تبیین جامعه شناختی تأثیر سرمایه اجتماعی بر حمایت اجتماعی ادراک شده با میانجیگری رفاه ذهنی (موردمطالعه دانشجویان دانشگاه علوم تحقیقات و دانشگاه تهران)
محورهای موضوعی : جامعه شناسی
فاطمه عادلی نژاد
1
(
دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی فرهنگی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
)
میرطاهر موسوی
2
(
استادیارمرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران ( نویسنده مسئول )
mi.mousavi@uswr.ac.ir
)
علیرضا محسنی تبریزی
3
(
استاد گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ، تهران، ایران
)
کلید واژه: سرمایه اجتماعی, حمایت اجتماعی, دانشجویان, رفاه ذهنی,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر حمایت اجتماعی ادراک شده با میانجیگری رفاه ذهنی انجام شد. مطالعه حاضر بر اساس معیار هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی، بر اساس روش گردآوری داده‌ها پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه علوم تحقیقات و دانشگاه تهران است، حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار SPSS SAMPLE POWER برابر با 440 نفر و شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده می‌باشد. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه سرمایه اجتماعی اونیکس و بولن، مقیاس حمایت اجتماعی ادراک شده و مقیاس رفاه ذهنی سازمان بهداشت جهانی استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS25 & AMOS23 تجزیه و تحلیل شد. به‌منظور بررسی فرضیه‌های پژوهش از مدل رگرسیونی با متغیر پنهان، مدل میانجی آزمون تی تک نمونه‌ای و آزمون فریدمن استفاده شد. با توجه به یافته‌های این پژوهش؛ سرمایه اجتماعی بر حمایت اجتماعی و رفاه ذهنی دارای تأثیر معنادار و مثبت است و حمایت اجتماعی بر رفاه ذهنی دارای اثر مثبت و معنادار می باشد در تأثیر سرمایه اجتماعی بر حمایت اجتماعی متغیر رفاه ذهنی نقش میانجی دارد. با توجه به اهمیت سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی و نقش آن در رفاه ذهنی دانشجویان، ارتقا آن باید مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان قرارگیرد.
This research investigated the effect of social capital on perceived social support by considering the mediation of Mental well-being. The present study was applied in terms of its purpose and a survey inquiry given its method of data collection. The statistical population of the research comprised the students of the Islamic Azad University- Sciences and Research Branch and the University of Tehran. A number of 440 students, selected by the simple randomized sampling method, was considered as the study sample, whose size was estimated by the SPSS SAMPLE POWER software. Onyx and Bullen’s Social Capital questionnaire, the perceived social support scale, and the Mental well-being inventory of the World Health Organization were used for data collection. The data were analyzed by the SPSS 25 and AMOS 23 software. To investigate the hypotheses, the researchers employed a regression model with latent variables, a mediatory model of one-sample t-test, and Freidman’s test. With respect to the findings of this study, social capital has positive and significant effects on social support and Mental well-being, and social support positively and significantly affects Mental well-being. Meanwhile, the subjective well-being variable mediates the effect of social capital on social support. Concerning the importance of social capital and social support and their contributions to students’ subjective well-being, policy-makers and planners should pay attention to its promotion.
افشانی، علیرضا، محمدی، نفیسه (۱۳۹۴). رابطه سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی در بین بیماران مبتلا به دیابت در شهر یزد، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، ۲(۶)، ۴۱-۷۵.
اکبری، مریم, نجفی،اریسا، ندریان، حیدر (۱۳۹۶). رابطه سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی درک شده با سلامت روان زنان در شهر سنندج؛مطالعه ای مبتنی بر جامعه، مجله آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، ۵(۳)، ۱۵۵-۱۶۳.
بارگاهی، حسین، کبیری، نرگس(1394).رفاه ذهنی و تاثیر اعتماد اجتماعی بر آن (مطالعه موردی جوانان ساکن شهر تهران)، جامعه شناسی مطالعات جوانان، 6(20) 9-32.
