استفاده از عوامل زیباشناسی در انتخاب درختان و درختچه‌های زینتی مناسب برای فضای سبز شهری با تأکید بر گونه‌های بومی (مطالعه موردی: شهرستان لنگرود)
محورهای موضوعی : محیط زیست
فاطمه حسینی کومله
1
,
علیرضا اسلامی
2
,
بهزاد کاویانی
3
1 - گروه باغبانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
2 - دانشگاه آزاد رشت
3 - گروه باغبانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
کلید واژه: فضای سبز شهری, گونه‌های بومی زینتی, گیلان, AHP.,
چکیده مقاله :
در طراحی فضای سبز شهری، تکیه بر انتخاب گونه¬های بومی با توجه به سازگاری بیشتر آنها با شرایط اقلیمی منطقه، مراقبت راحت¬تر و هزینه کمتر نگهداری، حایز اهمیت است. انتخاب اصولی گیاهان در فضای سبز شهری باید بر مبنای برخی عوامل از جمله زیباشناختی، زیست‌محیطی، خواهش¬های اکولوژیکی و طبیعی، ویژگی¬های عملکردی، مقاومت به آلاینده‌ها، تحمل آلودگی و سازگاری با شرایط آب و هوایی خاص باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی عوامل زیباشناسی در انتخاب درختان و درختچه‌های قابل کاشت با تاکید بر گونه¬های بومی زینتی در فضای سبز شهری شهرستان لنگرود در استان گیلان، ایران بود. مطالعه میدانی روی 1۲ گونه (سرو زربین، انجیلی، آزاد، شاه¬بلوط، سرو خمره¬ای یا نوش، شیشه‌شور، زبان ¬گنجشک، توری، نارنج، توسکا، افرا شیردار و ژینگو) و ثبت ویژگی‌های زیباشناسی آنها به کمک مشاهده در طبیعت انجام گردید. با انتخاب و تعیین 9 شاخص زیباشناسی (ایجاد و تولید سایه، زیبایی تنه، زیبایی الگوی شاخه¬بندی، زیبایی برگ، زیبایی منظر، شکل و پوشش تاج درخت، مقیاس گیاهان، هرس-پذیری و عادت به پاجوش¬دهی) و نظرخواهی از متخصصین امر در قالب پرسشنامه¬های طراحی‌شده بر اساس اطلاعات جمع-آوری‌شده، ارزیابی درختان و درختچه‌ها به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبیAHP انجام شد و توسط نرم¬افزار Choice Expert آنالیز گردید. یافته¬های پژوهش حاضر نشان داد از بین گونه‌های مورد بررسی، آزاد (دارای بالاترین شاخص‌ها در همه صفات)، سرو زربین و توسکا از بالاترین مطلوبیت، و شیشه¬شور، توری و ژینگو از پایین‌ترین مطلوبیت برخوردار بودند. در رتبه¬بندی کلی درختان و درختچه‌ها، ¬آزاد، سرو زربین و توسکا به¬ترتیب با کسب امتیاز 238/0، 197/0 و ۱۵۶/۰، رتبه‌های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. شناسایی درختان و درختچه‌های مناسب برای کاشت در هر منطقه می‌تواند به تصمیم‌گیرندگان و طراحان توسعه فضای سبز شهری کمک شایانی نماید.
Accurate information about the tree composition of a forest is required for many forest monitoring and conservation purposes. In recent years, the use of modern remote sensing methods and techniques based on unmanned vehicles have been used to regularly update information in the forest. In this research, different data sources including multi-spectral images (Storm drone) and real color images (Phantom drone) with very high spatial resolution in the forest plains of Noor City located in Mazandaran province were used to identify tree species. Also, imaging was performed in a growing season to prepare a time series of UAV-RGB images and investigating the effect of tree crown phonological changes on the classification accuracy level. To classify and identify forest species, calculating indices based on true color images such as NRB and NGB, multispectral indices such as CIgreen and NDVI, raw bands, and random forest classification method were used. Based on single-time images, the images of the end of April with an overall accuracy of 75% provided the highest overall accuracy. The results related to time series images also identified trees with 86% accuracy. Also, species identification based on multispectral images obtained from the Sequoia sensor also provided 85% accuracy. The results showed that the single-time image with imaging at the right time using a drone equipped with an RGB sensor, compared to taking a time series and using drones equipped with multispectral sensors, has acceptable and less expensive results for tree recognition in the study area.
اسدی، ر.، حسن‌پور، ف.، مهربانی، م.، باقی‌زاده، ا. و کاراتدیش، ف. (۱۳۹۷) بررسی تاثیر کم‌آبیاری بر توزیع ریشه و رشد رویشی گیاه رزماری. مدیریت آب و آبیاری، ۸(۲): ۲۸۹-۳۰۱.
حسین‌زاده¬¬دلیر، ک. (1384) برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، تهران: انتشارات سمت، 256 صفحه.
دلامان، س. و فرهمند، ح. (1396) شاخص تحمل آلودگی، معیاری برای انتخاب درختان و درختچه‌های متحمل به آلودگی. اولین همایش ملی فرصت‌های نوین تولید و اشتغال بخش کشاورزی در شرق کشور (در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی)، خراسان جنوبی، دانشگاه بیرجند، 25 بهمن. صفحه 11.
