واکاوی و کشف مدل های رفتار مبتنی برکار در کارکنان پلیس پیشگیری تهران: یک مطالعه کیفی
محورهای موضوعی : صنعتیحمیدرضا فرهمند اصل 1 , شهناز خالقی پور 2 , حمیدرضا عریضی سامانی 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد نایین، دانشگاه آزاد اسلامی، نایین، ایران
2 - دانشیار، گروه روانشناسی، واحد نایین، دانشگاه آزاد اسلامی، نایین، ایران
3 - استاد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان ،اصفهان، ایران
کلید واژه: مدل های رفتار مرتبط با کار, کار, پلیس پیشگیری, رفتار,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش واکاوی مدل های رفتار مبتنی برکار در پلیس پیشگیری بود. روش پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل مضامین به روش استقرایی بود. جامعه مورد مطالعه کارکنان پلیس پیشگیری تهران بود که با روش نمونه گیری هدفمند با توجه به ملاک های ورودی انتخاب شدند. تجارب افراد با ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفت و داده ها با 31 مصاحبه به اشباع رسید. از تحلیل مصاحبه های جمع آوری شده کدکذاری و طبقه بندی انجام شد و مفهوم اصلی "مدل های رفتار کار " اکتشاف شد که در مرحله اول کدگذاری197 مضمون از متن مصاحبه ها استخراج شد. در مرحله دوم براساس سنخیت مفاهیم به دست آمده تعداد 67 مضمون انتزاع شد. در مرحله سوم 8 مضمون مدل رفتار کار بهباشی، سلامت ، اضطرابی / اجتنابی ، جاه طلب/ مسلط، افسرده، فرسوده و وابسته از آن استخراج شد. اعتبار سنجی داده ها با روش بازخورد مشارکت کنندگان و روش کدگذاران مستقل صورت گرفت. اعتباریابی مضامین با استفاده از روش گروه خبرگان انجام شد و معیارهایتعیین دقت و استحکام داده ها مورد بررسی وتایید قرار گرفت. نتایج نشان می دهد برخی از مدل های رفتاری مرتبط با کار در پلیس پیشگیری وجود دارد که سالم و یا نوروتیک می باشد که می تواند سطح انطباق پذیری، آسیب های روانی ناشی از شغل و بهروری را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین توجه به این عامل در تدوین برنامه ها و مداخلات آموزشی پیشگیرانه می تواند مورد توجه قرار گیرد.
The aim of the research was to analyze patterns based on work behavior n the prevention policy. The research method i was qualitative with an inductive theme analysis approach. The study population was the prevention police employees of Tehran and the participants were conducted with the purposeful sampling method on prevention police employees of Tehran . People's experiences were investigated with in-depth and semi-structured interview tools, and the data reached saturation with 31 interviews. From the analysis of the collected interviews, were done and the main concept of "patterns based on work behavior "was discovered, and in the first stage of coding, 197 themes were extracted from the text of the interviews. In the second stage, 67 themes were abstracted based on the obtained criteria. In the third stage, 8 themes of the well-being work behavior models,, health , anxious/avoidant , ambitious/dominant , depressed ,burnout , and dependent and obsessive were extracted from it. Validation of the data was done by the feedback method of the participants and the method of independent coders. Validation of the themes was done using the expert group method, and the criteria for determining the accuracy and robustness of the data were examined and confirmed. The results show that there are some behavioral models related to work which can affect the level of adaptability, psychological injuries caused by the job, and productivity. Therefore, paying attention to this effective factor in the formulation of preventive educational programs and interventions can be considered.
Albarracín, D., Sunderrajan, A., Dai, W., & White, B. X. (2019). The social creation of action and inaction: From concepts to goals to behaviors. In Advances in experimental social psychology (Vol. 60, pp. 223-271). Academic Press.
Basinska, M., Anndruszkiewicz, A., & Grabowska, M. (2011). nurses’ sense of coherence and their work related paterns of behaviour. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health , 24 (3), 256 –261.
Bonnstetter, B &Suiter , J. (2007). The Universal Language of DISC: A Refrence Manual, 4th edition. Burch, G. S. J., & Anderson, N. (2008). personality as a predictor of work-related behavior and performance: Recent advances and directions for future research. International review of industrial and organizational psychology, 23(8), 261-270.
Farahmand Asl, H., Khaleghipour, S.and Oraizi Samani, H (2022). Designing a training package to improve the work health of Greater Tehran Prevention Police employees and evaluating its impact on job burnout, work-family conflict, and social health. Police Science Research, 94, 158-189. [Persian]
Farahmand Asl, H., Khaleghipour, S.and Oraizi Samani, H (2022).The Effect of work-family conflict on social health in the Preventive Police, mediating role of burnout, Development of logistics &Human Resource Management, 1(65).113-136. [Persian]
Grande, G., Romppel, M., & Barth, J. (2012). Association between type D personality and prognosis in patients with cardiovascular diseases: a systematic review and meta-analysis. Annals of behavioral medicine, 43(3), 299-310.
Ham, D. C., Przybeck, T., Strickland, J. R., Luke, D. A., Bierut, L. J., & Evanoff, B. A. (2011). Occupation and workplace policies predict smoking behaviors: analysis of national data from the current population survey. Journal of occupational and environmental medicine/American College of Occupational and Environmental Medicine, 53(11), 1337.
Hogan, J., & Hogan, R. (2007). Hogan personality inventory manual. Tulsa, Hogan Assessment Systems.
Kalani S, Malki Z, Oreyzi, HR.(2017). Comparison of Positive Character Strengths in Employees with Healthy and Unhealthy Occupational Stress Coping Styles, Positive Psychology Research. 3(1). [Persian]
Kalani, S D & Oreyzi, H R.(2019 ). Comparison of work-family conflict in patterns of work-related behavior groups in Oil Company employees. Research in Cognitive and Behavioral Sciences, 8(15),1-17. [Persian]
Khorakian A,Jahangir M, Nikhah Z, Mohammadi Shahroodi,H.(2017). Analyzing the Factor Affecting the Ethical Behavior of Employees. Ethics in Science in Science and Technology;12(2):24-25. [Persian]
Kieschke, U., & Schaarschmidt, U. (2008). Professional commitment and health among teachers in Germany: A typological approach. Learning and Instruction , 18, 429-437.
Martin, M., Euwema, M. C., Kop, N., & Bakker, A. B. (2017). The behaviour of police officers in conflict situations: How burnout and reduced dominance contribute to better outcomes. Work & Stress, 18(1), 23-38.
Muszalska, M., Krajnik, M., & Rogiewicz, M. (2007). Does the palliative medicine specialist cope better with stress than an anaesthetist, surgeon or general practitioner? A study on job-related experience and behaviour patterns. Advances in Palliative Medicine , 6, 69–-74.
Purwanto, A., Asbari, M., Hartuti, H., Setiana, Y. N., & Fahmi, K. (2021). Effect of psychological capital and authentic leadership on innovation work behavior. International Journal of Social and Management Studies, 2(1), 1-13.
Rezazadeh A, Bakhtiari T,(2019). The role of the police in strengthening the internal fabrication of the system. Journal of National Security. 8(30). 41-64. [Persian]
Zimmermann, B.(2015). Work, Labor: History of the Concept. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition), Elsevier, pages 675-679.
Schaarschmidt, U., & Fischer, A. (2006). Arbeitsbezogene Verhaltens- und Erlebensmuster AVEM [Occupational Stress and Coping Inventory].Frankfurt: Harcourt Assessment
Schulz, M., Damkröger, A., Voltmer, E., Löwe, B., Driessen, M., Ward, M., & Wingenfeld, K. (2011). Work‐related behaviour and experience pattern in nurses: impact on physical and mental health. Journal of psychiatric and mental health nursing, 18(5), 411-417.
Tannis, C., Chernov, C., Perlman, S., McKelvey, W., & Toprani, A. (2020). Cardiovascular health risk behaviors by occupation in the NYC labor force. Journal of occupational and environmental medicine, 62(9), 757-763.
Therasa, C., & Vijayabanu, C. (2015). The impact of Big Five personality traits and positive psychological strengths towards job satisfaction: A review. Periodica Polytechnica Social and Management Sciences, 23(2), 142-150.
Tisu, L., Lupșa, D., Vîrgă, D., & Rusu, A. (2020). Personality characteristics, job performance and mental health: the mediating role of work engagement. Personality and Individual Differences, 153, 109644.
Vautero, J., & Silva, A. D. (2023). A social cognitive perspective on occupational identity development in college students. Psicologia: Reflexão e Crítica, 35.
Voltmer, E., Kötter, T., & Spahn, C. (2012). Perceived medical school stress and the development of behavior and experience patterns in German medical students. Medical teacher, 34(10), 840- 847.
Voltmer, E., Obst, K., & Kötter, T. (2018). Study-related behavior patterns of medical students compared to students of science, technology, engineering and mathematics (STEM): a three-year longitudinal study. BMC medical education, 19(1), 1-12.
واکاوی و کشف مدل های رفتار کار در کارکنان پلیس پیشگیری تهران: یک مطالعه کیفی
حمیدرضا فرهمند اصل
دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد نایین، دانشگاه آزاد اسلامی، نایین، ایران
شهناز خالقی پور *
دانشیار، گروه روانشناسی، واحد نایین، دانشگاه آزاد اسلامی، نایین، ایران
حمیدرضا عریضی سامانی
استاد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان ،اصفهان، ایران
چکیده
هدف پژوهش واکاوی مدل های رفتار مبتنی برکار در پلیس پیشگیری بود. روش پژوهش در این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل مضامین به روش استقرایی بود. جامعه مورد مطالعه کارکنان پلیس پیشگیری شهر تهران بود که با روش نمونه گیری هدفمند با توجه به ملاک های ورودی انتخاب شدند. تجارب افراد با ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفت و داده ها با 31 مصاحبه به اشباع رسید. از تحلیل مصاحبه های جمع آوری شده کدکذاری و طبقه بندی انجام شد و مفهوم اصلی "مدل های رفتار کار " اکتشاف شد که در مرحله اول کدگذاری197 مضمون از متن مصاحبه ها استخراج شد. در مرحله دوم براساس سنخیت مفاهیم به دست آمده تعداد 67 مضمون انتزاع شد. در مرحله سوم 8 مضمون مدل رفتار کار بهباشی، مدل رفتار کار سلامت ، مدل رفتار کار اضطرابی / اجتنابی ، مدل رفتار کار جاه طلب/ مسلط، مدل رفتار کار افسرده، مدل رفتار کار فرسوده، مدل رفتار کار وابسته و مدل رفتار کار وسواسی از آن استخراج شد. اعتبار سنجی داده ها با روش بازخورد مشارکت کنندگان و روش کدگذاران مستقل صورت گرفت. اعتباریابی مضامین با استفاده از روش گروه خبرگان انجام شد و معیارهایتعیین دقت و استحکام داده ها مورد بررسی وتایید قرار گرفت. نتایج نشان می دهد برخی از مدل های رفتاری مرتبط با کار در پلیس پیشگیری وجود دارد که سالم و یا نوروتیک می باشد که می تواند انطباق پذیری، آسیب های روانی ناشی از شغل و بهروری را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین توجه به این عامل در تدوین برنامه ها و مداخلات آموزشی پیشگیرانه می تواند مورد توجه قرار گیرد.
