طراحی مدل عوامل اثرگذار در عدم جذب تسهیلات مالی تعاونی ها از منظر هوش مصنوعی
محورهای موضوعی : بهبود عملکرد بخش عمومی؛ غنیمت شمردن فرصت‌های موجود در تحقق نیازهای شهروندان
1 - استادیار گروه حسابداری ، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. رایانامه: reziyari@gmail.com
2 - استادیار گروه مدیریت، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
کلید واژه: موانع, جذب تسهیلات, تعاونی ها, هوش مصنوعی, کدگذاری,
چکیده مقاله :
تعاونيها به عنوان بنگاه هاي اقتصادي مردم نهاد ميتوانند نقش مهمي در ايجاد الگوهـاي فرهنگـي و اجرايـي در اقتصاد کشور ايفا نمايند. با توجه به وجود محدوديت منابع مالي در تعاونيها، يكي از راهكارهاي افزايش سهم بخش تعاون در اقتصاد ايران، اعمال سياستهاي حمايتي از طريق اعطاي تسهيلات اعتباري بخش دولتي است. این در حالی است که بخش تعاونی در کشور اغلب با رویکردها و ساختارهای سنتی در حال فعالیت است و در زمینه بکارگیری فناوری روز و بهره مندی از ظرفیت های هوش مصنوعی در دستیابی به اهداف تعیین شده، دارای محدودیت است. لذا پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل عوامل اثرگذار در عدم جذب تسهیلات مالی تعاونی های استان سمنان از منظر هوش مصنوعی انجام گرفته است. تحقیق حاضر اکتشافی و از نوع تحقیقات کیفی می باشد. پس از مرور مبانی نظري و با استفاده از نظریه داده بنیاد و انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با خبرگان اقدام به کدگذاری داده ها گردید و مدل نظری پژوهش ارائه شد. برای تشکیل پانل خبرگی تعداد 16 نفر از اساتید دانشگاه و خبرگان تجربی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. نتایج نشان داد «تدوین خط مشی های مناسب در خصوص بهره مندی از هوش مصنوعی»؛ «اعتبارسنجی متقاضیان دریافت تسهیلات با استفاده از ظرفیت های هوش مصنوعی»؛ «آشناسازی و توجیه متقاضیان با فرایندهای الکترونیکی و هوشمند دریافت تسهیلات»؛ «حذف موانع بوروکراتیک و مقررات دست¬وپاگیر بانکی»؛ «ثبات در مفاد اصلی آیین نامه ها»؛ و «ایجاد هماهنگی بین دستگاههای اجرایی درگیر» از راهبردهای موثر در جذب تسهیلات توسط تعاونیها می باشد.
Cooperatives as non-governmental economic enterprises can play an important role in creating cultural and executive models in the country's economy. Due to the limited financial resources in cooperatives, one of the ways to increase the share of the cooperative sector in Iran's economy is to apply support policies by granting credit facilities from the government sector. This is despite the fact that the cooperative sector in the country is often operating with traditional approaches and structures, and it has limitations in the field of using modern technology and benefiting from the capabilities of artificial intelligence in achieving the set goals. Therefore, the current research has been conducted with the aim of designing a model of factors influencing the non-attraction of financial facilities of cooperatives in Semnan province from the point of view of artificial intelligence. The current research is exploratory and qualitative research. After reviewing the theoretical foundations and using the foundational data theory and conducting in-depth semi-structured interviews with experts, the data was coded, and the theoretical model of the research was presented. To form the expert panel, 16 university professors and experimental experts were selected by purposive sampling. The results showed "drafting appropriate policies regarding the use of artificial intelligence"; "Validation of applicants to receive facilities using artificial intelligence capabilities"; "Familiarizing and justifying applicants with electronic and intelligent processes of receiving facilities"; "Removing bureaucratic obstacles and cumbersome banking regulations"; "Consistency in the main provisions of the regulations"; And "creating coordination between the involved executive bodies" is one of the effective strategies in attracting facilities by cooperatives.