برادران، مراد، حسین پور، نسرین (۱۳۹۲). رابطه سرمایه اجتماعی با رفاه ذهنی کارکنان وزارت رفاه و تامین اجتماعی، فصلنامه رفاه اجتماعی، ۱۳(۴۹)، ۴۱-۶۶.
حسن زاده پسیخانی، محمدصادق، باقرزاده خداشهری، راضیه (۱۳۹۷). تاثیر سرمایه اجتماعی بر توانمندسازی روان شناختی کارکنان: بررسی نقش میانجی بهزیستی ذهنی، مجله مدیریت سرمایه اجتماعی، ۵(۱)، ۱۱۱-۱۳۴
سعادت طلب، آیت، جعفری مصطفی. تحلیل نقش نشاط معنوی در رابطه میان سرمایه های اجتماعی و حمایت اجتماعی با تاب آوری کارکنان در برابر همه گیری بیماری کووید ۱۹ در دوران فاصله گذاری اجتماعی. پژوهش در سلامت روانشناختی. ۱۳۹۹; ۱۴ (۱) :۱۱۵-۱۲۹
سعیدی، حسین، عاشوری جمال. ارتباط سرمایه اجتماعی، حمایت اجتماعی ادراک شده و رفتار شهروندی سازمانی با سلامت روان (مورد پژوهی کارکنان نیروی انتظامی جنوب شرق تهران). علوم مراقبتی نظامی. ۱۳۹۵; ۳ (۲) :۹۰-۹۹
غفوری،فرزاد، محمدی، زهرا (۱۳۹۸). مقایسه سرمایه اجتماعی و رفاه ذهنی در بین سالمندان فعال و غیرفعال (با تاکید بر فعالیت بدنی شبکه ای)، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ۱۰(۳۹)، ۱-۲۸.
گودرز، مجید، فروغان، مهشید، مکارم، اصغر، راشدی، وحید (۱۳۹۴). رابطه حمایت اجتماعی و بهزیستی روانی در سالمندان، فصلنامه سالمند، ۱۰(۳۸)، ۱۱۰-۱۱۹.
_||_
1) Abdul-Hakim, R, Ismail,R& Abdul-Razak,N. (2010). "The relationship between social capital and quality of life among rural households in Terengganu, Malaysia." OIDA International Journal of Sustainable Development 1(05): 99-106.
2) Afshani,A, &Mohammadi,N (2015). The Relationship between Social Capital and Social Support among Patients with Diabetes in Yazd, Journal of Social Work , 2(6), 41-75.
3) Akbari, M, Najafi,S, Nadrian,H (2017). The Relationship Between Social Capital Perceived Social Support and The Women's Mental Health in Sanandaj: a Community-Based Study, Journal of Health Education and Health Promotion, 5(3), 155-163.
4) Ayala, E. Roseman,D,Winseman,J.S&Mason,H. (2017). "Prevalence, perceptions, and consequences of substance use in medical students." Medical education online 22(1): 1392824.
5- Baradaran , M& Hoseinpour,N (2013). The Relationship between Social Capital with Subjective Welfare among the Staff of Ministry of Welfare and Social Security, Social Welfare Quarterly, 13(49), 41-66. magiran.com/p1240273
6- Bargahi,H, Kabiri,N (2016). Subjective Welfare and the Impact of Social Trust on it (Case Study: Youth Living in Tehran), Sociological Studies of Youth Journal, 6(20), 9-32.
7- Bye, L,Muller,F&Oprescu,F. (2020). "The impact of social capital on student wellbeing and university life satisfaction: a semester-long repeated measures study." Higher Education Research & Development 39(5): 898-912.
8- Carson, F, Malakellis,M, Walsh, J, Main,J& Kremer,P. (2019). "Examining the mental well-being of Australian sport coaches." International journal of environmental research and public health 16(23): 4601.
9- Carter-Francique, A, RHart,A& Cheeks,G. (2015). "Examining the value of social capital and social support for Black student-athletes’ academic success." Journal of African American Studies 19(2): 157-177.