واژگان کلیدی: مدل های رفتار مرتبط با کار، پلیس پیشگیری، رفتار، کار
Investigating and Discovering of work behavior in prevention police employees of Tehran: A qualitative study
Hamid Reza Farahmand Asl
Ph.D. student, Naein Branch, Islamic Azad University, Naein, Iran
Shahnaz Khaleghipour
Associate Professor, Naein Branch, Islamic Azad University, Naein, Iran
Hamid Reaz Oraize Samani
Professor, Faculty of Education Science and Psychology, Isfahan University, Isfahan, Iran
Abstract
The aim of the research was to analyze patterns based on work behavior n the prevention policy. The research method in this study was qualitative with an inductive theme analysis approach. The study population was the prevention police employees of Tehran city, and the participants were conducted with the purposeful sampling method on prevention police employees of Tehran according to the entry criteria. People's experiences were investigated with in-depth and semi-structured interview tools, and the data reached saturation with 31 interviews. From the analysis of the collected interviews, coding and classification were done and the main concept of "patterns based on work behavior "was discovered, and in the first stage of coding, 197 themes were extracted from the text of the interviews. In the second stage, 67 themes were abstracted based on the obtained criteria. In the third stage, 8 themes of well-being work-based behavior pattern, health work-based behavior pattern, Depressed work-based behavior pattern, anxious/avoidant work-based behavior pattern, ambitious/dominant work-based behavior pattern, depressed work-based behavior pattern, burnout work-based behavior pattern, and dependent work-based behavior pattern were extracted from it. and obsessive work-based behavior pattern. Validation of the data was done by the feedback method of the participants and the method of independent coders. Validation of the themes was done using the expert group method, and the criteria for determining the accuracy and robustness of the data were examined and confirmed. The results show that there are some behavioral models related to work in prevention police that are healthy or neurotic, which can affect the level of adaptability, psychological injuries caused by the job, and productivity. Therefore, paying attention to this effective factor in the formulation of preventive educational programs and interventions can be considered.
Keywords Work-based behavior patterns, Prevention police, Behavior, Work
مقدمه
در همه جوامع امروزه کار بیش از هر نوع فعالیت دیگری بخش عمده زندگی اکثر مردم شده است و با سرشت بشر گره خورده است. کار آن قدر با ذات انسان همسو شده است و لازمه رشد و روح بشری شده است که نبود آن فرد را به سمت بی معنایی سوق می دهد Zimmermann,2015) ). مفهوم کار می تواند به عنوان وظایفی تعریف شود که متضمن کوشش های فکری و جسمی بوده و هدفشان تولید خدماتی است که نیازهای انسانی را برآورده می سازد.کار به طور عمده از طریق هدف و فواید خود و ارزش محصولی که خلق می کند مشخص می شود. زمانی که با صفات شخصیتی فرد همخوان باشد مفهوم کار به شغل تغییر می یابد و به کارراهه شغلی می انجامد( Vautero&Silva,2023)که فرد در مدت زندگی کاری خود بر عهده دارد و عمده ترین کاربرد آن پیشرفت در کار است که با سرمایه گذاری روانشناختی وسیع در یک حرفه و یک سازمان می انجامد و شامل احساس درونی و بیرونی است که فرد نسبت به زندگی شغلی خود دارد و به توالی نقش های رسمی که با یک حرفه معین پیوند می خورد اشاره دارد و مولفه های «اهمیت»، «تعهد»، «دلبستگی عاطفی» و «جهتگیری حرفهای » را در خود جای می دهد(Asbari,Hartuti,Setiana&Fahmi,2021 Purwanto, ). نگرش به کار و موقعیت شغلی، واکنش‌های رفتاری را در تنش و بحران های ناشی از شغل تحت تاثیر قرار می دهد. از پیش نیازهای لازم برای داشتن تعامل سالم و سازنده در شغل داشتن رفتار مناسب است. رفتار حرکتی است که برای مقابله بهتر یا همسو شدن و در واقع مدیریت اتفاقات پیرامون عرضه می شود و به عنوان مفهومی فراگیر در برگیرنده حرکاتی از جمله گفتار، کردار، موضع گیری، عقیده ، نگرش و هدف گذاری می باشدکه تنها ابزار پایه ای دردسترس و تحت اختیار برای مدیریت شرایط محسوب می شود. اصول مربوط به رفتار بر فرد و روابط او با جهان پیرامونش اثرگذار استAlbarracín, Sunderrajan, Dai & White, 2019)).
یکی از عوامل موثر بر موفقیت حرفه ای و عملکرد شاخص و موثر افراد در حوزه شغلی الگوهای رفتار کار می باشد. این الگوها می تواند موجب کامیابی یا سرزندگی شغلی و یا فرسودگی هیجانی شود. الگوی رفتار درکار خصیصه های فردی، ذهنیت فرد از خود و نقش اجتماعی و نگرش و ارزش نسبت به شغل است که تحت تاثیر تجربه، دانش، مهارت و هوشمندی قرار می گیرد و هر فرد در واکنش به محرک های شغلی به صورت مکرر از آن استفاده می کند. همچنین درجه انطباق با شغل، شایستگی، سلامت و فرسودگی در شغل را متاثر می کند( Voltmer, Kötter & Spahnn , 2011). طبق دیدگاه مک کری وکاستا (1992) خصیصه‌ها در افراد نقش تعیین کننده ای بر رفتار شغلی دارد. مثلا عوامل وظیفه شناسی و گشودگی نسبت به تجربه و توانمندی های منش با عملکرد مثبت شغلی رابطه دارد(Tisu, Lupșa, Vîrgă & Rusu,2020 Therasa, & Vijayabanu,2015).
از دیدگاه روزنمن و فریدمن (1948) افرادی هستند که تمایل زیادی به رقابت و جاه‌طلبی دارند و در صورت شکست خود را در معرض سرزنش قرار می‌دهند و بیشتر در معرض اضطراب و بیماری ها قرار دارند. Tannis, Chernov, Perlman, McKelvey, & Toprani, 2020).).
و یا افرادی هستند که همواره آمادگی بیشتری برای ناکامی، یأس، احساس تنهایی و نگرانی دارند و این ویژگیها آنها را در مقایسه با دیگران در معرض آسیب بیشتری در مقابل تنش‌ها و فشار محیط کاری قرار می‌دهد ( Ham, Przybeck, Stricklandn, Luke, Bierut & Evanoff, 2012 ). دنولت (1990) الگوی رفتار D را برای افرادی با ویژگی هایی همانند احساس نگرانی، تحریک پذیری، بدبینی، منفی نگری درباره خود، اجتناب از موقعیت های اجتماعی، ترس از طرد شدن، اعتماد به نفس کم، ظاهر غم انگیز و ناامیدی اشاره دارد که به طور معمول از موقعیت های کارگروهی اجتناب می کنند. نوع مقابله با استرس و اضطراب درکار با ویژگی‌های شخصیتی ارتباط دارد (2012 Grande, Romppel,& Barth, ). برونگرایی و تجربه گرایی بطور مثبت با موثر بودن و پیشرفت رابطه دارد به صورتیکه توافق پذیری و وجدان گرایی به ترتیب پیش بینی کننده این معادله اند که افراد توافق پذیر ارزشهای همکاری شان بیشتر ناشی از ارزشهای رقابتی آنها می باشد و نیز وجدان گرایی پیش بینی کننده مثبت صفاتی مثل تلاش برای پیشرفت، وظیفه گرایی و خود نظم دهی است (2008 Burch, & Anderson, ). الگوهای رفتاری ناسالم در کار می تواند منجر به نشانگان روان تنی شود که ریشه آن چالش با فرایندهای روانشناختی مثل تنش های مرتبط با شغل است (Voltmer, Kötterm & Spahn,2012 ). برخی از کارکنان تحت تاثیر خصیصه های رفتار در کار در مقابل فشارها و آسیب های سازمانی مبتلا به مشکلات روانشناختی کمتری می شوند و با توجه به تنش ها بهزیستی خود را حفظ می کنند و برخی دیگر در مقابله با تنش های شغلی توان کمتری داشته و آسیب پذیری آن ها در برابر محرک ها بیشتراست(Schulz& etal,2011 ). نحوه واکنش رفتاری به محرک های شغلی با واکنش های رفتاری در محیط های غیر شغلی متفاوت می باشد. افراد در مواجهه با استرس های شغلی و تداخل این مشکلات با حوزه های زندگی الگوهای رفتاری متفاوتی پیش می گیرند که هریک پیامدهای متفاوتی را به دنبال دارد(2011 Basinska, Anndruszkiewicz,& Grabowska, ). الگوهای رفتاری مختلف و اثر آن ها بر محرک ها در محیط کاری قابل توجه است. الگوهای رفتاری مشخصی در محیط کار وجود دارد که در مواجهه با تقاضاهای فزاینده شغلی و دیگر شرایط استرس زای شغلی بر سلامتی و عملکرد حرفه ای تاثیر مثبت یا منفی دارد( Schaarschmidt & Fischer، 2006). رفتارها و تجارب مرتبط با کار در سه حوزه عملکردی شامل 1.تعهد حرفه ای که جایگاه و ارزش کار در زندگی، تمایل به پیشرفت و کسب موفقیت های بزرگ و تمایل به تلاش کردن را شامل می شود. 2. مقاومت در برابر استرس که تمایل به تسلیم در برابر شکست و مقابله مؤثر با چالشها و تقاضاهای شغلی و تعادل روانی در شرایط چالش انگیز شغلی را در برمی گیرد و 3. سلامت ذهنی که خشنودی کلی فرد از زندگی وکار و تجربه حمایت اجتماعی را شامل می شود به صورت ترکیبی الگوی رفتاری در کار را مشخص می کند (2007, Kieschke & Schaarschmidt, 2008 Muszalska, Krajnik, & Rogiewicz, ). اسپیرتز و همکاران (2005) رفتارهای کاری همانند تمرکز بر کار، استقلال، جستجوگری و وابستگی های پایدار را بر کامیابی شغلی موثر دانسته اند. ترکیب این خصیصه ها می تواند پیش بینی کننده رفتار کار در شکل سلامت و آسیب باشد) 2022 (Farahmand Asl, Khaleghipour.and Oraizi Samani,.
مارستون برای توصیف واکنش های افراد در شغل نوع جدیدی از الگوی جدید دومحوری را طراحی کرد که اساس نهایی DISC (Dominance, Influence, Steadiness, Conscientiousness ) به شمار می رود که با چهار نوع رفتار با نام های تسلط، تاثیرگذاری، ثبات، وظیفه شناسی یا فرمانبرداری مشخص می شود که چهار بعد رفتار طبیعی را در مقابل چهار سوال قرار داده است. D پاسخ به مسائل و چالش ها، I تاثیر بر دیگران ، S واکنش به تغییرات محیط و C واکنش به قواعد و قوانین را شامل می شود ( Bonnstetter Suiter,2007).
براساس مدل مبتنی بر نظریه تحلیلی اجتماعی و شخصیتی شغلی بهنجار هوگان تفاوت های فردی در اثربخشی وجود دارد. مدل پیشنهادی هوگان با نام HPI برای ساختار شخصیت دارای هفت بعد است که سازگاری، جاه طلبی، مردم آمیزی، حساسیت بین فردی، احتیاط/ باملاحظه، کنجکاوی و رویکرد یادگیری را شامل می شود(, Hogan& Hogan,2007 ). زندگی شغلی شامل دوره هایی می شود که براساس برنامه ها و نقش ها سازمان یافته اند و تفاوت های بین فردی در کار و استفاده از رفتارهای خاص در محیط کار تعیین می کند تلاش آن ها چگونه ارزیابی می شود( 2022 (Farahmand Asl., Khaleghipour, S.and Oraizi Samani,.
پژوهش Martin, Euwema, Kop & Bakker(2017) نشان داد کاهش تسلط رفتاری افسران پلیس می تواند به تعارض در کار منجر شود. پژوهش Voltmer, Obst & Kotter (2018) نشان داد کاهش الگوهای رفتاری سالم با فرسودگی و کیفیت زندگی دانشجویان پزشکی رابطه دارد.
پژوهشKalani1, Malki, Oreyzi (2017) نشان داد توانمندی های محافظت کننده و بین فردی و صفات شخصیتی مثبت در افراد دارای الگوی مقابله ای سالم و ناسالم با استرس شغلی رابطه دارد و تواتمندی های محافظت کننده و بین فردی در الگوهای رفتاری سالم بیشتر از الگوهای ناسالم می باشد.
پژوهش Kalani & Oreyzi (2019) نشان داد نوع رفتار افراد در موقعیت کاری همانند الگوی سالم صرفه جو در مواجهه با تنش ها و استرس های شغلی میزان تجربه تعارض کارخانواده را تحت تاثیر قرار می دهد.