• احمدی، وحیده، شهنازی، روح اله، اسلاملوییان،کریم، صدرایی جواهری، احمد.(1400). ارزیابی مدل¬های سنجش فرار مالیاتی از اقتصاد نئوکلاسیک تا اقتصاد رفتاری: رهیافت تحلیل سلسله مراتبی در اقتصاد. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه. ۲۶ (۱) :۱۴۱-۱۱۵
• احمدی، شهرزاد، معطوفیف علیرضا. (1399). بررسی عقلانیت اقتصاد رفتاری در حسابداری ذهنی با مطالعه اقتصاد آزمایشگاهی. فصلنامه پژوهش ها وسیاست های اقتصادی. ۲۸ (۹۵) :۱۸۰-۱۳۷
• جلالی, ام البنین, نصراللهی, زهرا. (1398). اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر چرخش انگیزه‌ها: رهیافت اقتصاد رفتاری مبتنی بر نظریه بازی‌ها. فصلنامه علمی پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی, 9(34), 131-148
• زینی وند, محمد, جنانی, محمد حسن, همت فر, محمود, ستایش, محمدرضا. (1400). سوگیریهای رفتاری و تصمیمات سرمایه-گذاران حقیقی و حقوقی مبتنی بر اطلاعات تکنیکال در بورس اوراق بهادار تهران. اقتصاد مالی, 15(57), 233-258
• سعادت زاده حصار, بهزاد, عبدی, رسول, محمدزاده سالطه, حیدر, نریمانی, محمد. (1400). بررسی ارتباط سوگیری شناختی در رفتار سرمایه گذاران با واسطه نوسانات قیمت سهام . اقتصاد مالی, 15(56), 303-320
• شهلایی, مریم, پدرام, مهدی, حاجی ملا درویش, نرگس. (1401). نحوه شکل‌گیری انتظارات نرخ ارز؛ مطالعه آزمایشگاهی. پژوهشهای اقتصادی ایران, 27(90), 63-103
• عسگری, حشمت اله, ابراهیمی, سیداحمد. (1399). واکاوی اقتصاد رفتاری در آیات قرآن. اقتصاد اسلامی, 20(80), 25-50
• Cai, C. W. (2020). Nudging the financial market? A review of the nudge theory. Accounting & Finance, 60(4), 3341–3365
• Cartwright, E. (2018). Behavioral Economics (3rd edition). Routledge
• Goel, A., & Rastogi, S. (2021). Credit scoring of small and medium enterprises: A behavioural approach. Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies, ahead-of-print
• Kesharwani, A. and Bisht, S.S. (2012), “The impact of trust and perceived risk on internet banking adoption in India: an extension of technology acceptance model”, International Journal of Bank Marketing, Vol. 30 No. 4, pp. 303-322
Journal of Public service marketing (JPSM)
Vol. 2, No. 1, 2024, 1-18
Modeling the factors influencing the non-receipt of financial facilities of cooperatives from the point of view of artificial intelligence (Case of study: cooperatives of Semnan province)
Reza Ziyari 1*, Zahra Moghimi2
Received date: 2024/05/12 Acceptance date: 2024/05/30 Published online:2024/10/06
,
Abstract
Cooperatives as non-governmental economic enterprises can play an important role in creating cultural and executive models in the country's economy. Due to the limited financial resources in cooperatives, one of the ways to increase the share of the cooperative sector in Iran's economy is to apply support policies by granting credit facilities from the government sector. This is despite the fact that the cooperative sector in the country is often operating with traditional approaches and structures, and it has limitations in the field of using modern technology and benefiting from the capabilities of artificial intelligence in achieving the set goals. Therefore, the current research has been conducted with the aim of designing a model of factors influencing the non-attraction of financial facilities of cooperatives in Semnan province from the point of view of artificial intelligence. The current research is exploratory and qualitative research. After reviewing the theoretical foundations and using the foundational data theory and conducting in-depth semi-structured interviews with experts, the data was coded, and the theoretical model of the research was presented. To form the expert panel, 16 university professors and experimental experts were selected by purposive sampling. The results showed "drafting appropriate policies regarding the use of artificial intelligence"; "Validation of applicants to receive facilities using artificial intelligence capabilities"; "Familiarizing and justifying applicants with electronic and intelligent processes of receiving facilities"; "Removing bureaucratic obstacles and cumbersome banking regulations"; "Consistency in the main provisions of the regulations"; And "creating coordination between the involved executive bodies" is one of the effective strategies in attracting facilities by cooperatives.
طراحی مدل عوامل اثرگذار در عدم جذب تسهیلات مالی تعاونیها از منظر هوش مصنوعی
(مورد مطالعه: تعاونیهای استان سمنان)
تاریخ دریافت: 23/2/1403 تاریخ پذیرش : 10/03/1403 تاریخ انتشار:21/3/1403
چکیده
