تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌انداز سازی توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان آبگرم شهرستان سرعین)
محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی روستایی و عشایری
بهرام ایمانی
1
*
,
جواد معدنی
2
,
رضا طالبی
3
1 - دانشیار گروه برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت دولتی و گردشگری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
کلید واژه: توسعه روستایی, چشم‌انداز سازی روستایی, مدیریت مشارکتی روستایی, مدیریت روستایی, دهستان آبگرم شهرستان سرعین,
چکیده مقاله :
مقدمه: غفلت از تبیین تحولات روستایی و برآیند آن بر چشم‌انداز روستایی، روند توسعه‌پذیری روستایی را با مسائل و مشکلات جدی مواجه می نماید.
هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌انداز سازی توسعه روستایی بر مبنای قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود توسعه آتی به‌ویژه از منظر مشارکت روستاییان و خواست آنان بر اساس وضعیت موجود در دهستان آبگرم شهرستان سرعین است.
هدف: هدف این پژوهش تحلیل میزان تاب‌آوری منطقه شرق گیلان در برابر زلزله و بررسی تبعات مختلف جلوگیری از آسیب‌پذیری سکونتگاه‌ها است.
روش‌شناسی تحقیق: روش مطالعه در این پژوهش که بر پژوهش موردی استوار است، توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری آن نیز ساکنین دهستان آبگرم در شهرستان سرعین است و اطلاعات آن بر مبنای مطالعات میدانی و کتابخانهای به دست آمده است. پنج شاخص اصلی مسائل توسعه، آماده بودن بستر مشارکت، نقش مدیریت روستایی در توسعه روستایی، ظرفیت پذیری مشارکت روستاییان در مدیریت و توسعه روستایی و همچنین اندازسازی توسعه روستایی با گویههای مختلف، محوریت سنجش موضوع این پایان‌نامه از میان ساکنین 384 نفر از ساکنین دهستان و مدیریت مجموعه بر اساس مدل کوکران بوده است. استفاده از مدل تحلیلی SWOT و همچنین نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های آماری متناسب با آن، زمینه‌های اصلی تحلیل این نوشتار است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش شامل ساکنین دهستان آبگرم در شهرستان سرعین می‌باشد.
یافته ها: یافتههای این مطالعه در حوزه پژوهش میدانی نشان می‌دهد که سه چشم‌انداز دهستانی توریستی، پايدار، سالم، ايمن، زيبا و با آسایش، دهستانی با هویت و فرهنگي، مشارکت‌جو و جذاب براي گردشگران و در نهایت دهستانی كشاورزي و دامدار مدار به‌عنوان چشم‌اندازهای اصلی توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفتند.
نتایج: مطابق با نتایج تحقیق می‌توان گفت که مشارکت دادن روستاییان میتواند به عنوان فرآیندی است که از طریق آن تهیدستان و محرومان سازماندهی می شوند تا بتوانند از طریق این سازماندهی به تلاشهای توسعهای مبادرت ورزند و اگر بتوان اقشار مختلف روستایی را در ایجاد عرصه و سازماندهی مطلوب به خوبی راهنمایی و هدایت کرد، این عرصه و سازمانها برای روستاییان به ابزاری برای بیان خواستههایشان بدل میگردد که از این طریق میتوانند به خواستههای منطقی خود دست پیدا کنند که در نهایت بهبود و ارتقای سطح مشارکت روستاییان؛ بهبود وضعیت اقتصادی و درآمدی و توسعه و پایداری روستایی ایجاد می‌شود.
Introduction: Neglecting the explanation of rural developments and their outcome on the rural landscape, the process of rural development faces serious issues and problems.
Research Aim: The purpose of the current research is to analyze the role of participatory planning in rural development based on the existing capabilities and capacities of future development, especially from the perspective of the villagers' participation and their wishes based on the current situation in the spa village of Sarein.