نیروی انتظامی و پلیس جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک سازمان امنیتی اجتماعی مطرح می شودکه نقش مهمی در تامین امنیت و مراقبت از نظم و آسایش عمومی مردم و مبارزه با عناصر مخل آن دارد. پلیس مطلوب پلیسی چابک و حامی ارزش های اخلاقی و توحیدی و عدالت در جامعه بوده و از نظام سیاسی مردمی حمایت و پشتیبانی می کند و به نوعی حلقه واسط میان جامعه، مردم و حاکمیت تلقی می شود. پلیس با مشارکت در بسیاری از فرایندهای اساسی کارکرد جامعه به عنوان نهادی ظاهر می شود که در قلب کارکرد سیاسی یک جامعه قرار دارد. بنابراین با کارکردهای خوب و موفق خویش می تواند توازن میان دو محیط سیاسی و اجتماعی ایجاد نموده و ضمن دفاع از نظام سیاسی و ارزش های حاکم بر جامعه از حقوق شهروندان مراقبت نماید که در این میان پلیس پیشگیری به جهت نقش حساس تر در مبارزه با فساد و تهدید اجتماعی و سلامت به وظیفه عمل کردن فارغ از تخریب گری و گروه گرایی از جمله عواملی می باشد که می توانند در جهت کارکرد صحیح اقدام کنند (Rezazadeh&Bakhtiari,2019 ).
بنابراین توجه به عوامل روانشناختی تاثیرگذار در توانمندسازی و عملکرد شاخص شغلی درآن ها ضرورت دارد. مدل های رفتار کار در پلیس پیشگیری یکی از عوامل تاثیر گذار در مقابله موثر با بحران ها و تنش های ناشی از شغل می باشد که می تواند مولفه های بازدارنده و فعال ساز سلامت را در آن ها کشف و استخراج کند. بنابراین با توجه به گستردگی ، متنوع بودن، فشار روانی بیشتر وحساسیت شغلی پلیس پیشگیری و اهمیت نقش پلیس در جامعه برای داشتن نیروی متعهد در عین حال کامیاب و سرزنده که اقتضای یک جامعه مدرن سلامت محور است که ارتباط مستقیمی با رضایت عمومی دارد توجه به الگوهای رفتاری آن ها قابل توجه است بنابراین این پژوهش با هدف واکاوی و کشف مدل های رفتار مبتنی برکار در پلیس پیشگیری به دنبال این سوال است که مدل های رفتارکار کارکنان پلیس پیشگیری تهران کدام است ؟
روش
روش پژوهش، جامعه آماری و نمونه :
روش پژوهش به صورت کیفی مبتنی بر تحلیل موضوعی استقرایی مبتنی بر رویکرد براون و کلارک برای دستیابی به شبکه مضامین در راستای شناسایی مدل های رفتارکار بود. جامعه آماری در گزینش اولیه کارکنان پلیس پیشگیری فراجا در کلانتری های شهر تهران بودند که در مرحله اول برای کشف مضامین مدل های رفتار کار مصاحبه نیمه ساخت یافته با کارکنان پلیس پیشگیری فراجا انجام شد. برای پوشش وسیع حیطه اطلاعاتی مورد نظر با حداکثر سطوح ممکن معیارهای تنوع در سن، تحصیلات و رده شغلی نیز مدنظر قرار گرفتند. ملاک های ورود به پژوهش شامل کارکنانی بودند که در فاصله سنی 30 تا 55 سال بودند 2) افراد تمایل به بیان تجارب خود در حوزه شغلی را داشته باشند. این مرحله شامل 31 نفر نمونه بود که به صورت هدفمند و با رضایت آگاهانه و اطمینان از این که نام و اطلاعات آن ها محرمانه خواهد ماند در پژوهش شرکت کردند.
ابزار سنجش
گرداوری داده ها با مصاحبه فردی و نیمه ساختاریافته انجام شد و تجارب مصاحبه شوندگان به طور کامل مورد بررسی قرار گرفت. موضوع مورد مصاحبه نیز حول محور آن سوال متمرکز بود، که در شرایط استرس و عادی در موقعیت شغلی در برابر وظایف تان چگونه رفتار می کنید؟ و به منظور عمق بخشیدن به پاسخ ها براساس پاسخ های مصاحبه شوندگان سوالات کاوشی و پیگیری کننده پرسیده شد. مصاحبه ها با هماهنگی قبلی و در مکانی مناسب انجام شد. مصاحبه های صورت گرفته با هریک از افراد شرکت کننده، در فاصله زمانی 50 دقیقه و در محل کار آنان صورت گرفت. به منظور کفایت حجم نمونه معیار اشباع پذیری به کار گرفته شد و داده ها با 31 مصاحبه به اشباع رسید.
روش اجرا و تحلیل داده ها
تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. بدین منظور ابتدا متن مصاحبه ها مورد بررسی قرار گرفت. مرحله اول شامل کدگذاری باز بود که مولفه های مرتبط با مدل های رفتار کار براساس واحدهای معنایی کدگذاری شدند و کدهای محوری به دست آمد. در مرحله دوم کدهای محوری جهت شناسایی مدل های رفتار مرتبط با کار سازماندهی شد و مضمون نهایی حاصل شد. اعتبار سنجی داده ها با روش خودبازبینی محقق و کدگذاران مستقل توسط چهارمحقق و روش دریافت بازخورد از مشارکت کنندگان انجام شد. پژوهشگران در راستای دستیابی به دقت و اطمینان از شبکه مضامین داده ها مورد بازنگری و تحلیل قرار گرفت. سپس در اختیار 3 نفر از اساتید دانشگاه علوم انتظامی فعال در حوزه روانشناسی قرار گرفت تا تناسب برچسب ها با واحد های معنایی و صلاحیت و انطباق یافته ها بررسی شود. کارشناسان مضامین هر طبقه را به عنوان مفهوم مرتبط با مدل های رفتار مرتبط با کار را تایید کردند و با معیار توافق ارزیابان اعتبار یافته ها حاصل شد.
یافته ها
در جدول 1 مشخصات جمعیت شناختی مشارکت کنندگان ارائه شده که به شرح زیر می باشد:
جدول 1. ویژگی های جمعیت شناختی شرکت کنندگان در پژوهش
متغیر | ابعاد | فراوانی |
سمت شغلی | مدیر | 8 |
| کارمند | 23 |
سن | تا 30 سال | 0 |
| 40-31 | 8 |
| 50-41 | 21 |
| بالای 50 سال | 2 |
جنسیت | مرد | 25 |
| زن | 6 |
تحصیلات | لیسانس | 3 |
| فوق لیسانس | 19 |
| دکتری | 9 |
رده شغلی | سروان | 7 |
| سرگرد | 9 |
| سرهنگ | 14 |
| سردار | 1 |
سابقه شغلی | تا 10 سال | 3 |
| 15-11 | 5 |
| 20-16 | 11 |
| بالای 20 سال | 12 |
یافته های تحلیل مضامین مبتنی بر مصاحبه کیفی در قالب مدل های رفتار کار در 8 مضمون مدل رفتار کار بهباشی ، مدل رفتار کار سلامت ، مدل رفتار کار جاه طلب / مسلط، مدل رفتار افسرده ، مدل رفتار کار اضطرابی اجتنابی، مدل رفتار کار وسواسی، مدل رفتار کار وابسته و مدل رفتار کار فرسوده به صورت شبکه مضامین ارائه می شود.
شکل 1. خوشه های مقهومی مدل های رفتار کار
در پلیس پیشگیری
از تحلیل داده های مطالعه انجام شده در مورد " مدل های رفتار کار پلیس پیشگیری " که به معنای مجموعه ای از تجربیات افسران پلیس پیشگیری در واکنش به موقعیت های کار است 8 مضمون مرتبط با مدل های رفتار کار استخراج شد. یک مورد از مصاحبه ها برای هر مدل از رفتار کار ارائه شده است .
مدل رفتار کار بهباشی
مصاحبه شونده کد 14 : سرهنگ
مدل رفتار کار بهباشی شامل 7 مضمون محوری شامل تعهد حرفه ای مسئولانه ، سبک مقابله ای و کار آمد مسئله محور، بهزیستی ذهنی ، دلبستگی شغلی، توانمندی شناختی بالا و بهزیستی روانی و 38 مضمون با کد باز می باشد. که به بخشی از صحبت های یکی از مشارکت کنندگان اشاره می شود.