تعاونيها به عنوان بنگاه هاي اقتصادي مردم نهاد ميتوانند نقش مهمي در ايجاد الگوهـاي فرهنگـي و اجرايـي در اقتصاد کشور ايفا نمايند. با توجه به وجود محدوديت منابع مالي در تعاونيها، يكي از راهكارهاي افزايش سهم بخش تعاون در اقتصاد ايران، اعمال سياستهاي حمايتي از طريق اعطاي تسهيلات اعتباري بخش دولتي است. این در حالی است که بخش تعاونی در کشور اغلب با رویکردها و ساختارهای سنتی در حال فعالیت است و در زمینه بکارگیری فناوری روز و بهره مندی از ظرفیت های هوش مصنوعی در دستیابی به اهداف تعیین شده، دارای محدودیت است. لذا پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل عوامل اثرگذار در عدم جذب تسهیلات مالی تعاونی های استان سمنان از منظر هوش مصنوعی انجام گرفته است. تحقیق حاضر اکتشافی و از نوع تحقیقات کیفی می باشد. پس از مرور مبانی نظري و با استفاده از نظریه داده بنیاد و انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با خبرگان اقدام به کدگذاری داده ها گردید و مدل نظری پژوهش ارائه شد. برای تشکیل پانل خبرگی تعداد 16 نفر از اساتید دانشگاه و خبرگان تجربی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. نتایج نشان داد «تدوین خط مشی های مناسب در خصوص بهره مندی از هوش مصنوعی»؛ «اعتبارسنجی متقاضیان دریافت تسهیلات با استفاده از ظرفیت های هوش مصنوعی»؛ «آشناسازی و توجیه متقاضیان با فرایندهای الکترونیکی و هوشمند دریافت تسهیلات»؛ «حذف موانع بوروکراتیک و مقررات دستوپاگیر بانکی»؛ «ثبات در مفاد اصلی آیین نامه ها»؛ و «ایجاد هماهنگی بین دستگاههای اجرایی درگیر» از راهبردهای موثر در جذب تسهیلات توسط تعاونیها می باشد.5
واژه های کلیدی: موانع، جذب تسهیلات، تعاونیها، هوش مصنوعی،کدگذاری
مقدمه
نظام حکمرانی در ایران از سه بخش دولتی، خصوصی و مردمی تشکیل میشود و تشکل‌های مردمی و تعاونیها ذیل بخش سوم، یعنی بخش مردمی تعریف میشوند. البته که تعاونیها صبغه اقتصادی نیز دارند، اما مشارکت اجتماعی و اولویت عدالت و رفع نیاز اعضا بر افزایش سود و سرمایه تمایزبخش این تشکل‌ها، از بخش خصوصی است. طبق قانون اساسی دولت مکلف است با ایجاد تسهیلات و ارائه ابزار تولید تحت عنوان تعاونیها، اقتصاد مردمی و عدالت محور را شکل دهد. اگرچه بخش تعاون در قانون اساسی در ابتدای سال های انقلاب تدوین شد اما به تدریج سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور مورد غفلت دولت‌ها واقع شد تاآنجاکه طی سال‌های بسیار عملکرد سازمان برنامه و بودجه در تخصیص منابع این بخش نزدیک به صفر رسید. به زعم برخی از کارشناسان و اقتصاددانان طرفدار بخش تعاون، کم‌توجهی به این بخش یکی از دلایل عدم توانمندی اقشار محروم و افزایش ضریب جینی در سالیان گذشته بوده است. تعاونی ها رویکردی اجتماعی از اقتصاد هستند که مبتنی بر تشکیل روابط اجتماعی، رفع نیاز، ارتقای کار و ... شکل می‌گیرند و این رویکرد متفاوت از بخش خصوصی است که مسئله اصلی آن بالا بردن بهره وری اقتصادی و سود مادی است. مهمترین قانون بخش تعاون همان قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 است که البته در سال 1386 تصویب شد و آخرین اصلاحات آن در سال 1397 اعمال شد. البته باید به این نکته اشاره کرد که در آن زمان بخش قابل‌توجهی از اموال و کارخانه‌های بخش خصوصی مصادره یا در بنیاد مستضعفان به‌عنوان بخش عمومی غیردولتی یا در دولت جذب شده بود و بدیهی است که در سیاست‌های اصل 44 موضوع تعاون مد نظر قرار گیرد. مهمترین قسمت این قانون ماده 29 است که بر طبق این ماده 30 درصد از درامد واگذاری‌ها می‌بایست به تعاونیهای فراگیر ملی تخصیص پیدا کند. تعاونیهای فراگیر ملی نیز عمدتا به تعاونی‌هایی گفته میشود که 70 درصد از آنها را سه دهک پایین جامعه تشکیل میدهند. طبیعی است که مهمترین هدف این تعاونیها علاوه بر بحث مشارکت اقتصادی اقشار ضعیف جامعه که میتواند موجب رشد اقتصادی شود بحث توانمندسازی اقشار آسیب‌پذیر و خروج از سیستم صدقه‌ای یا کمکهای بلاعوض دولتی است. اما در عوض آنچه که مشاهده شده نه تنها ارتقای مشارکت اقتصادی اقشار آسیب‌پذیر اتفاق نیفتاده بلکه عملا شرایط این اقشار طی سال‌هاتی اخیر به مراتب بدتر شده و وابستگی آنها به کمکهای دولتی بیش از پیش شده است. این در حالی است که شانس و امکان دریافت تسهیلات مالی برای تعاونی ها، نسیت به گذشته بسیار دشوارتر شده است. یکی از دلایل مهم این امر، ناتوانی تعاونی ها در بهره گیری از هوش مصنوعی در جذب و دریافت تسهیلات مالی می باشد. امروزه هوش مصنوعی در ایران و به طور خاص، در صنعت بانکداری، هویت خود را پیدا کرده است. بانک ها تمام یا بخش اعظم خدمات خود را به صورت الکترونیکی و مجازی و به پشتوانه هوش مصنوعی ارائه میدهند و دائما به دنبال بهبود تجربه مشتری می باشند. در چنین فضایی، مشتریانی موفق تر هستند که در بهره گیری از هوش مصنوعی و بکارگیری فناوری های روز، مطلع و مسلط باشند. مشتریان اکنون می‌توانند با استفاده از گوشی‌های هوشمند خود، از خانه حساب‌های بانکی باز کنند. پیگیری واجد شرایط بودن برای مواردی مانند درخواست وام یا اعتبارسنجی نیز با استفاده از هوش مصنوعی خودکار شده و نیاز به مراجعه حضوری به بانکها و انجام مراحل طولانی این کار که در گذشته به صورت دستی انجام می‌شد، وجود ندارد. همچنین برنامه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند زمان تایید دریافت تسهیلاتی مانند وام را کاهش دهند. سفته الکترونیکی، چک الکترونیک و امضای دیجیتال، بخشی دیگری از خدمات بانکی هستند که نیازمند احراز هویت می‌باشند و واضح است که هوش مصنوعی نقش مستقیمی در احراز هویت افراد دارد. اعتبارسنجی و دریافت نمره اعتباری نیز از خدمات دیگری هستند که با کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی انجام میشوند. بر این اساس باید گفت عدم آشنایی تعاونی ها با روندهای آنلاین و فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی، و ناتوانی در بهره گیری از خدمات برخط بانکی یکی از عوامل موثر بر عملکرد ضعیف تعاونی ها در ارائه درخواست تسهیلات و دریافت آن می باشد. با توجه به مطالب ذکر شده، پژوهش حاضر درصدد است تا متغیرهای موثر بر عدم جذب تسهیلات توسط تعاونی ها در استان سمنان را از منظر بهره گیری از هوش مصنوعی شناسایی و بررسی نماید تا مبنای مناسبی جهت برنامه ریزی و سیاستگذاریهای آتی قرار گیرد.