10- Chipps, J. and M. A. Jarvis (2016). "Social capital and mental well-being of older people residing in a residential care facility in Durban, South Africa." Aging & mental health 20(12): 1264-1270.
11- Drentea, P. and J. L. Moren‐Cross (2005). "Social capital and social support on the web: the case of an internet mother site." Sociology of health & illness 27(7): 920-943.
12- Duren, R. and Ö. Yalçın (2020). "Social capital and mental health problems among Syrian refugee adolescents: The mediating roles of perceived social support and post-traumatic symptoms." International Journal of Social Psychiatry: 0020764020945355.
13- Elgar, F. J. Davis,C,G,Wohl,M,J, Trites ,S,J, Zelenski ,J,M& Martin ,M,S. (2011). "Social capital, health and life satisfaction in 50 countries." Health & place 17(5): 1044-1053.
14- Faria, M., Remedios Santos,M, Sargento,P&Branco,M. (2020). "The role of social support in suicidal ideation: a comparison of employed vs. unemployed people." Journal of mental health 29(1): 52-59.
15- Firouzabadi ,A & R, Hosseini, (2013). The Relationship of Trust, Knowledge with Social Networks on Social Welfare in Tehran, Social Welfare Quarterly, 13(49), 7-39.
16- Fram, M. S. (2003). "Managing To Parent: Social Support, Social Capital, and Parenting Practices Among Welfare-Participating Mothers with Young Children. Discussion Paper." Institute for Research on Poverty Discussion. ED476117: 36-31.
17- Ghafouri,F & Z, Mohammadi, (2019). Comparing Social Capital and Subjective Well-Being between Active and Non-active Elderly People (With an Emphasis on Network-Based Physical Activity), Social Development & Welfare Planing, 10(39), 1-28.
18- Giebel, C, Pulford,D, Cooper ,C, Lord ,K, Shenton ,J, Cannon ,J, Shaw ,L, Tetlow ,H, Limbert ,S, Callaghan ,S, Whittington ,R, Rogers ,C, Komuravelli ,A, Rajagopal ,M, Eley ,R, Downs ,M, Reilly ,S, Ward ,K, Gaughan ,A, Butchard ,S, Beresford ,J, Watkins,C, Bennett.K& Gabbay,M. (2021). "COVID-19-related social support service closures and mental well-being in older adults and those affected by dementia: a UK longitudinal survey." BMJ Open 11(1): e045889.
19- Ginja, S,Coad,J,Bailay,E,Kendall,S,Goodenough,M, Nightingale,S, Smiddy,J,Day,C, Deave,T& Lingam,R. (2018). "Associations between social support, mental wellbeing, self-efficacy and technology use in first-time antenatal women: data from the BaBBLeS cohort study." BMC pregnancy and childbirth 18(1): 1-11.
20- Harpham, T. (1994). "Urbanization and mental health in developing countries: a research role for social scientists, public health professionals and social psychiatrists." Social science & medicine 39(2): 233-245.
21- Hassanzadeh,M.S & Bagherzadeh Khodashahri ,R (2018). The Impact of Social Capital on Psychological Empowerment: Mediating Role of Subjective Well-being, Journal of Social Capital Management, 5(1), 111-134.
22- Jonsson, K. R., Busfield,J, Södergren,M, Karen,M& Adjei,N.K. (2020). "Social capital, deprivation and psychological well-being among young adolescents: a multilevel study from England and Wales." International journal of environmental research and public health 17(10): 3420.
23- Khallad, Y. and F. Jabr (2016). "Effects of perceived social support and family demands on college students' mental well‐being: A cross‐cultural investigation." International Journal of Psychology 51(5): 348-355.
24- Koutsogeorgou, E,Chiesi,A,M& Leonardi,M. (2020). "Social capital components and social support of persons with multiple sclerosis: a systematic review of the literature from 2000 to 2018." Disability and rehabilitation 42(24): 3437-3449.