" چون به سازمان وابستگی دارم تمام تلاشم را میکنم و تمایل دارم موفق شود، در جهت اهداف و ارزشهای سازمانم حرکت میکنم چون مسئولم که در جهت اهدافش کار کنم ....... کارکردن برای سازمانم برایم خیلی ارزشمنده .........از کار کردن در آن لذت می‌برم . یک پرونده ای که مربوط به کارم است با انرژی تمام بررسی می کنم، ........ و برنامه ریزی می کنم ........ متوجه شدم هر چه سخت تر کار کنم کارهایم بیشتر و با سرعت انجام می شه.... معمولا بهترین تصمیم‌ها را می گیرم...... نباید از سختی ها ترسید میخ هایی در دیوار محکم ترند که ضربه های سخت تری را تحمل کرده باشند، باید از ناهمواری ها و دشواری ها شروع کرد مخصوصاً در شغل ما که همیشه با استرس و حوادث روبرو ست و معتقدم باید عالی کار کنم تا به موفقیت برسم .....عالی کار کردن به من لذت می دهد. برای انجام کارهای کلان و دشوار که دیگران کنار می زنند پیشقدم می‌شوم و شجاعت به خرج می دهم. " دیگران معتقدند که تلاشهای من برای انجام کار هوشمندانه است تا جایی که می تونم موقعیت ها را خوب طراحی کنم، در حل مشکل با فرد دیگه ای که می‌تونه کار مناسبی انجام بده صحبت میکنم، از تجارب قبلی ام برای حل مشکلات استفاده می کنم..... بر مشکل پیش آمده تمرکز می کنم تا بتوانم به بهترین نحو ساختارها را اصلاح کنم و کار را به جلو ببرم.........با توجه به تنش های زیادی که کارم ایجاب می‌کنه ولی برای اوقات فراغت خودم و خانواده‌ام برنامه‌ریزی میکنم، مشکلات کاریم تا جایی که ممکنه در خانواده دخالت نمی دهم......... در شرایط سخت و بحرانی سعی میکنم کار پرخطر انجام ندهم....، در شرایط سخت آرامشم را حفظ می کنم، عجولانه و شتابزده عمل نمی کنم و به دنبال اولین فکر نمی روم. .......... به شغلم افتخار می کنم...... وقتی بستگان از من راجع به شغلم می پرسند حس خوبی دارم.... در کل از زندگیم رضایت دارم..... مشکلات کاری نتوانسته من و از پا در بیاره، باعث رشد و پیشرفتم شده.... تحمل سختی ها را دارم..درمشکلات مقاومت می کنم........ اگر از همکاران و مدیران درخواست کمک کرده ام من و حمایت کردند..... همسرم و دوستانم به من کمک کردند. وظایف شغلی ام را به خوبی انجام می دهم حتی اگر پاداش مضاعف دریافت نکنم...... برخی مواقع آنقدر درگیر و غرق کار میشم که زمان از دستم خارج می شه. دیگران راجع به من می‌گویند متفکرم چون از زوایای مختلف به موضوعات نگاه می کنم، در برابر ابهام کاری شکیبا و صبورم ......... وقتی با موقعیت های بحرانی روبرو میشم از آن فاصله می گیرم تا بتوانم بصورت کلان به قضیه نگاه کنم، مدیر ارشدم می گه استدلال‌های خیلی خوبی دارم که برای سیستم فوق العاده است، دیگران می‌گویند تدبیر کردن من حرف ندارد در تشخیص درست و غلط توانمندم ..... در تصمیم‌گیری‌ها سریع مسائل را بررسی می کنم بدون اینکه خسته شم ...... به راحتی می‌تونم بر مسائل تمرکز کنم .......... تمرکز بر دستورالعمل‌ها خسته ام نمی‌کنه ، ....... ایده های خود را به خوبی اجرایی می کنم، کارهای تکراری خسته ام می کنه. از دانش و مهارت های علمی ام در تصمیم گیری ها و اجرایی کردن آن ها استفاده می کنم..... در برابر فشارهای گروه مخالف مقاومت می کنم........ در شغلم احساس کار آمدی دارم . قضاوت دیگران برایم مهم نیست چون باور دارم که کارم را خیلی خوب انجام داده ام.......جهت زندگی و شغلم نظام مقدس جمهوری اسلامی و توجه به رضایت خداست........به ارزش های شغلی و خانوادگی و کشورم احترام می گذارم و وفادار هستم، از رهنمودهای مدیرانم اطاعت می کنم........ با توجه به اینکه شغل من نیاز به خطر کردن دارد ولی تا به حال بی‌جهت خطر نکرده ام........ در برابر موفقیت هایم به کسی فخر نفروخته ام البته این نظر همکارانم و دیگران در مورد منه و خودم هم قبول دارم ....... از خداوند همیشه به خاطر شغل خوبم سپاسگزارم، خداوند در موقعیت‌های سخت و بحرانی همیشه کمک من بوده است، وقتی قرار است پروژه سختی را مدیریت کنم به خدا توکل می کنم و همین به من آرامش عجیبی می ده...........من و همکارانم در روابط کاری از وجود هم سود می بریم. به اصول اخلاقی و ارزش های شغلی ام وفادارم....... با وجود اینکه سرم شلوغه ولی وقتی را برای دیگران کنار میگذارم........ اطرافیانم می گویند که من برای رفع نیازهای دیگران خیلی تلاش میکنم ولی برای خودم خیلی کم.......کیفیت خوابم خوبه، .....تا به حال خیلی کم پیش آمده که خسته و افسرده باشم. "
جدول 2 . مدل رفتار کار به باشی در پلیس پیشگیری تهران
کدهای باز | کدهای محوری | مضمون اصلی |
نگرش و جایگاه و اهمیت ذهنی به کار و سازمان |
تعهد حرفه ای مسئولانه |
مدل رفتار کار بهباشی |
تلاش برای عالی بودن | ||
جاه طلبی حرفه ای | ||
مسئاله گشایی ماهرانه |
سبک مقابله ای و کار آمد مسئله محور | |
دوری گزینی هیجانی بالا | ||
ثبات هیجانی شغلی | ||
نگرش خوش بینانه و متعالی به شغل |
بهزیستی ذهنی | |
نگرش خوش بینانه به زندگی | ||
تاب آوری بالا | ||
ادراک مثبت از حمایت اجتماعی | ||
انگیزه درونی | دلبستگی شغلی | |
غرقگی | ||
خردمندی |
توانمندی شناختی بالا | |
پردازش سریع اطلاعات | ||
خلاقیت و نوآوری بالا | ||
استفاده عملی از دانش در کار | ||
تسلط بالا بر شرایط محیطی |
بهزیستی روانی | |
احساس هدفمندی | ||
رشد شخصی | ||
پذیرش خود | ||
ارزش ها | ||
شجاعت |
فضیلت های منش | |
جوانمردی | ||
خویشتن داری | ||
دوراندیشی | ||
فروتنی | ||
قدر دانی | ||
معنویت | ||
امید و خوش بینی | ||
بخشش و عفو |
مهارت های جامعه پسند بالا | |
نوع دوستی | ||
همدلی | ||
هوش اجتماعی | ||
الگوی ارتباطی همفکرانه / سودمندانه | ||
وظیفه شناسی | وجدان گرایی | |
خود راهبری | ||
ایثار | خلق مثبت | |
نشاط ذهنی |
مدل رفتار کار سلامت
مصاحبه شونده کد 8 : سرگرد
مدل رفتار کار سلامت شامل 7 مضمون محوری شامل تعهد حرفه ای بالغانه، سبک مقابله ای مسئله محور کار آمد در برابر استرس، بهزیستی ذهنی بالا ، دلبستگی شغلی بهنجار، توانمندی شناختی ، فضیلت های منشی، مهارت های جامعه پسند ، وجدان گرایی ، سلامت روانی و 29 مضمون با کد باز می باشد. که به بخشی از صحبت های یکی از مشارکت کنندگان اشاره می شود.
"کارکردن برای سازمانم را دوست دارم و سعی کرده ام در گرو اهداف ارزشی سازمانم کار کنم....... برای انجام کارهای سخت داوطلبانه پیشقدم نمی شم، سعی میکنم در همان وظایفی که به من واگذار می‌شود اقدام کنم.... به دنبال کسب موفقیت‌های بزرگ شغلی نیستم..... در وضعیت بحرانی اول برنامه ریزی بعد اقدام میکنم.......، برای حل مشکل با افراد دیگری که به آنها اعتماد دارم و تخصص دارند مشورت میکنم...... معمولا اجازه نمی دهم تنش های کاریم در زندگی خانوادگیم تاثیر بگذارد........... معمولا در شرایط استرس زا خشمگین نمی شوم،........در کارم شتابزده عمل نمی‌کنم ...... شغلم را دوست دارم چون فراز و نشیب های خاص خودش را داره...... معمولا با دیگران مدارا می کنم ، خودم فکر می کنم مقاوم هستم. این تکنیک را همیشه با خودم دارم ..... که هیچوقت به خاطره اتفاقات کوچک و بی ارزشی که کنترل نداره خودش را ناراحت نکنه و بهترین کار بی اهمیت ماندنه........ در شرایط سخت همکارانم و خانواده ام پشتیبان من بوده اند.......اگر پاداش‌ها افزایش یابد می‌تونه انگیزه من را بیشتر کنه........روی ایده‌های جدید راحت تمرکز می کنم، ذهن من برای انجام کارها و تصمیم گیری ها همیشه آماده است و خسته نمی شود........، ترجیح می دهم وظایفی که طبق دستورالعمل به من واگذار می‌شه را انجام بدهم و دنبال تغییر دستورات نیستم. ...... ایستادگی در برابر افراد خلافکار برایم راحت است و هیچ ترس و اضطرابی احساس نمی‌کنم..... برای ارزش های میهنم تلاش میکنم، به نظام وفادارم، به رهنمودهای مدیرانم در جهت ارزش‌ها و آرمانم احترام میگذارم ........ در برابر بحران ها و تنش ها با خشونت اقدام نمی‌کنم. کینه گرفتن از همکارانم با توجه به شرایط بحرانی شغل مان برای هر دو استرس مضاعف است.........می‌توانم دیگران را متقاعد کنم. اهل مشورت و همفکری ام ، در تصمیم گیری ها از مدیرانی که توانمند هستند مشورت می گیرم...... تا آنجا که امکان داشته کارها را به خوبی مدیریت کرده‌ام....... برای حضور در سر کارم هیچ گونه احساس خستگی و ملال ندارم."
جدول 3 . مدل رفتار کار سلامت در پلیس پیشگیری تهران
کدهای باز | کدهای محوری | مضمون اصلی |
نگرش و اهمیت ذهنی به کار و سازمان | تعهد حرفه ای بالغانه |
مدل رفتار کار سلامت |
تلاش کردن | ||
جاه طلبی کم | ||
فعال ساز رفتاری (مساله گشایی) | سبک مقابله ای مسئله محور کار آمد در برابر استرس | |
دوری گزینی هیجانی بالا | ||
ثبات هیجانی | ||
نگرش خوش بینانه به شغل |
بهزیستی ذهنی بالا | |
نگرش خوش بینانه به زندگی | ||
تاب آوری بالا | ||
ادراک مثبت از حمایت اجتماعی | ||
علاقه به شغل | دلبستگی شغلی بهنجار | |
انگیزه وابسته به پاداش | ||
خردمندی | توانمندی شناختی | |
پردازش بهنجار اطلاعات | ||
خلاقیت و ایده پردازی کم | ||
عملیاتی کردن دانش در کار | ||
شجاعت | فضیلت های منشی | |
جوانمردی | ||
خویشتن داری | ||
فروتنی | ||
دور اندیشی | ||
قدر دانی | ||
معنویت | ||
بخشش و عفو | مهارت های جامعه پسند | |
هوش اجتماعی | ||
الگوی ارتباطی همفکرانه | ||
وظیفه شناسی | وجدان گرایی | |
خود راهبری | ||
سرزندگی | سلامت روانی |
مدل رفتار کار اضطرابی اجتنابی
مصاحبه شونده کد 19 : سروان
مدل رفتار کار اضطرابی/ اجتنابی شامل 7 مضمون محوری تعهد حرفه ای روان نژند و غیر مسئولانه ، سبک مقابله ای هیجان محور ناکار امد، بهزیستی ذهنی پایین، خودکار آمدی پایین، سازگاری شغلی پایین، سبک شناختی تکانشی اضطرابی، بازداری رفتاری، ضعف روانی، توانمندی شناختی پایین، توانمندی ضعیف منش، مهارت های ضعیف جامعه پسند، سلامت روانی پایین و 29 مضمون با کد باز می باشد. که به بخشی از صحبت های مشارکت کنندگان اشاره می شود.
"احساس خاصی به سازمانم ندارم، تلاش من برای سازمانم در حد کارهایی است که به من واگذار می شود و نه بیشتر ، تلاش برای این شغل سودی به حال من نداره...... برای شغلم برنامه خاصی ندارم، این کاری که دارم سختی هاش خیلی زیاده، پیشرفتی داخلش نیست. ته تهش همینه که هست، کار زیاد هم سودی نداره، دوست دارم یک کم بیشتر کار کنم ولی انگار یک چیزی مانعم می شه...... برای انجام کارهای سخت که حالت داوطلبانه داره خیلی به هم می ریزم ، انجام کارهای سخت را دوست ندارم و عقب می کشم، به دنبال موفقیت های بزرگ نیستم، استانداردخاصی برای شغلم ندارم. خودم را با موقعیت های سخت درگیر نمی کنم........ دراسترس ها داوطلب نمی شوم، اضطرابم اجازه نمی ده برای همین خودم را از موقعیت های تنش دور میکنم....... وقتی احساس می کنم که باید مشکلات را حل می کردم و پیش قدم می شدم و این کار را انجام ندادم دائم فکرش مثل خوره به جانم می افته و اذیتم می‌کنه و همین مسئله عصبانیتم را توی خونه بیشتر می‌کنه، بعضی مواقع احساس بی کفایتی می کنم و دیگه تمایلی ندارم برای زندگیم و تفریحاتم وقت بگذارم........... برخی کارها را که باید سریع انجام دهم حس می کنم نمی تونم ولی برای کارهایی که باید تامل کنم فکرم به هم می‌ریزد و نمی توانم تمرکز کنم ......... سختی ها جز دردسر هیچ سودی به حالم نداشته.........همیشه با گذشته شغلیم درگیرم. از آینده اضطراب دارم می ترسم که چطوری با موقعیت های سخت روبرو شوم و نگرانم که توان مبارزه با آن ها را دارم........ از نظرات همکارانم احساس نگرانی دارم ،می ترسم همکارانم من را منفی قضاوت کنند و حمایتم نکنند. نگرانم از اینکه نکنه در شغلم دیگران بهتر از من کار کنند یا احمق به نظر برسم........ ،دیگران گفتند تو موفقیت های مثبت زندگیت را نمی بینی، به خاطر برآورده نکردن انتظارات دیگران احساس تقصیر می کنم.......اگر بخواهم با دیگران سازش کنم باید مطیع آن ها شوم برای همین ترجیح می دهم از جمع همکارانم فاصله بگیرم..... می ترسم جلوی همکارانم غیر عادی و نادان به نظر برسم .........در جاهایی که قرار هست در حین گفتگو من هم وارد عمل شوم و صحبت کنم خیلی می ترسم که در معرض دید همکارانم قرار بگیرم.....نمی توانم بصورت سریع فکر کنم و تصمیم بگیرم......ترسم از جمع تمرکزم را مختل می‌کند، شتاب زده و سریع عمل می کنم، ذهن من موقع اضطراب توان لازم برای تصمیم گیری را ندارد.......سعی می کنم در جاهایی بشینم که سریعا محیط را ترک کنم....... در اکثر مواقع کم صحبت می کنم ....... از هول شدن می ترسم........ شروع هر کاری برایم مشکل است ، احساس می کنم اعتماد به نفس ندارم..........نسبت به هر چیزی سریع واکنش نشان می دهم ، دیگران می گویند زود رنج و حساس هستم .....در برخورد با دیگران خیلی زیاد مراقب رفتار خودم هستم که اشتباه نکنم یا حرفی نزنم که باعث رنجش دیگران شود ولی آخرش هم خراب می کنم...... از بلاتکلیفی احساس بدی دارم..... نمی دونم چطوری مثل بقیه از علم توی کارم استفاده کنم دیگران خیلی راحت این کار را می کنند. از رد شدن ایده هایم در جمع احساس ترس دارم برای همین نظراتم را هر چند خلاقانه باشد ارائه نمی کنم. مقاومت در برابر افراد خلافکار برایم راحت نیست و مرا دچار اضطراب می‌کنه........ با توجه به این که از خطاهای همکارانم ظاهرا گذشت می کنم ولی کینه آن ها در دلم می ماند....... نفوذ پذیری ام برای راضی کردن دیگران خیلی کمه و نمی توانم دیگران را در موقعیت ها راضی نگه دارم، به راحتی نمی توانم جلوی هیجاناتم را بگیرم و زود عصبی می شم...... در تصمیم گیری ها از دیگران کمک نمی گیرم چون احساس می کنم که دیگران به من بازخورد مناسبی نمی دهند...... در اکثر مواقع احساس خستگی می کنم و با خودم درگیرم".