ادبیات و پیشینه تحقیق
واژه تعاوني براي مؤسساتي به كار برده ميشود كه بر مبناي اصول و قواعد تعاوني فعاليت ميكنند. اين واژه را معمولاً معادل شركت تعاوني استعمال ميكنند كه از اواسط قرن نوزدهم و به دنبال ايجاد مؤسسات اقتصادي مبتني بر اصول تعاون رايج گرديد(طالب، 1376). از تعاوني تعاريف متعدد و متنوعي ارائه شده است. براساس تعريف اتحاديه بينالمللي تعاون (ICA)، تعاوني يك اجتماع مستقل از افـرادي است كه به طور داوطلبانه براي رفع نيازها و آرمانهاي مشترك اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي خود از طريق يك بنگاه اقتصادي با مالكيت مشترك و نظارت مردمي گرد هم مي آيند. سازمان بينالمللي كار (ILO) نیز تعاوني را مجموعه اي از اشـخاص مـي دانـد كـه بـ ه طـور داوطلبانه در جهت حصـول بـه يـك هـدف مشـترك و از طريـق تشـكيل سـازمان نظـارت شـده دموكراتيك، سهم مساوي از سرمايه مـورد نيـاز و پـذيرش سـهم منصـفانه از سـودها و ضـررهاي حاصل از مشاركت فعال اعضا به يكديگر ميپيوندد (قطعنامه شماره 127 سازمان بين المللي كار). در قانون اساسي و قانون بخش تعاوني ايران نیز، تعريـف زيـر مورد اجماع قرار گرفته است: شركت تعاوني، شـركتي اسـت كـه بـين اشـخاص حقيقي براي فعاليت در امور مربوط به توليد و توزيع در جهت هدف هاي مطرح در قـانون بخـش تعاوني و به منظور بهبود وضع اقتصادي و اجتماعي اعضا از طريق همكاري و تشريك مساعي آنها با رعايت قانون مزبور تشكيل ميشود.
می توان گفت در تاريخ جوامع بشري، همواره زمينه هايي براي همکاري ميان انسانها وجود داشته کـه در حقيقت، نقطة شروع تعاون بوده است. ايجـاد قبيلـه هـا و اجتماعـات شهرنـشيني، و مطالعة قبايل و اديان نشان دهندة اين واقعيت است که تعاون يک پديـدة تمـدن جديـد نیست.در ايران، تعاون بـه مفهـوم واقعـي کلمـه سـابقه اي طـولاني دارد؛ از نظـر تـاريخي، بــا انقــراض سلــسلة ساســانيان و ظهــور اســلام در ايــران، مــشارکت شــکلي جديــد به خود گرفت و پس از گرويدن ايرانيان بـه اسـلام و آشـنايي آنهـا بـا تعـاليم عاليـه و عدالت گستر اين دين مبين، روح تعاون و همکاري بيش از پيش در مردم زنده شد (پهلواني و قرباني، 1386). با وجود قدمت تعاونی ها در ایران، این بخش مهم جامعه هنوز آنطور که شایسته آن است مورد توجه و حمایت قرار نگرفته است. تعاونی ها برای رشد و توسعه خود نیاز به حمایت ها و کمکهای مالی دولتی و مردمی دارند. تأمین مالی سرمایه گذاری از طریق تسهیلات مالی اعطایی به بخش های مختلف اقتصادی (از جمله تعاونی ها) به عنوان یک عامل مهم در توسعه پایدار کشورها مطرح است. در اقتصاد ایران سیستم بانکی بیشترین نقش را در زمینه ایجاد موقعیتهای سرمایه گذاری داشته است و بانکها از طریق ارائه تسهیلات به بخش های مختلف اقتصادی منجر به رشد و توسعه در کشور شده اند. اهمیت این موضوع از آنجا ناشی میشود که در کشورهای در حال توسعه پس انداز و سرمایه گذاری بخش خصوصی در سطح بسیار پایین و ضعیفی میباشد که نیازمند دخالت نهاد سومی در اقتصاد میباشد. این امر در اقتصاد ایران بر دوش سیستم بانکی میباشد. بازار سرمایه و به طور خاص سیستم بانکی کشور در امر به جریان انداختن منابع دراز مدت تخصیص یافته و با تسهیلاتی که فراهم میکند نحوه و میزان انتقال منابع پس اندازی را به جانب نیازهای سرمایه گذاری بهینه میسازد. انواع تسهیلات اعطایی بانکها امکانات گوناگونی را در اختیار عموم قرار میدهند و از این راه با به وجود آوردن تنوع، مطلوبیت بیشتری برای سرمایه گذاری در بخش های مختلف ایجاد میشود (جلالی و نصراللهی،1398). این در حالی است که امروزه بانکها، بسیاری از کارهایی که قبلا به صورت دستی و در سلسله فرآیندهایی طولانی انجام می‌شد (از جمله پرداخت تسهیلات) را خودکار کرده و این وظیفه را از دوش نیروی انسانی برداشته اند تا بتوانند روی مسائل دیگری تمرکز کنند. مثلا امتیازدهی اعتباری از جذاب‌ترین خدمات بانکداری نوین است که به کمک هوش مصنوعی پیاده‌سازی شده است. یک سیستم وام و اعتبار مبتنی بر هوش مصنوعی که می تواند رفتار و الگوهای مشتریان (حتی با سابقه اعتباری محدود) را بررسی و آنها را تعیین اعتبار نماید. مشخص کردن امتیاز اعتباری درواقع توان پرداخت اقساط مشتری را مشخص میکند. این فرآیند به بانکها کمک میکند تا سیستم‌های وام‌دهی خود را توسعه داده و به طیف گسترده‌تری از افراد، وام دهند. همچنین این سیستم در مورد رفتارهای خاصی که ممکن است احتمال نکول را افزایش دهد هشدارهایی را به بانکها ارسال میکند. به طور خلاصه، چنین فناوری‌هایی نقش کلیدی در تغییر آینده وام‌دهی دارند. البته نمی‌توان انکار کرد که این سیستم‌های گزارش‌دهی اعتباری می‌توانند خطا داشته باشند و مشتریان را اشتباه طبقه‌بندی کنند (کای،2020).