Methodology: The study method in this research, which is based on a case study, is descriptive-analytical, and its statistical population is the residents of Spa district in Sarein city, and its information is obtained based on field and library studies. The five main indicators of development issues, the readiness of the platform for participation, the role of rural management in rural development, the capacity of villagers' participation in rural management and development, as well as the measurement of rural development with different items, the centrality of the assessment of the subject of this thesis among the residents of 384 residents of the village. And the management of the collection was based on Cochran's model. The use of SWOT analytical model as well as SPSS software and corresponding statistical tests are the main fields of analysis of this article.
Studied Area: The geographical scope of the research includes the residents of Abgarm village in Sarein city.
Results: The results of this study in the field of research show that there are three visions of a tourist village, sustainable, healthy, safe, beautiful and comfortable, a village with an identity and culture, cooperative and attractive for tourists, and finally an agricultural and livestock-oriented village as The main perspectives of rural development were considered.
Conclusion: According to the results of the research, it can be said that the participation of the villagers can be a process through which the poor and the disadvantaged are organized so that they can undertake development efforts through this organization, and if possible, different strata Guide and guide the village in creating the desired arena and organization, this arena and organizations become a tool for the villagers to express their demands, and in this way they can achieve their logical demands. find that ultimately improving and improving the level of participation of villagers; Improvement of the economic and income situation and rural development and stability is created.
ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا. (۱۳۸۸). توسعۀ روستایی با تأکید بر جامعۀ روستایی ایران. چاپ سوم، تهران: نشر نی.
استعلاجی، علیرضا؛ خانی، علیرضا و الهقلی نژاد مهناز. (1390). نقش دهیاری ها در توسعه روستایی. دانشنامه، 82، 22-15. https://www.sid.ir/paper/91294/fa
اميني، امير مظفر و اسماعيلي فلاح، مريم. (1387). موفقيت شركت¬هاي تعاوني استان اصفهان و ارزيابي سازه¬هاي موثر بر آن. علوم و فنون كشاورزي و منابع طبيعي، 12(46)، شماره 46، 270-250.
اوکلی ، پیتر و مارسدن، دیوید. (1370). رهیافت¬های مشارکت در توسعه روستائی. مترجم منصور محمودنژاد، تهران: وزارت جهاد سازندكي، مركز تحقيقات و بررسي مسائل روستایي.
پاپلی یزدی، محمد حسین و ابراهیمی، محمد امیر. (1385). نظریه¬های توسعه روستایی. تهران: انتشارات سمت.
سرور، رحیم؛ موسوی، میرنجف و دانیالی، تهمینه. (1390). رابطه مشارکت محلی و توسعه روستایی: مطالعه موردي بخش مرحمت آباد. روستا و توسعه. (2)14، 137-117. https://doi.org/10.30490/rvt.2018.59163
خادم¬الحسینی، احمد و عارفی پور، صفیه. (1391). شهرسازی مشارکتی و جایگاه مردم دربرنامه ریزی شهر. مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 7(2)، 123-108. https://sanad.iau.ir/fa/Journal/jshsp/Article/1032733
رستمی، کیومرث. (1382). نقش مشارکت مردمی در توسعه روستایی با تاکید بر مشارکت¬های سنتی و جدید. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
رکن¬الدین افتخاری، عبدالرضا و سجاسی قیداری، حمدالله. (1393). توسعه روستایی با تاکید بر کارآفرینی (تعاریف،دیدگاهها و تجربیات). تهران: انتشارات سمت.
رضواني، محمدرضا و احمدي، علي. (1387). شوراهاي اسلامي روستايي، مشارکت مردمي و توسعه روستايي (مطالعه موردي: دهستان حکيم آباد، شهرستان زرنديه، استان مركزي). نگرش¬های نو در جغرافیای انسانی، 1(4)، 49-35.
فتحی، سروش و مطلق، معصومه. (1389). رويكرد نظري بر توسعه پايدار روستايي مبتني بر فنآوري اطلاعات و ارتباطات(ICT). جغرافياي انساني، 2(2)، 66-44 . https://www.sid.ir/fileserver/jf/24513890204.pdf
فراهانی، حسین؛ خوشرفتار، رضا و حاجی¬پور، مجتبی. (1392). ارزیابی فرآیند مشارکت مردم در بازسازی سکونتگاه¬های زلزله زده (مطالعه موردی: دهستان شیروان). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 1(8)، 85-71.
https://sanad.iau.ir/Journal/jshsp/Article/1032658/FullText
گباخلو، رمضانعلی و مرادنژادی، همایون. (1380). خودیاری و جامعه روستایی. مجله جهاد، 22(91)، 87-93.
