پایدار، علوم محیطی (114-95) سال پنجم، شماره چهارم، تابستان.

مرادی پور، اکبر، (1386)، ارگونومی ادراکی رنگ در منظر شهری، پایان نامه تحصیلی کارشناسی ارشد، طراحی و برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

Landcaster, Michael. (1996); COLOURSCAPE, Academy Group LTD, London.

Mahnk, Frank H. (1996); URBAN DESIGN: Ornaments and Decoration, by VanNostrand Reinhold, United State of America.

Maughtin, C. (1995); URNAN DESIGN: Ornaments and Decoration, ArchitecturalPress.

Landcaster, Michael. (1996); COLOURSCAPE, Academy Group LTD, London.

Mahnk, Frank H. (1996); URBAN DESIGN: Ornaments and Decoration, by VanNostrand Reinhold, United State of America.

Maughtin, C. (1995); URNAN DESIGN: Ornaments and Decoration, ArchitecturalPress.