البته باید در نظر داشت علاوه بر مطالب ذکر شده، دریافت وام توسط متقاضیان به متغیرهای اقتصادی متعددی بستگی دارد که به نحوی بر عرضه تسهیلات بانکی کشور تاثیرگذارند. یکی از این متغیرها تولید ناخالص داخلی است. بر اساس نظریه نقدینگی بانک ها و شکنندگی مالی، هرگاه اقتصاد از رکود خارج و یا به دوره رونق وارد شود، واحدهای اقتصادی ازجمله بانک ها نسبت به اقتصاد خوش بین شده، میزان سرمایه گذاری بلندمدت (تسهیلات بلندمدت) را افزایش داده و دارایی های نقد کمتری نگهداری میکنند و در دوره رکود، بانک ها از اعطای تسهیلات امتناع، حجم نقدینگی آنها افزایش مییابد؛ بنابراین انتظار میرود که یک رابطه منفی عرضه تسهیلات بانکی و چرخه های تجاری و وجود داشته باشد (سیدجوادین و همکاران،1390). متغیر دیگر نرخ تورم است. نرخ تورم انگیزه بانکها را برای نگهداری میزان نقدینگی تحت تأثیر قرار میدهد؛ چراکه افزایش تورم اارزش واقعی دارایی ها(نه فقط وجه نقد، بلکه نرخ بازده واقعی تمام داراییها) و همچنین درآمد و سودآوری بانک هارا از محل اعطای تسهیلات کاهش می دهد. نرخ ارز بازار آزاد نیز یکی از دارایی هایی است که می تواند جایگزین مناسبی برای سپرده های اشخاص یاشد. بنابراین در صورت افزایش نرخ ارز و ثابت بودن نرخ سود پرداختی به سپرده گذاران یا کاهش آن ناشی از افزایش تورم، سپرده گذاران ترجیح می دهند در خرید و فروش ارز مشارکت کنند. بنابراین می توان یکی از عوامل اثرگذار بر خروج ناگهانی سپرده مدت دار و کاهش عرضه تسهیلات بانکی را نرخ ارز بازار آزاد فرض کرد. از سوی دیگر بررسیها نشان داده، رشد حجم نقدینگی و عرضه تسهیلات با یکدیگر هماهنگ است. چرا که افزایش حجم نقدینگی منجر به افزایش دارایی شبکه بانکی شده و در نتیجه قدرت عرضه اعتبار از سوی شبکه بانکی افزایش می یابد و بانک ها به عرضه اعتبار روی می آورند. لذا انتظار این است که رابطه ای مستقیم و مناسب بین سپرده های موجود در بانک ها و تسهیلات داده شده توسط بانک ها وجود داشته باشد. یعنی با افزایش روند افزایش سپرده ها در بانک ها، میزان تسهیلات داده شده توسط بانک ها هم افزایش پیدا کند. در خصوص مطالب ذکر شده و موضوع تحقیق، مطالعات متعددی صورت گرفته که در جدول1 به برخی از آنها اشاره شده است:
جدول1-خلاصه پیشینه پژوهشهای داخلی
|
در تحقیق حاضر در آغاز با مرور مبانی نظري و مطالعه ادبیات تحقیق و استفاده از نظریه داده بنیاد به مصاحبه عمیق نیمه ساخت یافته با خبرگان پرداخته شد و پس از شناسایی متغیرها و مؤلفه های به دست آمده از مصاحبه با خبرگان به کمک تکنیک های گراندد تئوری اقدام به کدگذاری داده ها گردید و مدل نظری، ارائه شد. همچنین پژوهش اکتشافی و از نوع تحقیقات کیفی می باشد و لذا فاقد فرضيه يا پيش بيني هاي از قبل تعريف شده می باشد. جهت تحلیل از روش گراندد تئوری و رویکرد استراوس و کوربین استفاده شده است. این نوع تحلیل طی سه نوع کدگذاری انجام میشود. کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی یا انتخابی (استراوس و کوربین ، 1998). جامعه آماری شامل خبرگان دانشگاهی و خبرگان تجربی است که تعداد 16 نفر از آنان که حائز شرایط خبرگی بودند به روش نمونه گیری هدفمند برای تشکیل پانل خبرگی انتخاب شدند.ابزار گردآوری داده ها نیز مصاحبه نیمه ساختاریافته می باشد.