مطیعی لنگرودی، سید حسن. (۱۳۹۰). برنامه‌ریزی روستایی با تأکید بر ایران. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
مشکینی، ابوالفضل؛ رضاعلی، منصور؛ یوسفی، رشید و ولی¬زاده، زینب. (1394). سنجش میزان رضایت¬مندی شهروندان از عملکرد سازمان سرمایه¬گذاری و مشارکت¬های مردمی (مطالعه موردی: منطقه 6 شهر تهران). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 2(10)، 79- 96. https://sanad.iau.ir/Journal/jshsp/Article/1032676
مومن صفایی، زهرا و کاظمتین، فرزانه. (1391). بررسی نقش و جایگاه مشارکت زنان در توسعه روستایی (مطالعه موردی: ارزیابی مشارکت زنان در توسعه روستایی). اولین کنفرانس ملی الکترونیکی کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، موسسه آموزش عالی راوند (14-1)، تهران: ایران.
نجفی کانی و محمد میرزاعلی. (1391). بررسی و سنجش میزان مشارکت مردم و نقش آن در توسعه روستایی (مطالعه موردي: دهستان سلطانعلی شهرستان گنبدکاووس). فصلنامه مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 7(20)، 130-118.
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/jshsp/Article/1032753
هاشمی، نگین؛ رستمی، مسلم و نصیرناتری، جعفر. (1403). ارزیابی شاخص‌های مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهری در شهر کرمانشاه با رویکرد معادلات ساختاری تفسیری. مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 19(5)، انتشار آنلاین.
https://sanad.iau.ir/fa/Journal/DownloadFile/1032400
یاسوری، مجید؛ امامی، سیده فاطمه. (1400). مشارکت مردمی و توسعه یافتگی روستایی (مطالعه موردی: دهستان سراوان، شهرستان رشت، استان گیلان). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 16(1)، 28-15. dor: 20.1001.1.25385968.1400.16.1.2.5
Bhalla, K., Tarun, K., & Jananee, R. (2019). An Integrated Rural Development Model based on Comprehensive Life-Cycle Assessment (LCA) of Khadi-Handloom Industry in Rural India. Procedia CIRP, 69(5), 493-498. https://doi.org/10.1016/j.procir.2017.11.072.
Cebotari, S., Marius, C., Ciprian, M., & Florin, Z. (2017). Renewable energy's impact on rural development in northwestern Romania, homepage:www.elsevier.com. Energy for Sustainable Development, 6( 37), 110-123. https://doi.org/10.1016/j.esd.2017.02.002.
Colecraft, E. K., Marquis, G. S., & Pinto, C. M. (2022). Growing and Learning Together in Fostering Multisectoral Participation for Sustaining Interventions: Lessons from 3 Successive Integrated Multidisciplinary Interventions in Rural Ghana. Current Developments in Nutrition, 6(9), nzac124. https://doi.org/10.1093/cdn/nzac124.
Fanzo, J. (2019). the role of farming and rural development as central to our diets. Journal of Physiology & Behavior, 193(1), 291-297. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2018.05.014.
Foroughi, M., de Andrade, B., Roders, A. P., & Wang, T. (2023). Public participation and consensus-building in urban planning from the lens of heritage planning: A systematic literature review. Cities, 135, 104235. https://doi.org/10.1016/j.cities.2023.104235.
Hebinck, P., Smith, L., & Aliber, M. (2023). Beyond technocracy: The role of the state in rural development in the Eastern Cape, South Africa. Land Use Policy, 126, 106527.
https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2022.106527.