جدول 4 . مدل رفتار کار اضطرابی / اجتنابی در پلیس پیشگیری تهران
کدهای باز | کدهای محوری | مضمون اصلی |
نگرش منفی به کار و سازمان | تعهد حرفه ای روان نژند و غیر مسئولانه |
مدل رفتار کار اجتنابی / اضطرابی |
تلاش محدود برای سازمان | ||
عدم جاه طلبی شغلی | ||
مساله گشایی ضعیف | سبک مقابله ای هیجان محور ناکار امد | |
دوری گزینی هیجانی کم | ||
استواری هیجانی پایین | ||
تاب آوری پایین | بهزیستی ذهنی پایین | |
نگرش اضطراب آور به زندگی | ||
نگرش اضطراب آور به شغل | ||
ادراک منفی از حمایت دیگران | ||
خودارزیابی منفی | خودکار آمدی پایین | |
باور های غیر منطقی از خود | ||
انعطاف پذیری پایین | سازگاری شغلی پایین
| |
ترس از قضاوت دیگران | ||
اضطراب عملکرد | ||
پردازش اضطرابی اطلاعات | سبک شناختی تکانشی اضطرابی | |
اجتناب منفعل | بازداری رفتاری | |
ناراحتی فیزیولوژیک | ||
ملال ذهنی | ضعف روانی
| |
حساسیت زیاد در روابط متقابل | ||
عدم تحمل ابهام | ||
دانش کم | توانمندی شناختی پایین | |
ترس از ایده پردازی | ||
شهامت روانی کم | توانمندی ضعیف منش | |
خویشتن داری کم | ||
روحیه عفو و گذشت پایین | مهارت های ضعیف جامعه پسند | |
هوش اجتماعی پایین | ||
الگوی ارتباطی اجتنابی | ||
دل مردگی | سلامت روانی پایین |
مدل رفتار کار مسلط/ جاه طلب
مصاحبه شونده کد12 : سروان
مدل رفتار کار مسلط/ جاه طلب شامل 7 مضمون محوری تعهد حرفه ای بالا (تکلیف محور)، سبک مقابله ای هیجان محور، تسلط در امور شغلی، توانمندی شناختی بالا، توانمندی منش،مهارت های ارتباطی پایین، طرحواره نقص و شرم و 19 مضمون با کد باز می باشد. که به بخشی از از صحبت های یکی از مشارکت کنندگان اشاره می شود.
"برای اهداف سازمانم بیشتر از ظرفیتم زمان می گذارم، به سازمانم متعهدم و بدون خستگی کار ها را خوب پیش می برم، سعی می کنم کار ها را خیلی خوب انجام دهم، روی بهترین ها سرمایه گذاری می کنم البته این نظر همکارانم هم هست که خودم هم قبول دارم ، زمان زیادی را صرف انجام کار هایم می کنم، برای وظایف شغلی ام که به من واگذار شده استاندارد هایی دارم که باید به آن ها برسم. برای انجام کار های سخت پیشقدم می شوم و بدون هیچ ترسی به بهترین نحو شجاعانه اقدام می کنم...... در شرایط چالش و در مواجهه با مشکلات و موانع خیلی جدی عمل می کنم، قبل از اجرا کردن معمولا اهل تفکر و تامل نیستم و سریعا کار را اجرا می کنم، اگر در شرایط بحرانی اوضاع طبق نظرم پیش نرود زود از کوره در میرم. زیاد پیش آمده که مشکلات محیط کارم را به خانواده انتقال می دهم. ....... از روز مرگی در کار متنفرم، دنبال تنوع شغلی هستم، همکارانم می گویند که به آنها انگیزه خیلی بالایی می دهم..... صبرم خیلی کمه و زود به هم می ریزم...... زمان برام خیلی مهمه، در یک زمان محدود چندین کار را با هم انجام می دهم حتی اگر دیگران را محبور کنم کار ها را انجام دهند یا خودم آن ها را انجام دهم، به راحتی روی افکار مافوقم کار می کنم و نظراتش را با خودم هم جهت کنم، برخی مواقع شده که از نظرات مقامات مافوق خودم تخطی کنم .......معمولا تصاویر بزرگ را می‌بینم به جزئیات خیلی توجهی نمی کنم برای اداره امور پیشامدهای شغلی ام را بدون اضطراب و ترس می پذیرم، نتایج کار برای من خیلی مهمه،.......نمی توانم بلاتکلیف باشم و منتظربمونم باید سریعا به نتیجه شغلی ام برسم.....، سریعا تصمیم می‌گیرم، راجع به موضوعات سریعا نظر می دهم، از ایده های جدید به خوبی استقبال می کنم. به سوالات همکارانم اگر فنی باشد پاسخگو هستم، لازم است که دانش و عمل با هم همراه باشد و من این ایده را در کارم دارم. ...... در شغل خودم احساس کار آمدی دارم، بطور معمول در شغلم موفق بوده ام .... کار های پر خطری که به من واگذار می‌شود را با جان و دل می پذیرم ، اگر تلاش کنم به نتیجه خواهم رسید...... در اکثر مواقع با همکارانم مشورت نمی کنم و همفکری نمی خواهم...... معمولا با افرادی دوستی می کنم که با اهداف شغلی من هم جهت باشند...... دیگران می گویند تنبیه گر، خودرای و کنترل گر هستم..... تمایل دارم کار ها را به صورتی انجام دهم که دیگران احساس نکنند من بی کفایتم.... به انتقاد شدن خیلی حساسم به هیچ وجه حاضر به پذیرفتن نفوذ و تاثیر دیگران نیستم...... دوست دارم دیگران تاییدم کنند".
جدول 5. مدل رفتار کار مسلط /جاه طلب در پلیس پیشگیری تهران
کدهای باز | کدهای محوری | مضمون اصلی |
اهمیت ذهنی بالا به کار و سازمان | تعهد حرفه ای بالا (تکلیف محور) |
مدل رفتار کار مسلط / جاه طلب
|
تلاش زیاد برای عالی کار کردن | ||
جاه طلبی حرفه ای | ||
مسئله گشایی هیجان مدار | سبک مقابله ای هیجان محور | |
دوری گزینی هیجانی پایین | ||
انگیزه شغلی بالا / هیجان محور | تسلط در امور شغلی | |
ارزش دادن به زمان | ||
قدرت نفوذ بالا | ||
عملکرد شغلی عالی | ||
عدم تحمل بلاتکلیفی | ||
پردازش سریع اطلاعات | توانمندی شناختی بالا | |
خلاقیت بالا | ||
استفاده از دانش | ||
رشد شخصی | ||
شهامت روانی | توانمندی منش | |
امید و خوش بینی | ||
الگوی ارتباطی کناره گیر و طرد کننده | مهارت های ارتباطی پایین | |
شخصیت جزمی | ||
جبران افراطی | طرحواره نقص و شرم |
مدل رفتار کار افسرده
مصاحبه شونده کد 9 : سرگرد
مدل رفتار کار افسرده شامل 7 مضمون محوری تعهد حرفه ای پایین ، سبک مقابله ای هیجان محور ، تاب آوری پایین، توانمندی شناختی پایین ، معنا مندی پایین ، شهامت روانی پایین ، الگوی ارتباطی دوری گزین و بهزیستی پایین و 19 مضمون با کد باز می باشد. که به بخشی از صحبت های یکی از مشارکت کنندگان اشاره می شود.
"دلبستگی به سازمانم نسبت به قبل کمتر شده، در مقایسه با قبل به شغلم بی تفاوت تر شده ام و از کار کردن احساس لذت نمی کنم، علاقه زیادی برای پیشرفت شغلی ام ندارم، ...چون توان و انرژی سابق را ندارم نمی توانم در جهت اهداف سازمانم تلاش زیادی انجام دهم ....کار سخت و پرتنش فایده ای ندارد، تحمل فشارهای کاری که هر روز به ما تحمیل می شود را ندارم...... حس می کنم از نسبت به گذشته در برابر مردم سنگدل و بدررفتار شدم ......تسلطم بر شرایط نسبت به قبل کمتر شده و با توجه به تلاشی که می کنم زود از کوره در میرم...... تنش های شغلی ام در زندگی ام تاثیر گذاشته...... در استرس ها نمی توانم خشم خودم را کنترل کنم وآرامشم را حفظ کنم، سروکار داشتن با مردم خسته ام می کنه........نسبت به گذشته خسته تر هستم .... انگیزه ام را برای فکر کردن روی ایده های جدید از دست داده ام.... تمرکز بر دستورالعمل ها خسته ام می‌کند....ذهنم خالی شده یکی از کارهایی که مدیران از ما می خواهندانجام بدیم همین مورده که شما دارید سوال می کنید دانش و عمل..... ارتباط دادن بین علم و عمل خیلی سخته. این کار را باید گذراند، زندگی و کار موقته. نیازی به تلاش و دست و پا زدن نیست، قضاوت ونظر دیگران راجع به کار هایم مهم نیست و به یک بی تفاوتی رسیده ام....... چه فایده ای دارد تلاش زیاد، ره به ترکستان است... از دیگران درخواست کمک نمی کنم.....همکارانم بیشتر دنبال سوء استفاده اند.... از دیگران دور شوم بهتره .....دیگران می گویند نسبت به قبل بی تفاوت تر شدی .....احساس می کنم به آخر خط رسیده ام..... صبح که می آیم سرکار نمی دونم از کجا شروع کنم ، احساس ضعف می کنم مخصوصا برای انجام کارهام "
جدول 6 . مدل رفتار کار افسرده در پلیس پیشگیری تهران
کدهای باز | کدهای محوری | مضمون اصلی |
اهمیت ذهنی کم نسبت به شغل | تعهد حرفه ای پایین |
مدل رفتار کار افسرده |
خستگی از تلاش کردن | ||
بی تفاوتی عاطفی در پیشرفت حرفه ای | ||
مسئله گشایی هیجان محور | سبک مقابله ای هیجان محور | |
دوری گزینی هیجانی پایین | ||
بی ثباتی هیجانی شغلی | ||
تحمل پذیری پایین | تاب آوری پایین | |
بی اشتیاقی به شغل | ||
پردازش کند اطلاعات |
توانمندی شناختی پایین | |
ایده پردازی کم | ||
مهارت پایین در استفاده از دانش فنی | ||
تسلط کم بر شرایط محیطی | معنا مندی پایین | |
احساس بی هدفی و پوچی | ||
تفکر فاقد امید و منفی گرایانه | ||
خطر پذیری کم | شهامت روانی پایین | |
بی تفاوتی به حمایت نوع دوستانه | ||
هوش اجتماعی با سیر نزولی | الگوی ارتباطی دوری گزین | |
رفتار نا فعال | ||
سرزندگی پایین | بهزیستی پایین |
مدل رفتار کار فرسوده
مصاحبه شونده کد 3 : سروان
مدل رفتار کار فرسوده شامل 7 مضمون محوری تعهد حرفه ای پایین، سبک مقابله ای هیجان مدار ، بهزیستی ذهنی پایین، بهزیستی روانی پایین ، فضیلت های منشی با سیر نزولی ، توانمندی شناختی ضعیف ، مهارت های ضعیف جامعه پسند (الگوی ارتباطی اجتنابی)، سلامت روانی پایین و 26 مضمون با کد باز می باشد. که به بخشی از صحبت های یکی از مشارکت کنندگان اشاره می شود.