یافته های تحقیق
برای تحلیل و مقوله بندی داده های حاصل از مصاحبه با خبرگان از فرایند کدگذاری استفاده شد. بدین منظور در ابتدا با استفاده از کدگذاری باز مقوله های اصلی مشخص گردید و سپس با بهره گیری از کدگذاری محوری، عوامل علی، زمینه ای، پیامدها و راهبردها شناسایی گردید که در ادامه به تفصیل توضیح داده شده است:
کدگذاری باز
فرآیند کدگذاري باز بدین صورت بوده است که پس از بررسی داده ها، برچسب زنی به رویدادها، رخدادها و استخراج مفاهیم، هر یک از این مفاهیم با یکدیگر مقایسه شده تا شباهت ها و تفاوتهایشان مشخص شود. این کار به منظور تشکیل مقوله ها صورت پذیرفته است. به عنوان مثال با مقایسه مفاهیم مختلف، محققان متوجه شدند که مفاهیم «توان مالی کم و رغبت تعاونی ها به سهم حداقلی و انتظار حداکثری آنها از بهره مندی از تسهیلات» ؛ «جذب عمده تسهیلات در مراحل ابتدایی» ؛ «کمبود بودجه و عدم هزینهکرد سهم تعاونی در فرایند کار» ؛ و «افزایش ریسک بانک» اشاره به یک چیز دارند؛ این که ناتوانی مالی تعاونیها در تامین تمام یا بخش عمده سهم مالی خود در ابتدای کار، جذب تسهیلات مالی را تحت تأثیر قرار داده و آن را با دشوار روبرو می سازد. با توجه به این مطلب محقق از همۀ مفاهیم فوق مقوله «عدم توان کافی در تامین سهم آورده از سوی مجریان طرح ها» را استخراج نموده است. این مفهوم در سطح بالاتري از مفاهیم فوق بوده، انتزاعی تر است و همۀ مفاهیم فوق الذکر را پوشش میدهد. دیگر مقوله ها نیز به همین صورت استخراج شده اند. در مجموع 37 مقوله که از مفاهیم و کدهاي متعددي به دست آمده اند، شناسایی و استخراج شده اند.
این مقوله ها به تنهایی نمی توانند حامل معنایی خاص برای عدم جذب تسهیلات مالی باشند. به عنوان مثال، مقوله «ناهماهنگی بین دستگاه های اجرایی متولی طرحهای تعاونی و بانک های عامل» که یک مقولۀ سطح خرد محسوب می شود، تنها هنگامی میتواند در عدم جذب تسهیلات مالی نقش داشته باشد که آن ر ا در ارتباط با مقوله هاي دیگر قرار بدهیم. این امر در بخش کدگذاري انتخابی خواهد آمد. اما در این بخش، به عنوان یک مقدمه براي کدگذاري محوري، تفسیر و تحلیل مقوله هاي احصاء شده به شیوه اي صورت خواهد گرفت که مرحلۀ ابتدایی کدگذاري محوري را هم پوشش بدهد. به عبارت دیگر، سعی خواهد شد همزمان با تحلیل مقوله هاي احصاء شده و مفاهیم مرتبط با آن ها، صورتبندي نظري مرتبط با مدل پارادایمی و ارتباط سازه اي مقوله ها شکل ابتدایی خود را پیدا کند. بر این اساس سعی شده است که مقوله هاي مرتبط با همدیگر به صورت مفصل بندي شده مورد بحث قرار بگیرند.
کدگذاری محوری
کدگذاري محوري مرحلۀ دوم تجزیه و تحلیل در نظریه پردازي داده بنیاد است. هدف این مرحله برقراري رابطه بین مقوله هاي تولید شده در مرحلۀ کدگذاري باز است. کدگذاري محوري بر تمرکز و تعیین یک مقوله به عنوان مقولۀ هسته اي یا مرکزي قرا ر داشته و سپس سایر مقولات به عنوان مقولات فرعی به آن ارتباط داده می شوند. پس از تعریف مقوله محوري، با کدگذاري مجدد داده ها انواع شرایط تاثیرگذار بر مقولۀ محوري شامل شرایط علی، زمینه اي و بستر، شرایط مداخله گر، کنش ها و واکنشهایی که براي اداره، کنترل یا پا سخ به مقوله محوري به وجود میآیند (راهبردها) و پیامدهاي ناشی از آن ها نیز تعریف میشوند. مقوله مرکزی همان پدیده اصلی یا «عدم جذب تسهیلات مالی» می باشد. سایر موارد نیز به تفصیل در ادامه توضیح داده شده است:
الف:شرایط بستر
شرایط بستر مجموعه شرایطی است که زمینۀ پدیدۀ مورد نظر را فراهم میسازد و بر رفتارها وکنش ها تاثیر می گذارد. بر مبنای یافته های پژوهش مقوله های «نارسایی های خط مشی های حمایتی»؛ «مشکلات ساختاری»؛ «عدم وجود تفکر سیستمی»؛ «عدم تحول گرایی و ریسک پذیری» به منزله شرایط بستر بر جذب تسهیلات مالی در تعاونی ها عمل می کنند. هر کدام از این مقوله ها در چند بعد کنش تأثیرگذاري را صورت میدهند.