میرزاده¬واقفی، س.س.، جلیلی، ع. و جم‌زاد، ز. (۱۳۹۸) گیاهان بومی با ویژگی‌های زینتی برای کاشت در فضای سبز شهری تهران. مجله گل و گیاهان زینتی، ۴(۲): ۱31-۱42.
Asgarzadeh, M., Vahdati, K., Lotfi, M., Arab, M., Babaei, A., Naderi, F. and Rouhani, G. (2014) Plant selection method for urban landscapes of semi-arid cities (a case study of Tehran). Urban Forestry and Urban Greening, 13(3): 450-458.
Bravo-Bello, J.C., Martínez-Trinidad, T., Romero-Sanchez, M.E., Valdez-Lazalde, J.R. and Benavides-Meza, H. (2020) The analytic hierarchy process for selection of suitable trees for Mexico City. iForest-Biogeosciences and Forestry, 13(6): 541-541.
Churkina, G., Grote, R., Butler, T.M. and Lawrence, M. (2015) Natural selection? Picking the right trees for urban greening. Environmental Science and Policy, 47(3): 12-17.
Ghafari, S., Kaviani, B., Sedaghathoor, S. and Allahyari, M.S. (2020) Ecological potentials of trees, shrubs and hedge species for urban green spaces by multi criteria decision making. Urban Forestry and Urban Greening, 55(6): 45-57.
Khachatryan, H., Rihn, A., Hansen, G. and Clem, T. (2020) Landscape aesthetics and maintenance perceptions: Assessing the relationship between homeowners’ visual attention and landscape care knowledge. Land Use Policy, 95: 104645. Retrived from https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104645/
Lohe, R.N., Tyagi, B., Singh, V., Kumar, T.P., Khanna, D.R. and Bhutiani, R. (2015) A comparative study for air pollution tolerance index of some terrestrial plant species. Global Journal of Environmental Science and Management, 1(4): 315-324.
Ma, B., Hauer, R.J. and Xu, C. (2020) Effects of design proportion and distribution of color in urban and suburban green space planning to visual aesthetics quality. Forests, 11(3): 278-278.
MacIvor, J.S. and Lundholm, J. (2011) Performance evaluation of native plants suited to extensive green roof conditions in a maritime climate. Ecological Engineering, 37(3): 407-417.
Mu, Y., Lin, W., Diao, X., Zhang, Z., Wang, J., Lu, Z. and Zhao, C. (2022) Implementation of the visual aesthetic quality of slope forest autumn color change into the configuration of tree species. Scientific Reports, 12(1): 1-19.
Nelson, T., Johnson, T., Strong, M. and Rudakewich, G. (2001) Perception of tree canopy. Journal of Environmental Psychology, 21(3): 315-324.
Odu, G.O. (2019) Weighting methods for multi-criteria decision-making technique. Journal of Applied Sciences and Environmental Management, 23(8): 1449-1457.
Qiangmin, Z.H.A.O., Chuanwei, H.U., Bing, S.U.N., Meina, G.A.N. and Xue, G.A.O. (2017) Aesthetic evaluation and application of ornamental plant landscape. Journal of Landscape Research, 9(5): 103-105.
Roy, S., Davison, A. and Östberg, J. (2017) Pragmatic factors outweigh ecosystem service goals in street tree selection and planting in South-East Queensland cities. Urban Forestry and Urban Greening, 21(1): 166-174.
Saghafi Birjand, S. and Eslami, A. (2021) Aesthetics of native ornamental trees in urban green spaces of Northern Iran: The case of Rasht city. Journal of Ornamental Plants, 11(4): 271-279.
Southon, G.E., Jorgensen, A., Dunnett, N., Hoyle, H. and Evans, K.L. (2017) Biodiverse perennial meadows have aesthetic value and increase residents’ perceptions of site quality in urban green-space. Landscape and Urban Planning, 158(2): 105-118.
Tognon, G.B., do Amaral, W., Bolzan, R.P. and Cuquel, F.L. (2015) Aesthetic characterization and postharvest performance of Chromolaena laevigata. Acta Horticulturae, 1060(19): 141–146.
Tsiaras, S. and Dragoslis, A. (2020) Selection of the most suitable tree species for truffle cultivation using fuzzy VIKOR and Fuzzy AHP: New paths in forest policy planning. International Journal of Environmental Sustainability and Green Technologies, 11(1): 74-91.
Vaz, A.S., Castro-Díez, P., Godoy, O., Alonso, Á., Vilà, M., Saldaña, A. and Honrado, J.P. (2018) An indicator-based approach to analyse the effects of non-native tree species on multiple cultural ecosystem services. Ecological Indicators, 85(2): 48-56.
Wang, R., Jiang, W., Lu, T. and Xu, X. (2022) Effects of colored foliage on visual aesthetic quality. Proceedings of the Institution of Civil Engineers-Urban Design and Planning, 175(1): 22-30.
Ying, Y.L., Xiang, R.W. and Cheng, L.H. (2011) Key Street tree species selection in urban areas. African Journal of Agricultural Research, 6(15): 3539-3550.
Zhao, J., Xu, W. and Li, R. (2017) Visual preference of trees: The effects of tree attributes and seasons. Urban Forestry and Urban Greening, 25(5): 19-25.