"فقط جهت رفع مشکلات و انجام کارها در این سازمان انجام وظیفه می کنم، چون احساس با ارزش و مهم بودن نمی کنم اغلب مواقع سکوت می کنم..... کارها خودبه خود پیش می ره نیازی به تلاش مضاعف نیست توانایی ها و ظرفیت های آدم ها توی این سازمان نادیده گرفته می شه، به نقطه خنثی رسیده ام و همه چیز بی فایده است. .....حوصله شنیدن صحبت های دیگران را ندارم می دونم تشکیل این جلسات و این حرفها سازمان را به جایی نمی رسو نه و اتلاف وقت است، هرچه زمان می گذرد به جمع افرادی می پیوندم که مرا از اهدافم دور می‌کنند. دیگران از من کمتر تعریف می کنند....به دنبال پیشرفت هستم ولی افکار نا امیدانه ام مرا جهت می دهد....در موقعیت های سخت به راحتی تعادل فکری ام به هم می خوره، ..... دوستانم معتقدند که با پرخاشگری موقعیت را به نفع خودم تغییر می دهم، شرایط بحرانی کارم باعث تعارض بین من با خانواده و مخصوصاً همسرم شده.....در موقعیت های بحرانی از صحنه دور میشم ... همکارم میگه موقعیت را با ایجاد پرخاشگری به نفع خودت تمام می کنی، ....از شغلم مثل قدیما راضی نیستم . ....از موقعیت هایی که در شغلم به دست آورده ام احساسی ندارم، دوست دارم خیلی زود از شغلم فاصله بگیرم و بازنشست شوم، به آینده شغلی ام خوش بین نیستم......توان فکرکردن به مشکلات و بحران های شغلی نیروی من را تحلیل برده......مدارای من با همکاران و ارباب رجوع کمتر شده.....همکاران من به جای این که من را حمایت کنند بیشتر درصدد تخریب من هستند..... هر روز باید کارهای روتین و تکراری انجام بدم ..... همکارانم را قضاوت می کنم البته خودشون مقصرند . انجام این همه کار چه دردی را از جامعه برطرف می‌کنه...... فکر نمی کنم بتونم در شغلم موفق تر از اینی که هستم بشم .... برخی مواقع پیش آمده که با همکارانم اخلاقی برخورد نداشته ام. تجارب جدیدی که در کارم ارائه می‌شود من را به هم می ریزه،....از تجاربم بیشتر از تخصص استفاده می کنم، احساس می کنم نسبت به قبل بهانه گیری هایم بیشتر شده و نسبت به دیگران در مقایسه با گذشته بداخلاق تر و سخت تر شده ام..... در موقعیت های تنش زا با این که از همکاران خود چندان راضی نیستم ولی سعی می کنم در جلسات همفکری آن ها شرکت کنم....نمی تونم به راحتی نظراتم را به دیگران بیان کنم...... عادت های قبلی خودم را نتونستم کنار بگذارم .....سعی می کنم محتاط باشم، به پایان رساندن کاری که آغاز شده برایم سخت است".
جدول 6. مدل رفتار کار فرسوده در پلیس پیشگیری تهران
کدهای باز | کدهای محوری | مضمون اصلی |
جایگاه ذهنی و نگرش ضعیف به کار و سازمان |
تعهد حرفه ای پایین |
مدل رفتار کار فرسوده |
بی تفاوتی عاطفی به پیشرفت | ||
بی انگیزگی شغلی | ||
رفتار مسئولانه کم | ||
مسئله گشایی هیجان مدار |
سبک مقابله ای هیجان مدار | |
درآمیختگی هیجانی کار و خانواده | ||
ناپایداری هیجانی | ||
فرسایش هیجانی |
بهزیستی ذهنی پایین | |
تحمل پذیری و تاب آوری پایین | ||
ادراک منفی از حمایت اجتماعی | ||
اشتیاق شغلی پایین | ||
انعطاف پذیری پایین | ||
تسلط کم بر شرایط محیطی | بهزیستی روانی پایین | |
عدم پذیرش خود | ||
شهامت و خطر پذیری پایین |
فضیلت های منشی نزولی | |
بی تفاوتی به حمایت نوع دوستانه | ||
پردازش کند اطلاعات ناشی از خستگی |
توانمندی شناختی ضعیف | |
گشودگی ضعیف به تجربه | ||
استفاده کم از دانش فنی | ||
هوش اجتماعی پایین |
مهارت های ضعیف جامعه پسند (الگوی ارتباطی اجتنابی) | |
رفتار نافعال / اجتنابی | ||
الگوی ارتباطی تکلیف مدار روان رنجور | ||
بخشش ضعیف | ||
نوروزگرایی | ||
خودجوشی پایین | سلامت روانی پایین | |
نشاط ذهنی و سر زندگی پایین |
مدل رفتار کار وابسته
مصاحبه شونده کد 30 : سرهنگ
مدل رفتار کار وابسته شامل 7 مضمون محوری تعهد حرفه ای، سبک مقابله ای اجتناب مدار ، سبک مقابله ای هیجان مدار، خودکارامدی تصوری پایین ، مهارت های جامعه پسند رشد نیافته، طرحواره رهاشدگی ، توانمندی شناختی پایین و 18 مضمون با کد باز می باشد. که به بخشی از صحبت های یکی از مشارکت کنندگان اشاره می شود.
"سازمانم را دوست دارم و برایم خیلی مهمه ، در حد معمول برای سازمان تلاش می کنم و کارهایی که به من واگذار می شود را انجام می دهم.......
تلاش می کنم برای کارم که موفق بشوم ولی اگر دیگران به من کمک کنند کار را بهتر می تونم انجام بدهم ......در حد ظرفیتم و توانم کار می کنم ........ دراوضاع بحرانی کمتراقدام می کنم مگر این که کسی درکنارم حضورداشته باشه ......چون شکست خوردن را دوست ندارم ازموقعیت هایی که مرابه هم می ریزد فاصله می گیرم.....با توجه به این که به امور شغلی ام آگاه و مسلطم ولی به کمک دیگران نیاز دارم..... همسرم از وضعیت شغلی من ناراضی است.....در کنار همکاران دیگر بهتر می تونم کارهام را دنبال کنم....اگر به من پیشنهاد ارتقای شغلی بدهند نمی پذیرم، تنهایی کارکردن آزارم می ده.....باتوجه به این که توانایی ذهنی خوبی برای انجام کارهایی که به من واگذار می‌شه دارم ولی باور دارم که برای انجام دقیق کارها و کاهش اشتباهاتم حتما از دیگران سوال کنم،....... قضاوت دیگران برایم مهمه به همین خاطر سعی می کنم رابطه ام را با دیگران بهتر کنم که پشت سرمن به بدی حرف نزنند و نقطه ضعف های من را علنی نکنند، وقتی در شغلم اتفاق بدی می افتد احساس گناه می کنم.......بیشتر مواقع احساس ناکارامدی دارم چون در تصمیم هام وابسته به خانواده و دوستانم هستم........ قضاوت دیگران برام مهمه ، دوست دارم دیگران راجع به من خوب فکر کنند، اگرکمک گرفتن از دیگران در من کمتر می شد بیشتر از خودم رضایت داشتم.... خطاهای همکارانم را می بخشم چون به آن ها نیاز دارم، مجبورم از خطاهای دیگران گذشت کنم چون ممکن دیگران من را دست تنها بگذارند..... همیشه سعی کرده ام دیگران را از خودم راضی نگه دارم حتی اگر عصبی هم بشوم چون ممکنه من را تنها بگذارند.....با همکارانم روابط خوبم را حفظ می کنم چون به آن ها نیاز دارم و اگر کمک نشوم کنترل تنش ها برایم سخته، همکارانم می گویند بیش از حد از آن ها اطلاعات می گیرم ولی کمتر به آن ها کمک می دهم.....چون به دیگران نیاز دارم با آن ها همراه می شم، راحت نمی تونم به دیگران نه بگویم و یا مخالفت خود را ابراز کنم..... سعی کرده ام دیگران را از خود خشنود نگه دارم حتی اگه دلخور شوم ، ازتنها شدن متنفرم..... برایم سخته خودم تصمیم گیری کنم، دسترسی به دانش روز برای حل مشکلات شغلی ام سخته "
جدول 7 . مدل رفتار کار وابسته در پلیس پیشگیری تهران
کدهای باز | کدهای محوری | مضمون اصلی |
اهمیت ذهنی بالا به سازمان و کار |
تعهد حرفه ای |
مدل رفتار کار وابسته |
تلاش وابسته به دیگران | ||
جاه طلبی و تسلط کم | ||
خطرپذیری پایین |
سبک مقابله ای اجتناب مدار | |
افکار مضطربانه | ||
کنترل پذیری درونی پایین |
سبک مقابله ای هیجان مدار | |
دوری گزینی هیجانی کم | ||
پردازش سوگیرانه و سوء تعبیر در ارزیابی خود |
خودکارامدی تصوری پایین | |
تصور تسلط پایین بر شرایط محیطی | ||
تصور رشد شخصی پایین | ||
پذیرش خود پایین |
مهارت های جامعه پسند رشد نیافته | |
ایثار رشد نیافته | ||
سازش یافتگی رشد نیافته | ||
الگوی ارتباطی وابسته | ||
مطیع بودن | طرحواره رهاشدگی | |
ترس از طرد شدن | ||
دانش کم | توانمندی شناختی پایین | |
تصمیم گیری و برنامه ریزی ضعیف |
مدل رفتار کار وسواسی
مصاحبه شونده کد 9 : سروان
مدل رفتار کار وسواسی شامل 6 مضمون محوری تعهد حرفه ای صعودی روان نژند، سبک مقابله ای اجتناب محور، توانمندی شناختی اضطرابی، تفکر وسواس گونه در انجام کار، الگوی ارتباطی اجتنابی، طرحواره شغلی ناسازگار وسواسی و 17 مضمون با کد باز می باشد. که به بخشی از صحبت های یکی از مشارکت کنندگان اشاره می شود.