جدول2-مقولات و مفاهیم احصاء شده به مثابه شرایط بستر
مقوله | بعد | مفاهیم |
نارسایی های خط مشی های حمایتی | عدم وجود سیستم هوشمند ضمانت و بیمه تعاونی ها | نبودن ضمانت معتبر؛ مسائل بیمه ای؛ عدم وجود سازوکارهای کاهش ریسک،نبود سامانه یکپارچه و هوشمند |
توجه به چرایی، نوع، زمان و مدت حمایت دولت از تعاونی ها با یهره گیری از یازخورد های سیستمی | حمایت از تعاونی ها براساس ماهیت کارآفرینی و کارکردهای اجتماعی در دوره مشخصی مبتنی بر بازخورد سیستم؛ پرهیز از حمایت های بی مورد دولتی؛ توجه به توان مالی تعاونیها برای حمایتهای دولتی | |
مشکلات ساختاری | عدم رعایت اصول ساختاری تعاونیها و ناهماهنگی با ساختارهای مدرن و منعطف کارآفرینانه | ناکارآمدی تعاونی و نگرش منفی فعالان اقتصادی بدلیل عدم رعایت اصول ساختاری؛ جذب منابع ارزان تر در قالب تعاونی؛ تاسیس تعاونی های دولتی، ساختار قدیمی تعاونی ها، عدم انعطاف |
عدم وجود تفکر سیستمی | ناهماهنگی و عدم همسویی بین اهداف و اقدامات مجریان، سیاستگذاران و متولیان امر | عدم توجه مجریان طرح ها به اولویتهای تعیین شده توسط دولت؛ نبود یک استراتژی کلان؛ عدم وجود ساختار همکاری مالی بین تعاونی ها؛ ارتباط ضعیف بین بین اتحادیه ها و تعاونی های عضو |
عدم تحول گرایی و ریسک پذیری | بی انگیزگی و انفعال تعاونی ها و عدم وجود بازار رقابتی | عدم وجود دیدگاه استراتژیک در تعاونی ها؛ مدیریت سنتی و غیرحرفه ای؛ ضعف روحیه مشارکت و تعاون، زمینه های محدود فعالیت اقتصادی تعاونیها و عدم تمایل به بهره گیری از فناوری مدرن؛ اتکا به حمایتهای دولتی |
ب: شرایط مداخله گر
شرایط مداخله گر مجموعه اي از وقایع، رخدادها و شرایط هستند که در فرآیند جذب تسهیلات رخ می دهند. در واقع، شرایط مداخله گر شرایط ساختاري اي هستند که به پدیده مورد نظر تعلق دارند و بر راهبردهاي کنش و واکنش اثر می گذارند. آنها راهبردها را درون بستر خاصی محدود یا تسهیل می کنند. در پژوهش حاضر شرایط مداخله گر عواملی هستند که در فرایند جذب تسهیلات بانکی توسط تعاونی ها رخ می دهند. بر مبنای یافته های پژوهش مقولههای؛ «ضعف مالی و سودآوری تعاونی ها» ؛ «انجام ناقص فرایندهای بوروکراتیک دریافت تسهیلات توسط مجریان طرح ها» ؛ «ناآگاهی مجریان طرح های تعاونی از قوانین و مقررات دریافت تسهیلات»، « موانع بوروکراتیک»؛ «سختگیری بانک بدلیل بی اعتمادی ناشی از عدم پرداخت اقساط توسط برخی از دریافت کنندگان تسهیلات بدلیل نبود سیستم اعتبارسنجی هوشمند » ؛ «ناهماهنگی های بین سازمانی» ؛ «ابهام و عدم پایبندی به اجرای قوانین و آیین نامه های مرتبط از سوی بانکها»؛ «مسائل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و اجتماعی» به منزله شرایط مداخلهگر در جذب تسهیلات مالی توسط تعاونی ها تأثیرگذار هستند. سطح مداخلهگري این شرایط در سه سطح خرد، سطح سازمانی و سطح کلان می باشد. جدول3 جزئیات کامل این فرآیند را نشان میدهد.
جدول3- مقولات، ابعاد و مفاهیم احصاء شده به مثابه شرایط مداخله گر
سطح مداخلهگری | مقوله | مفاهیم |
| ضعف مالی و سودآوری تعاونیها؛ | «کم بودن حق عضویت تعاونی ها»؛ شیوه پرداخت مازاد برگشتی نامناسب است و کارایی آن در افزایش انگیزه اعضا ناچیز است؛ به روز نبودن سیستم ها |
انجام ناقص فرایندهای بوروکراتیک دریافت تسهیلات توسط مجریان طرح ها | انصراف و پیگیری نکردن متقاضیان برای جذب تسهیلات؛ ارائه نکردن مدارک مورد نیاز توسط متقاضیان | |
ناآگاهی مجریان طرح های تعاونی از قوانین و مقررات دریافت تسهیلات | بی اطلاعی از قوانین و آیین نامه های ابلاغ شده؛ عدم اطلاع رسانی به موقع، سوء برداشت و تفاسیر متعدد از مقررات مرتبط | |
سطح سازمانی | موانع بوروکراتیک | اخذ وثیقه ملکی و عدم امکان تهیه از سوی مجریان؛ دشواری یافتن ضامن معتبر حائز شرایط؛ طولانی بودن فرایند پرداخت تسهیلات |
سختگیری بانک بدلیل بی اعتمادی ناشی از عدم پرداخت اقساط توسط برخی از دریافت کنندگان تسهیلات بدلیل نیود سیستم اعتبارسنجی هوشمند | پایبند نبودن برخی از دریافت کنندگان تسهیلات به تعهدات خود در بازپرداخت؛ سهل انگاری در پرداخت به موقع اقساط؛ عدم توان مالی در پرداخت اقساط؛ عدم برگشت سرمایه | |
ناهماهنگی های بین سازمانی | تعدد بانک های وام دهنده؛ ناهماهنگی بین دستگاه های اجرایی معرفی کننده و بانک ها؛ وجود مراکز متعدد تصمیم گیری؛ | |
ابهام و عدم پایبندی به اجرای قوانین و آیین نامه های مرتبط از سوی بانکها | یکسان نبودن آیین نامه های داخلی بانک ها؛ عدم وحدت رویه در قوانین و مقررات؛ تغییر سالانه آیین نامه ها و بخشنامه ها؛ مفاد متعدد آیین نامه ها؛ عدم رعایت قوانین و مقررات و آیین نامه های اجرایی؛ ابهام در بخشنامه ها و آیین نامه ها؛ محدودیت زمانی و دیر ابلاغ شدن آیین نامه ها به بانک ها | |
سطح کلان | مسائل اقتصادی | افزایش تورم بدلیل طولانی شدن فرایند پرداخت تسهیلات؛ کاهش ارزش پول که منجر به نیمه تمام ماندن طرح ها می شود |
مسائل سیاسی | تبدیل تعاونی ها به محل هایی برای افزایش تقاضای اعتبارات و حمایت های مالی بخصوص منابع رانتی دولت؛ سلیقه ای عمل کردن بانک ها | |
مسائل فرهنگی و اجتماعی | انحراف تسهیلات دریافتی از مسیر اصلی خود و هزینه در بخشهایی مانند دلالی ومشاغل کاذب؛ عدم برنامه ریزی و مدیریت صحیح تسهیلات دریافتی؛ عدم آموزش ابعاد اقتصادی و مدیریتی تعاونی ها در نظام اموزشی کشور |
ج: شرایط علی
شرایط علی مجموعه اي از وقایع و شرایط است که بر مقولۀ مرکزي اثر میگذارند. شرایط علی حوادث، وقایع و اتفاقاتی هستند که به وقوع یا گسترش پدیده مورد نظر می انجامد. بر مبنای یافته های پژوهش مقوله های « تلاش و دانش و انگیزه ناکافی مجریان در آشنایی با اصول نوین کسب و کار و فناوری روز »؛ «بوروکراسی ناکارآمد و سنتی» و « ناتوانی مدیران در بهره گیری از هوش مصنوعی» از شرایط علی تأثیرگذار بر عدم جذب تسهیلات مالی می باشند که در سه سطح «عوامل فردی» ؛ «عوامل سازمانی» و «عوامل مدیریتی» عمل میکنند.