Koopmansa, M., ElkeRogge, E., Karlheinz, K., & Sandra, S. (2019). The role of multi-actor governance in aligning farm modernization and sustainable rural development. Journal of Rural Studies, 59(4), 252-262. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2017.03.012.
Li, Y., Hans, W., & Yansui, L. (2019). Why some rural areas decline while some others not: An overview of rural evolution in the world. Journal of Rural Studies, 68(2), 135-143.
doi:10.1016/j.jrurstud.2019.03.003.
Lichfield, N. (1996). Community impact evaluation. Planning Theory , (1994/12). https://doi.org/10.4324/9780203991282.
Longman's Dictionary. (2023). https://www.ldoceonline.com/dictionary/participation
Lu, Y., & de Vries, W. T. (2022). A Discourse Analysis of 40 Years Rural Development in China. Sustainability, 14(9), 5206. https://doi.org/10.3390/su14095206.
Mottiar, Z., Karla, B., & Carol, K. (2019). The roles of social entrepreneurs in rural destination development. Journal of Annals of Tourism Research, 68(11), 77-88.
https://doi.org/10.1016/j.annals.2017.12.001.
Mubita, A., Libati, M., & Mulonda, M. (2017). The importance and limitations of participation in development projects and programmes. European scientific journal, 13(5), 238-2511. http://dx.doi.org/10.19044/esj.2017.v13n5p238.
MPerez, F. (2012). Represen tativeness and civic participation in rural development programme in Galicia, Spain, 41(3), 47-56. https://doi.org/10.5367/oa.2012.0098.
Nambiar, E.K. Sadanandan. (2019). Tamm Review: Re-imagining forestry and wood business: pathways to rural development, poverty alleviation and climate change mitigation in the tropics. Journal of Forest Ecology and Management, 448, 160-173. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2019.06.014.
Prabhakaran, S., Nair, V., & Ramachandran, S. (2014). Community participation in rural tourism: Towards a conceptual framework. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 144, 290-295. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.07.298.
Pomeroy-Stevens A, Shrestha MB, Biradavolu M, Hachhethu K, Houston R, Sharma I, et al. (2016). Prioritizing and funding Nepal’s multisector nutrition plan. Food Nutr Bull, 37(4), S151–69. https://doi.org/10.1177/0379572116674555.
Portillo, L., Fernandez, O., Nekhay, L., & Estepa, M. (2019). Use of the ANP methodology to prioritize rural development strategies under the LEADER approach in protected areas. The case of Lagodekhi, Georgia. journal of Land Use Policy, 88, 104-121. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104121.
Ristic, D., Danijela, V., & Miroljub, M. (2019). Tourism and sustainable development of rural settlements in protected areas - Example NP Кopaonik (Serbia). journal of Land Use Policy, 89(7), 104-231. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104231.
Sandwell, PH., Ned, E., & Jenny, N. (2019). What are the greatest opportunities for PV to contribute to rural development. Journal of Energy Procedia, 130(5), 139-146.
https://doi.org/10.1016/j.egypro.2017.09.416.
Shore, L. M., Cleveland, J. N., & Sanchez, D. (2018). Inclusive workplaces: A review and model. Human Resource Management Review, 28(2), 176-189. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2017.07.003.
Simpson, B., & Cal Verma, P. (2019). Rural development and land use land cover change in a rapidly developing agrarian South Asian landscape. Journal of Remote Sensing Applications: Society and Environment, 14(2), 138-147. https://doi.org/10.1016/j.rsase.2019.03.002.
Wang, L., & Yotsumoto, Y. (2019). Conflict in tourism development in rural China. journal of Tourism Management, 70, 188-200 . https://doi.org/10.1016/j.tourman.2018.08.012.
Xiaoxia, Zh., & Yonggui, L. (2011). Reflection on farmers participation in rural Community Cultural construction. Journal of Asian Social Science,7(9), 154-162. http://dx.doi.org/10.5539/ass.v7n9p240.
Ziaari, K., Mahdi, A., & Masoomzadeh, T. (2011). Mahabad urban development strategy. Regional plan, Mahabad municipality. https://doi.org/10.22059/jhgr.2020.105767.1006807.