"برای اهداف و ارزش های سازمانم زمان زیادی را فراتر از ظرفیتم اختصاص می دهم، به سازمانم تعهد دارم و در جهت وظایف آن تلاش می کنم تا کار ها به خوبی پیش برود به صورتی که احساس خستگی پیدا می کنم ..... برای عالی بودن تلاش می کنم فقط به این خاطر که اظهار نظر های مخالف از دیگران را سلب کنم، در انجام کار ها آن قدر دقت می کنم و زمان می گذارم که کار هایم با کیفیت ایده آل انجام شود، زمان و تلاش زیادی را صرف انجام کارهایم می کنم، اگر عملکرد کاری ام در حد ایده آل نباشد از قضاوت و نارضایتی دیگران اضطراب پیدا می کنم، تلاش می کنم کار ها را بدون نقص انجام دهم....برای عملکردم معیار هایی دارم که باید از آن مقررات تبعیت کنم، اگر دیگران مرا از استاندارد ها و مقرراتم دور کنند احساس بدی پیدا می کنم ، دیگران را مجبور می کنم که مقررات و چارچوب های وضع شده را در شرایط کاری اجرا کنند، در انجام درست و بهتر کارها از خودم انتظار بالایی دارم، اگر احساس کنم در انجام وظایف کوتاهی کرده ام خود را سرزنش می کنم، احساس نگرانی و نا ایمنی می کنم و احساس گناه می کنم....... تلاش می کنم همه مسائل را با پیش بینی انجام دهم، همکارانم می گویند در انجام کار ها خیلی دقیقم و خودم هم قبول دارم....برای یک پروژه ای که به من واگذار می‌شود که انجام دهم اگر به یک روز زمان نیاز داشته باشد در حدود 1 هفته یا بیشتر زمان می گذارم تا بتوانم به نتیجه برسم، برای پیش بینی مشکلات و جلوگیری از عواقب بعدی زمان زیادی را فکر می کنم، زمان بیشتری را در منزل به کارم اختصاص می دهم ...... اگر برنامه هایی را به اجبار به من القا کنند که با افکار کاری من هماهنگی نداشته باشد مضطرب می شوم و به هم می ریزم..... تلاش می کنم در همه شرایط از قبل برنامه ریزی کنم، در تصمیم گیری ها دقت نظر به خرج می دهم ...... تغییرات جدید سازمان من رو مضطرب می‌کنه..... به انجام درست کارها توسط خودم و همکارانم شک دارم، کارها را برای اینکه مطمئن بشوم درست انجام شده دو سه بار چک می کنم ، نسبت به درست بودن کارها دید خوبی ندارم و همیشه احساس می کنم یک قسمت از کار اشتباه انجام شده ......حمایت اجتماعی دیگران را به سختی به دست می اورم........ دیگران را با چهارچوب های خاص خودم می پذیرم، به دیگران وابسته نیستم و معمولا از آن ها حمایت نمی خواهم.... افراد باید به چارچوب های من احترام بگذارند و گرنه بهم می ریزم...... دیگران راجع به من می گویند که از خطاهای کوچک ما فاجعه ایجاد می کنی ....... دیگران به من می گویند که در کار خیلی به خودم سخت می گیرم"
جدول 8 . مدل رفتار کار وسواسی در پلیس پیشگیری تهران
کدهای باز | کدهای محوری | مضمون اصلی |
اهمیت ذهنی مزمن به کار و سازمان | تعهد حرفه ای صعودی روان نژند |
مدل رفتار کار وسواسی |
تلاش برای عالی بودن روان رنجور | ||
بی اعتمادی اضطرابی | ||
اجتناب منفعل | سبک مقابله ای اجتناب محور | |
دوری گزینی هیجانی پایین | ||
حساسیت اضطرابی | ||
برنامه ریزی دقیق و موشکافانه |
توانمندی شناختی اضطرابی | |
ایده آل گرایی | ||
پردازش اطلاعات اضطرابی/ وسواسی | ||
نوآوری پایین | ||
شک و تردید |
فکر وسواسی | |
چک کردن | ||
منفی گرایی | ||
ادراک منفی از حمایت اجتماعی | الگوی ارتباطی اجتنابی | |
الگوی ارتباطی سخت گیرانه | ||
شخصیت جزمی و خشک | ||
طرحواره منفی گرایی | طرحواره شغلی ناسازگار وسواسی | |
طرحواره ملاک های سخت گیرانه |
بحث و نتیجه گیری
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مدل های رفتاری کار در پلیس پیشگیری تهران صورت گرفت. این کاوش در نهایت به استخراج مدل های رفتاری کار در پلیس پیشگیری که شامل 8 مدل رفتار کار بود انجامید. تاکنون در ادبیات روانشناسی ایران در این راستا پژوهشی کیفی مشاهده نشد ولی مطالعات مختلفی بر الگوهای رفتاری اشاره کرده اند. پژوهشetal & Voltmer (2018) که تاثیر الگوهای رفتار را بر فرسودگی و کیفیت زندگی تاثیر گذار دانسته اند. همچنین پژوهش Martin & etal (2017) که کاهش تسلط رفتاری در افسران پلیس را با تعارض کار مرتبط دانسته اند. همچنین پژوهش Kalani &etal (2017 )که مطرح کرده اند توانمندی های محافظت کننده و شخصیتی در الگوهای رفتاری سالم بیشتر است که همراستا با پژوهش مورد نظر می باشدکه تاکیدی بر الگوهای رفتار کار است. مطابق نتایج پژوهش حاضر الگوهای رفتاری کار در پلیس پیشگیری شامل هشت مدل رفتار کار وسواسی، مدل رفتار کار وابسته، مدل رفتار کار فرسوده، مدل رفتار کار سلامت، مدل رفتار کار بهباشی، مدل رفتار کار افسرده، مدل رفتار جاه طلب و مدل اجتنابی اضطرابی بود. این پژوهش نشان داد که مدل رفتار کار به باشی یکی از الگوهای رفتار کار در حوزه سلامت است. آن ها تعهد حرفه ای به کار دارند و برای کارشان اهمیت و جایگاه ذهنی بالایی قائل هستند. آن ها برای عالی بودن تلاش می کنند، جاه طلبی حرفه ای در حد استاندارد دارند. سبک مقابله ای مساله مدار در برابر استرس دارند یعنی دوری گزینی هیجانی بالا، ثبات هیجانی شغلی و نگرش متعالی و خوش بینانه به شغل شان دارند. بهزیستی ذهنی دارند که به صورت ادراک مثبت حمایت اجتماعی خود را نشان می دهند. دلبستگی شغلی بالایی دارند که به صورت غرقگی و انگیزه درونی مشاهده می شود. خردمندی، پردازش سریع اطلاعات و خلاقیت و نواوری بالا و دانش که از مولفه های توانمندیهای شناختی است در آن ها مشاهده می شود. تسلط بر محیط، هدفمندی و رشد شخصی و پذیرش خود که از مولفه های بهزیستی است در آن ها وجود دارد. شجاعت، جوانمردی، خوبشتن داری، دوراندیشی و فروتنی، قدردانی، امید ، خوش بینی و معنویت از مولفه های فضایل شخصیتی است که در رفتار با همکاران مشاهده می شود. الگوی ارتباطی آن ها سودمندانه و همفکرانه بوده و وجدان گرایی دارند و از خلق مثبت که شامل ایثار و نشاط ذهنی است بهره مند هستند. مدل رفتار کار سلامت یکی از الگوهای رفتار کار در حوزه سلامت است. آن ها از تعهد حرفه ای بالغانه برخوردار هستند یعنی به سازمان و کار اهمیت ذهنی می دهند، برای اهداف شغلی تلاش می کنند. جاه طلبی کم دارند فعال سازی رفتار و مساله گشایی دارند، در برابر استرس سبک مقابله ای مسئله مدار دارند، دوری گزینی هیجانی بالا باعث شده که تنش های شغلی بر خانواده سرریز نشود، آن ها از ثبات هیجانی برخوردارند و به زندگی و شغل شان خوش بین هستند و تاب آوری بالایی در برابر مشکلات دارند. دلبستگی شغلی مطلوب دارند یعنی از حمایت اجتماعی ادراک مثبت دارند و انگیزه وابسته به پاداش دارند و توانمندی شناختی آنها به صورت خردمندی، پردازش بهنجار اطلاعات و خلاقیت و ایده پردازی کم و از دانش معمولی برخوردارند. فضیلت های منشی در آن ها شجاعت، جوانمردی، خویشتن داری و فروتنی است. قدردانی و حزم و دوراندیشی و معنویت ، بخشش و عفو، هوش اجتماعی، الگوی ارتباطی همفکرانه از مهارت های جامعه پسند است که در آن ها مشاهده می شود. وجدان گرایی که دارای دو مولفه وظیفه شناسی و خودراهبری است در آن مشاهده می شود و سرزندگی در آن ها وجود دارد. مدل رفتار کار اضطرابی اجتنابی یکی دیگر از الگوهای رفتار نوروتیک است ویژگی های آن ها به این صورت است که تعهد حرفه ای روان نژندانه وغیرمسئولانه بوده به صورتی که به کار و سازمان نگرش منفی دارند و تلاش شان برای رشد سازمان بسیار محدود است و علاقه ای به رشد فردی ندارند و جاه طلبی شغلی در آن پایین است. سبک مقابله ای آن ها هیجان مدار ناکارامد است که به صورت مساله گشایی ضعیف و دوری گزینی هیجانی کم و استواری هیجانی پایین مشخص می شود. سازگاری شغلی آن ها پایین بوده که به صورت اضطراب عملکرد نشان داده می شود آن ها دارای سبک شناختی تکانشی اضطرابی و بازداری رفتاری هستند که به صورت اجتناب منفعل، ناراحتی فیزیولوژیک و ترس نشان داده می شود، ضعف روانی در آن ها مشهود است و نمی توانند ابهام را تحمل کنند. توانمندی شناختی آن ها در ایده پردازی و استفاده از دانش فنی پایین است. آن ها از توانمندی های منشی ضعیف برخوردارند به صورتی که شهامت روانی وخویشتن داری در آن ها پایین است. مهارت های جامعه پسند همانند عفو، گذشت و هوش اجتماعی در آن ها پایین تر از استاندارد و روان رنجور بوده و از الگوی ارتباطی اجتنابی برخوردارند. ترس از قضاوت و ارزیابی شدن دارند. بازداری رفتاری در آن ها مشاهده می شود.آن ها از سلامت روانی پایین برخوردارند به صورتی که دلمردگی، تاب آوری پایین و نگرش اضطراب آور به زندگی و شغل دارند و بهزیستی ذهنی در آن ها پایین است. همچنین ادراک آن ها به حمایت اجتماعی منفی است که خودارزیابی منفی وخودکارامدی پایین را در آن ها نشان می دهد. مدل رفتار کار مسلط / جاه طلب یکی دیگر از مدل های رفتار کار در پلبس پیشگیری است.آن ها معمولا از تعهد حرفه ای بالا برخوردارند، تکلیف محور هستند و برای عالی بودن تلاش می کنند و دارای جاه طلبی بسیار بالایی می باشند. سبک مقابله ای آن ها در برابر شرایط هیجان مدار می باشد و معمولا سریعا کار را در شرایط بحرانی بدون تامل پیش می برند و مساله گشایی آن ها هیجان مدار است. دوری گزینی هیجانی آن ها پایین است، از تسلط بالایی در شغل برخوردارند و انگیزه شغلی آن ها بالا و هیجان محور می باشد قدرت نفوذ بالا در کار و دارای عملکرد شغلی عالی هستند و تحمل بلاتکلیف ماندن را ندارند. پردازش سریع اطلاعات و خلاقیت بالا در استفاده از دانش و رشد شخصی توانمندی های شناختی را در آن ها نشان می دهند. توانمندی های منش همانند شهامت روانی و امید و خوش بینی در آن ها بالا است معمولا الگوی ارتباطی آن ها کناره گیر و طرد کننده می باشد، آن ها به جهت طرحواره نقص و شرم دارای جبران افراطی در انجام کار هستند. مدل رفتار کار افسرده یکی از الگوهای رفتار کارنوروتیک پلیس پیشگیری است که در این گروه تعهد حرفه ای پایین است به صورتی که اهمیت ذهنی نسبت به شغل کم می شود و فرد از تلاش کردن احساس خستگی می کند و در پیشرفت حرفه ای بی تفاوتی عاطفی دارد. سبک مقابله ای آن ها هیجان مدار است و مساله گشایی به صورت هیجان محور بوده و در این الگو دوری گزینی هیجانی برای جداسازی شغل از خانواده پایین است. دارای بی ثباتی هیجانی در شغل هستند و تاب آوری آن ها پایین می باشد،کار برای آن ها انرژی زیادی را می گیرد، نسبت به شغل شان بی اشتیاق یوده و انگیزه برای انجام کارهای خلاقانه در آن ها پایین است. توانمندی شناختی سیر نزولی داشته و از دانش فنی بهره کمتری می برند و ایده پردازی کمی دارند. معنامندی درشغل برای آن ها کم است و بر شرایط محیطی تسلط کمی دارند ، احساس پوچی و بی هدفی می کنند. تفکر با جهت گیری منفی و ناامیدانه دارند. شهامت روانی آن ها در خطر پذیری پایین است و نسبت به حمایت دیگران بی توجه هستند. الگوی ارتباطی آن ها دوری گزین و اجتنابی بوده و رفتار آن ها نافعال است و با توجه به وفاداری به ارزش های شغلی ولی به سختی کار را به اتمام می رسانند و بهزیستی ذهنی آن ها که شامل سرزندگی است پایین می باشد. مدل رفتار کار فرسوده یکی از الگوهای رفتار کارنوروتیک در پلیس پیشگیری است که در این گروه