حکمت حکمرانی خوب در ایجاد همگرایی اجتماعی در بحران های فراگیر (بررسی موردی؛ ایجاد همگرایی در مواجهه با بحران فراگیرکرونا)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی سیاسی

حمیدرضا دیده بان ماهر ¹ , گارینه کشیشیان سیرکی ^{2 *} , رضا سیمبر ³ , حسن خداوردی ⁴

1 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی گرایش جامعه شناسی سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - هیات علمی دانشگاه آزاد
3 - استاد علوم سیاسی روابط بین الملل دانشگاه گیلان
4 - گروه علوم سیاسی ازاد تهران جنوب

تاریخ دریافت : 1403/03/07 تاریخ پذیرش : 1403/04/12 تاریخ انتشار : 1403/12/25

کلید واژه: حکمرانی خوب, حکمت, همگرایی اجتماعی, بحران های فراگیر, کرونا ,

چکیده مقاله :

از زمان آغاز حیات انسان تاکنون مهم ترین شیوه در مواجهه با انواع بلایای طبیعی و غیرطبیعی که بشر با آن روبرو شده همبستگی و اتحاد بوده است؛ که البته این مهم جز در سایه حکمت و دانش پدیدار نخواهد گشت. به تناسب شکل گیری اجتماعات گوناگون و ایجاد فرهنگ¬های متفاوت و به موازات رشد و پیشرفت انسان و حرکت آن به سوی تکامل و تعالی مدل این وفاق نیز تغییراتی داشته است. با تشکیل دولت ها در سایه تصمیمات جوامع به شکل امروزی عوامل متعددی در ایجاد این یکدست شدن، نقش اساسی داشته است که حتماً اندیشه مترقّی انسان نیز دراین خصوص تأثیرگذار بوده است. اما آنچه اسباب تفکّر در این مهم را فراهم نموده چگونگی بوجود آمدن این بهم پیوستگی در مواقع لزوم و جلوگیری از عدم یکپارچگی آن است. در پی تأثیرگذاری اندیشه های متعدد در شکل گیری حکومت ها و تلاش بی شائبه اندیشمندان و متفکّران در رسیدن به یک مدل مناسب و سرآمد از حکمرانی، اندیشه «حکمرانی خوب» در دهه¬های اخیر مورد توجه قرار گرفت. حکمرانی خوب با بهره گیری مناسب از حکمت با تعاریف گوناگون از سوی صاحبانِ خِرَد روبرو شد و در پی سیر تکاملی خود با اصول مختلفی معرفی شد که هرکدام نقش حیاتی و مهم می توانند در جامعه ایفاء نمایند. مشارکت، پاسخگویی، شفافیت، حاکمیت قانون و... از جمله این اصولند که در وصف هر یک از این اصول مطالب بیشماری قابل بررسی است. اما آنچه در این مجال به آن پرداخته شد مسأله شکل‌گیری وفاق عمومی یا به تعبیری مناسب «همگرایی اجتماعی» به عنوان یکی از اصول اساسی در حکمرانی خوب بود که البته در این میان به نقش «حکمت» در حکمرانی خوب نیز پرداخته شد. نتیجه حاصله بر این موضوع تأکید داشت که بهره¬گیری از حکمت در حکمرانی خوب و با تأکید بر مشخصه¬های پاسخگویی و شفافیت؛ همگرایی اجتماعی در بحران¬های فراگیر را حاصل نمود.

چکیده انگلیسی:

Since the beginning of human existence, the most important method in facing all kinds of natural and unnatural disasters that mankind has faced has been solidarity and unity; Of course, this importance will not appear except in the shadow of wisdom and knowledge. In accordance with the formation of different communities and the creation of different cultures, and in parallel with the growth and development of man and his movement towards evolution and excellence, the model of this alliance has also undergone changes. With the formation of the governments in the shadow of the decisions of the societies in today's form, several factors have played a fundamental role in creating this unification, and the progressive thought of man must have been influential in this regard. But what has provided the reasons for thinking about this matter is how to create this connection when necessary and prevent its lack of integration. Following the impact of various ideas on the formation of governments and the undoubted efforts of thinkers and thinkers to reach a suitable and excellent model of governance, the idea of "good governance" has been noticed in recent decades. Good governance with the proper use of wisdom was faced with various definitions by the owners of wisdom, and following its evolution, it was introduced with different principles, each of which can play a vital and important role in the society. Participation, accountability, transparency, rule of law, etc. are among these principles, which can be examined in countless ways in the description of each of these principles. But what was discussed in this forum was the formation of public consensus or, in a suitable term, "social convergence" as one of the basic principles in good governance, and of course, the role of "wisdom" in good governance was also discussed. The result emphasized that using wisdom in good governance and emphasizing the characteristics of accountability and transparency; It achieved social convergence in widespread crises.

منابع و مأخذ:

احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمدهاروین، ج2،قم، مکتبه الاعلام الاسلامی،1404ق
امام جمعه زاده، ، شهرام‌نیا، و صفریانی، پائیز(1395)، «الگوی حکمرانی خوب؛ جامعه همکار و دولت کارآمد در مدیریت توسعه»، مجله علمی پژوهشی دانشگاه آزاداسلامی (فصلنامه تخصصی علوم سیاسی دانشگاه آزاد کرج)، دوره 36
امیری، عبدالرضا، تابستان( 1391)، «مطالعه فرايند و متغيرهاي موثر بر امنيتي شدن بحران¬هاي اجتماعي در ايران»، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش¬هاي مديريت انتظامي (مطالعات مديريت انتظامي)، شماره 2.
بیژن عباسی و محمدحسین صادقی (1397)،«نسبت سنجی صلاحیت¬هاي شوراي عالی مدیریت بحران و سازمان مدیریت بحران کشور با مؤلفه هاي حکمرانی خوب»، فصلنامه علمی – پژوهشی حقوق اداري، سال پنجم، شماره 15، تابستان 1397.
پولادی،کمال،(1387)، تاریخ اندیشه سیاسی در ایران و اسلام، تهران، چاپ دوم، نشرمرکز
جعفری، علی اکبر؛ فروغی، نسرین، پائیز و زمستان( 1394)، «بررسی و تحلیل پراکندگی بیماری‌های وبا و طاعون در ایران و تأثیر آن‌ها بر گسترش بحران‌های اجتماعی 1264-1210 ﻫ. ق»، فصلنامه علمی – پژوهشی تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، شماره 11
حشمت زاده و دیگران (1396)، « بررسي موانع حكمراني خوب در فرهنگ سياسي ايران»، جستارهاي سياسي معاصر، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، سال هشتم شماره اول، بهار1396
خزاعی، زهرا، تابستان (1400)، «تاملی در ماهیت حکمت»، فصلنامه اندیشه فلسفی، دوره ۱ ،شماره ۳ ،تابستان ۱۴۰۰
دوورژه، موریس(1376)؛ جامعه شناسی سیاسی، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران، دانشگاه تهران.
دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغتنامه، زیر نظرمحمد معین و جعفر شهیدی، تهران، دانشگاه تهران
روشن، احمدرضا، (1399)، «کرونا و حکمرانی خوب»، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره روزنامه 4882
روشه، گی (1394)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران، نشرنی
سامتی مرتضی و دیگران (1390)،«تحلیل تأثیر شاخص هاي حکمرانی خوب بر شاخص توسعه انسانی»، فصلنامه علمی پژوهشی، پژوهش هاي رشد و توسعه اقتصادي، سال اول، شماره چهارم، پائیز1390.
سردارنیا، خلیل اله (1388)، «اینترنت و درگیرشدگی مدنی شهروندان»، فصلنامه پژوهش¬های ارتباطی، بهار، شماره 57.
سردارنیا، خلیل اله (1390)، درآمدی بر جامعه شناسی سیاسی جدید،تهران، نشرمیزان.
سیف الهی، سیف اله/ زنجانی، حبیب اله، تابستان (1398)، «مطالعه زمینه¬ها و موانع شکل گیری حکمرانی خوب در ایران معاصر، مجله علمی ـ پژوهشی دانشگاه آزاد (شوشتر)، شماره 45
شکر، عبدالعلی، (1391)، «حکمت در نگاه مفسران قرآن و فیلسوفان»، فصلنامه فلسفه کلام اسلامی آینه معرفت، دانشگاه شهید بهشتی، تابستان 1391
صابری، فاطمه، ( 1394)،«همگرايی از منظر تاريخی و بررسی ريشه های اين مکتب از ديدگاه متفکرين کالسیک»، ماهنامه پژوهش ملل، شماره 3، ص 14
صفریان روح اله و سیدجواد امام جمعه زاده، (1396)، «الگوی حکمرانی خوب؛ سرمایه اجتماعی و توسعه همه جانبه»، فصلنامه دولت پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال سوم، شماره 12،زمستان 1396
علیخانی، علی اکبر، (1398)، «حکمت و حکمت سیاسی در قرآن و حدیث»، فصلنامه سیاست متعالیه، دوره: 7، شماره: 24، سال 1398
عليزاده ثاني، محسن؛ الواني، سيد مهدي.(1386) «تحليلي بر كيفيت حكمراني خوب در ايـران». مجلـه مطالعات مديريت بهبود و تحول. شماره53، صص1-24
لالمان، میشل، تاریخ اندیشه¬های جامعه شناسی، ترجمه عبدالحسن نیک گهر، جلد اول،(1394) چاپ اول، نشر هرمس.
مارک بیور، ( 1398)، حکمرانی؛ درآمدی بسیار کوتاه، غلامرضا سلیمی، داود کریمی پور، 1398،تهران، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی تهران
مجیدپور، صوفی و مسعود، دی (1383)، «نظریه حکمرانی خوب به منزله سیاست توسعه»، ماهنامه تخصصی کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 87،
محمدرحیمی، معصومه؛ اشرفی، احمد، تابستان (1399)، «طراحی مدل همگرایی ملی اقوام در ایران»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات ملی، شماره 82
مهاجری، عباسعلی، ( 1386)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، انتشارات دانشیار
میدری، احمد و خیرخواهان، جعفر. (1383). «حکمرانی خوب، بنیان توسعه». گزارش دفتر بررسی اقتصادی. مرکز پژوهش¬های مجلس شورای اسلامی.21-40
میرزا آقانسب، ایمان؛ تقوی، مهدی،(1393) «سرمایه اجتماعی و حکمرانی خوب؛ مطالعه موردی: کشورهای درحال توسعه»، فصلنامه اقتصاد كاربردي دانشگاه آزاد اسلامی، سال چهارم، تابستان 1393.
میل، استوارت، (1389)، حکومت انتخابی، علی رامین، چاپ دوم نشر نی.
نادری، محمد مهدی، تابستان(1390)، «حکمرانی خوب، معرفی و نقد اجمالی»، مجله علمی ترویجی اسلام و پژوهش¬های مدیریتی، دوره1
هابز، توماس، (1399) لویاتان، حسین بشیریه، تهران، نشرنی.
منابع لاتین
Miles, M. and Huberman, A. (2002). “Qualitative data analysis: a sourcebook of new methods”, Sage London, Beverly Hills.
Plumptre Tim & Graham John. (1999). Governance &Good Governance. Institute on Governance December