25- Krampe, H., Goerling,U, Spies ,C,D, Gerhards ,S,K,Enge,S,Salz,A,L, Kerper ,K,F& Schnell,T (2020). "Sense of coherence, mental well-being and perceived preoperative hospital and surgery related stress in surgical patients with malignant, benign, and no neoplasms." BMC psychiatry 20(1): 1-13.
26- Lee, J,Hong,J,Zhou,Y& Robles,G. (2020). "The relationships between loneliness, social support, and resilience among latinx immigrants in the United States." Clinical Social Work Journal 48(1): 99-109.
27- Lee, L.-Y. and D. Van Vorst (2010). "The influences of social capital and social support on expatriates' cultural adjustment: an empirical validation in Taiwan." International Journal of Management 27(3): 628.
28- Lee, S,Chung,J,E&Park,N. (2018). "Network Environments and Well-Being: An Examination of Personal Network Structure, Social Capital, and Perceived Social Support." Health Communication 33(1): 22-31.
29- Lin, C.-P. (2011). "Assessing the mediating role of online social capital between social support and instant messaging usage." Electronic Commerce Research and Applications 10(1): 105-114.
30- Mensah, A. (2021). "Job Stress and Mental Well-Being among Working Men and Women in Europe: The Mediating Role of Social Support." Int J Environ Res Public Health 18(5).
31- Mishra, S. (2020). "Social networks, social capital, social support and academic success in higher education: A systematic review with a special focus on ‘underrepresented’students." Educational Research Review 29: 100307.
32- Mortier, P., Cuijpers,P, Kiekens,G, Auerbach,R,P, Demyttenaere ,K,Green,J,G, Kessler,R,C,Nock,M,K& Bruffaerts,R, (2018). "The prevalence of suicidal thoughts and behaviours among college students: a meta-analysis." Psychological medicine 48(4): 554-565.
33- Nolan, S Hendricks,J,M,N, R,N,R,M, Ferguson.S& Towell,A,. (2017). "Social networking site (SNS) use by adolescent mothers: Can social support and social capital be enhanced by online social networks?–A structured review of the literature." Midwifery 48: 24-31.
34- Nordmyr, J., Creswell-Smith,J,Donosi,V,Lara,E,Martin-Maria,N,Nyholm,M&Forsman,A.K. (2020). "Mental well-being among the oldest old: revisiting the model of healthy ageing in a Finnish context." International journal of qualitative studies on health and well-being 15(1): 1734276.
35- Rothon, C, Goodwin,L& Stansfeld,S. (2012). "Family social support, community “social capital” and adolescents’ mental health and educational outcomes: a longitudinal study in England." Social psychiatry and psychiatric epidemiology 47(5): 697-709.
36- Saadattalab,A & Jafari,M (2020). Mediator Role of spiritual happiness in the relationship between social capital and social support with resiliency in employees against, Covid -19 diseases epidemic in the period of Social distance, Journal of Research in Psychological Health, 14(1), 115-129.
37- Saeedi,H & J, Ashoori, (2016). The Relationship between Social Capital, Perceived Social Support and Organizational Citizenship Behavior, and Mental Health; Case Study of Police Force Employees in South Eastern Tehran, Journal of Military Caring Sciences, 3(2), 90-99.
38- Shankland, R, Tessier,D, Gauchet,A& Baeyens,C. (2021). "Improving mental health and well‐being through informal mindfulness practices: an intervention study." Applied Psychology: Health and Well‐Being 13(1): 63-83.
39- Strange, C, Bremner ,A, Fisher ,C, Howat ,P, Wood ,L. (2016). "Mothers’ group participation: associations with social capital, social support and mental well‐being." Journal of Advanced Nursing 72(1): 85-98.
40- Telles, S, Gupta,R,K, Bhardwaj,A,K, Singh,N, Mishra,P,Pal,D,K& Balkrishna,A (2018). "Increased mental well-being and reduced state anxiety in teachers after participation in a residential yoga program." Medical science monitor basic research 24: 105.