تعهد حرفه ای پایین است به صورتی که به سازمان و کار جایگاه ذهنی و نگرش ضعیف دارند. به پیشرفت بی تفاوتی عاطفی دارند، بی انگیزگی شغلی دارند و رفتار مسئولانه آن ها کم می باشد. سبک مقابله ای آن ها هیجان مدار بوده و درآمیختگی هیجانی کار و خانواده دارند و دارای بی ثباتی و ناپایداری هیجانی می باشند. دارای بهزیستی پایین هستند به صورتی که فرسایش هیجانی بالا و تحمل پذیری و تاب آوری آن ها پایین بوده ، به سختی در برابر دیگران پاسخگو هستند و ادراک منفی از حمایت اجتماعی دارند. اشتیاق شغلی و انعطاف پذیری پایینی در برابر شغل شان دارند. فضیلت های منشی با سیر نزولی حرکت می کند. شهامت و خطرپذیری پایینی دارند و نسبت به حمایت نوع دوستانه بی تفاوت هستند. گشودگی ضعیف به تجربه و بهره بردن کم از دانش فنی در آن ها مشاهده می شود. الگوی ارتباطی تکلیف مدار روان رنجور و رفتار نافعال اجتنابی در آن ها وجو دارد. خودجوشی ، هوش اجتماعی و نشاط ذهنی در آن ها پایین است. مدل رفتار کار وابسته از الگوی های دیگر رفتار کار نوروتیک است آن ها معمولا تعهد حرفه ای داشته اند که شامل اهمیت ذهنی بالا به کار و سازمان در آن ها وجود دارد ولی تلاش آن ها وابسته به دیگران است و جاه طلبی آن ها بسیار کم است. سبک مقابله ای آن ها اجتناب مدار بوده به صورتی که خطرپذیری آن ها پایین است و کنترل پذیری درونی و دوری گزینی هیجانی پایین دارند به صورتی که در فاصله گذاشتن بین شغل و خانواده نمی توانند فاصله ایجاد کنند و تنش های شغلی بر خانواده تاثیر می گذارد که سبک مقابله ای هیجان مدار را در آن ها نشان می دهد. خودکارامدی تصوری پایین آن ها به صورت پردازش سوگیرانه و سوء تعبیر در ارزیابی خود مشخص می شود. تصورشان این است که تسلط بر محیط ندارند و تصور از رشد شخصی برای آن ها پایین است. پذیرش خود پایین و ایثار رشد نیافته در آن ها و الگوی ارتباطی وابسته مهارت جامعه پسند ضعیف را در آن ها نشان می دهد. آن ها به علت مطیع بودن و ترس از طرد شدن گرفتار طرحواره طردشدگی هستند. تصمیم گیری و برنامه ریزی ضعیف و دانش کم، توانمندی های شناختی ضعیف را در آن ها نشان می دهد. مدل رفتار کار وسواسی از الگوهای دیگر رفتار کار نوروتیک است. آن ها معمولا تعهد حرفه ای روان نژند صعودی دارند به صورتی که برای کار و سازمان اهمیت ذهنی مزمن قائلند و به صورت روان رنجور برای عالی بودن تلاش می کنند و نسبت به شرایط وسایرین بی اعتمادی اضطراب گونه دارند. اجتناب فعال ، دوری گزینی هیجانی و حساسیت زیاد به اضطراب در آن ها مشاهده می شود. پردازش اطلاعات آن ها وسواس گونه و اضطرابی بوده وبرنامه ریزی کند دارند و مهارت های بین فردی آن ها اجتنابی، سخت گیرانه و کمال طلب می باشند. از حمایت اجتماعی ادراک منفی دارند و طرحواره های ناسازگار شغلی دارند که از طرحواره منفی گرایی و ملاک های سخت گیرانه تشکیل شده است. نسبت به انجام دادن درست کارها با شک و تردید مواجه می شوند و همین مسئله تفکر وسواس گونه در کار را نشان می دهد. مدل های رفتار کار با مجموعه ای از نیازهای شخصی، خلق و خو، باورها و مفروضه ها و طرحواره های شناختی، راهبردهای مقابله رفتاری، سطح انرژی، هوش، دانش و مهارت ها وارد محیط کار می شوند که درجه توانمندی روانی فرد را با محرک های محیطی در وضعیت عادی و استرس را مشخص می کند. بنابراین تجربه استرس شغلی علاوه بر ویژگی های کار بازتاب ویژگی های شخص و ارزیابی شناختی از تهدیدها و منابع مقابله ای، فعال سازی پاسخ اضطراری یعنی سیستم های شناختی- عاطفی و انگیزشی می باشد که الگوهای رفتار را مشخص می کند. بنابراین توجه به شناسایی و کشف الگوهای رفتار کار در پلیس پیشگیری می تواند حلقه های مفقوده اثربخشی و کارایی پایین و عدم سلامت روانشناختی تحت استرس را مدیریت کند. محدودیت ها در این پژوهش این است که نمونه هدف پلیس پیشگیری تهران بوده است که مدل های رفتار کار در آن ها شناسایی شده است و تعمیم این مدل ها یه کارکنان سایر مشاغل امکان پذیر نیست و نیازمند پژوهش دیگری است، اعتبار یابی داده ها توسط گروه خبرگان انجام شده است. بنابراین اقدام جهت توجه به الگوهای مبتنی بر رفتارکار سلامت و نوروتیک کارکنان پلیس پیشگیری که با بحران ها و فشارهای شغلی روبرو هستند جهت طراحی پروتکل های اثربخش جهت پیشگیری از فرسایش هیجانی، کمک به بهره وری سازمانی (کارایی و اثربخشی )و امنیت روانی، ارتقای سلامت و بهزیستی و همچنین ارتقاء شایستگی ها و ظرفیت روانی پلیس پیشنهاد می شود.
منابع
Albarracín, D., Sunderrajan, A., Dai, W., & White, B. X. (2019). The social creation of action and inaction: From concepts to goals to behaviors. In Advances in experimental social psychology (Vol. 60, pp. 223-271). Academic Press.
Basinska, M., Anndruszkiewicz, A., & Grabowska, M. (2011). nurses’ sense of coherence and their work related paterns of behaviour. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health , 24 (3), 256 –261.
Bonnstetter, B &Suiter , J. (2007). The Universal Language of DISC: A Refrence Manual, 4th edition. Burch, G. S. J., & Anderson, N. (2008). personality as a predictor of work-related behavior and performance: Recent advances and directions for future research. International review of industrial and organizational psychology, 23(8), 261-270.
Farahmand Asl, H., Khaleghipour, S.and Oraizi Samani, H (2022). Designing a training package to improve the work health of Greater Tehran Prevention Police employees and evaluating its impact on job burnout, work-family conflict, and social health. Police Science Research, 94, 158-189. [Persian]
Farahmand Asl, H., Khaleghipour, S.and Oraizi Samani, H (2022).The Effect of work-family conflict on social health in the Preventive Police, mediating role of burnout, Development of logistics &Human Resource Management, 1(65).113-136. [Persian]
Grande, G., Romppel, M., & Barth, J. (2012). Association between type D personality and prognosis in patients with cardiovascular diseases: a systematic review and meta-analysis. Annals of behavioral medicine, 43(3), 299-310.
Ham, D. C., Przybeck, T., Strickland, J. R., Luke, D. A., Bierut, L. J., & Evanoff, B. A. (2011). Occupation and workplace policies predict smoking behaviors: analysis of national data from the current population survey. Journal of occupational and environmental medicine/American College of Occupational and Environmental Medicine, 53(11), 1337.
Hogan, J., & Hogan, R. (2007). Hogan personality inventory manual. Tulsa, Hogan Assessment Systems.
Kalani S, Malki Z, Oreyzi, HR.(2017). Comparison of Positive Character Strengths in Employees with Healthy and Unhealthy Occupational Stress Coping Styles, Positive Psychology Research. 3(1). [Persian]
Kalani, S D & Oreyzi, H R.(2019 ). Comparison of work-family conflict in patterns of work-related behavior groups in Oil Company employees. Research in Cognitive and Behavioral Sciences, 8(15),1-17. [Persian]
Khorakian A,Jahangir M, Nikhah Z, Mohammadi Shahroodi,H.(2017). Analyzing the Factor Affecting the Ethical Behavior of Employees. Ethics in Science in Science and Technology;12(2):24-25. [Persian]
Kieschke, U., & Schaarschmidt, U. (2008). Professional commitment and health among teachers in Germany: A typological approach. Learning and Instruction , 18, 429-437.
Martin, M., Euwema, M. C., Kop, N., & Bakker, A. B. (2017). The behaviour of police officers in conflict situations: How burnout and reduced dominance contribute to better outcomes. Work & Stress, 18(1), 23-38.
Muszalska, M., Krajnik, M., & Rogiewicz, M. (2007). Does the palliative medicine specialist cope better with stress than an anaesthetist, surgeon or general practitioner? A study on job-related experience and behaviour patterns. Advances in Palliative Medicine , 6, 69–-74.
Purwanto, A., Asbari, M., Hartuti, H., Setiana, Y. N., & Fahmi, K. (2021). Effect of psychological capital and authentic leadership on innovation work behavior. International Journal of Social and Management Studies, 2(1), 1-13.
Rezazadeh A, Bakhtiari T,(2019). The role of the police in strengthening the internal fabrication of the system. Journal of National Security. 8(30). 41-64. [Persian]
Zimmermann, B.(2015). Work, Labor: History of the Concept. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition), Elsevier, pages 675-679.
Schaarschmidt, U., & Fischer, A. (2006). Arbeitsbezogene Verhaltens- und Erlebensmuster AVEM [Occupational Stress and Coping Inventory].Frankfurt: Harcourt Assessment
Schulz, M., Damkröger, A., Voltmer, E., Löwe, B., Driessen, M., Ward, M., & Wingenfeld, K. (2011). Work‐related behaviour and experience pattern in nurses: impact on physical and mental health. Journal of psychiatric and mental health nursing, 18(5), 411-417.
Tannis, C., Chernov, C., Perlman, S., McKelvey, W., & Toprani, A. (2020). Cardiovascular health risk behaviors by occupation in the NYC labor force. Journal of occupational and environmental medicine, 62(9), 757-763.
Therasa, C., & Vijayabanu, C. (2015). The impact of Big Five personality traits and positive psychological strengths towards job satisfaction: A review. Periodica Polytechnica Social and Management Sciences, 23(2), 142-150.
Tisu, L., Lupșa, D., Vîrgă, D., & Rusu, A. (2020). Personality characteristics, job performance and mental health: the mediating role of work engagement. Personality and Individual Differences, 153, 109644.
Vautero, J., & Silva, A. D. (2023). A social cognitive perspective on occupational identity development in college students. Psicologia: Reflexão e Crítica, 35.
Voltmer, E., Kötter, T., & Spahn, C. (2012). Perceived medical school stress and the development of behavior and experience patterns in German medical students. Medical teacher, 34(10), 840- 847.
Voltmer, E., Obst, K., & Kötter, T. (2018). Study-related behavior patterns of medical students compared to students of science, technology, engineering and mathematics (STEM): a three-year longitudinal study. BMC medical education, 19(1), 1-12.