جدول4- مقولات، ابعاد و مفاهیم احصاء شده به مثابه شرایط علی
سطح ساختار علی | مقوله | مفاهیم |
عوامل فردی | تلاش و دانش و انگیزه ناکافی مجریان در آشنایی با اصول نوین کسب و کار و فناوری روز | تلاش ناکافی و عدم تسلط بر اصول سرمایه گذاری و سودآوری؛ تمایل به کسب حداکثر سود با کمترین زحمت؛ قدرت ریسک پایین |
عوامل سازمانی | بوروکراسی ناکارآمد و سنتی | تاکید بر سلسله مراتب؛ عدم انعطاف پذیری؛ بودجه ناکافی |
عوامل مدیریتی | ناتوانی مدیران در بهره گیری از هوش مصنوعی | بی اعتمادی نهادینه شده؛ برخورد سلیقه ای بدلیل نبود معیارهای قطعی؛ احتیاط و محافظه کاری؛ فشار ذینفعان؛ مقاومت در برابر تغییرات جدید؛عدم بهره گیری از دستاوردهای هوش مصنوعی |
د: راهبردها و استراتژی ها
راهبردها کنشهاي هدفمندي هستند که راه حلهایی براي پدیده مورد نظر فراهم می سازند و منجر به ایجاد پیامدها و نتایج می شوند. راهبردها مبتنی بر کنش ها و واکنشهایی براي کنترل، اداره و برخورد با پدیده مورد نظر هستند. بر مبناي یافته هاي پژوهش حاضر، راهبردهاي «تدوین خط مشی های مناسب»؛ «اعتبارسنجی متقاضیان دریافت تسهیلات»؛ «برنامه ریزی صحیح جهت توجیه و آشنا ساختن متقاضیان با فرایند هوشمند دریافت تسهیلات»؛ «حذف موانع بوروکراتیک و مقررات دستوپاگیر بانکی»؛ و « ایجاد هماهنگی بین دستگاه های اجرایی درگیر» از راهیردهای جذب تسهیلات مالی توسط تعاونی ها هستند. جدول5 جزئیات کامل این فرآیند را نشان میدهد.
جدول5- مقولات، ابعاد و مفاهیم احصاء شده به مثابه راهبردها و استراتژی ها
راهبردها و استراتژی ها | بعد مقوله ای | مفاهیم |
تدوین خط مشی های مناسب | سیاستگذاری صحیح | توسعه و گسترش تعاونی ها متناسب با نیاز جامعه؛ نیازسنجی دقیق و متناسب بازار کار؛ دوری از شعار و وعده های تحقق نیافته |
اعتبارسنجی متقاضیان دریافت تسهیلات | اعتبار سنجی | امانتداری در تخصیص بودجه به بیت المال و رعایت عدالت؛ شناسایی متقاضیان بدحساب |
برنامه ریزی صحیح جهت آموزش متقاضیان با فرایند هوشمند دریافت تسهیلات | آشناسازی و آموزش و توجیه | ایجاد مراکز اطلاع رسانی و کاریابی در سراسر کشور؛ ابلاغ قوانین و آیین نامه های تسهیلات مالی به مدیران تعاونی ها |
حذف موانع بوروکراتیک و مقررات دستوپاگیر بانکی | یوروکراسی زدایی | تخصیص به موقع تسهیلات بگونه ای که طرح ها توجیه اقتصادی داشته باشند؛ شفافیت در گردش کار؛ کاهش مراکز متعدد تصمیم گیری |
ایجاد هماهنگی بین دستگاه های اجرایی درگیر | ارتباطات و تعاملات بین سازمانی | هماهنگی بین دستگاه های اجرایی معرفی کننده طرح ها و بانک ها؛ دقت بیشتر دستگاه های اجرایی در معرفی طرح ها با توجه به اولویت ها و توانایی های فردی و مالی متقاضی |
ه: پیامدها
پیامدها نتایجی هستند که از راهبردها و کنشهاي مربوط به پدیده مورد نظر حاصل می شوند. پس از شناسایی مدل، باید این مسئله را بررسی نمود که چنین مدلی چه پیامدهایی میتواند داشته باشد. پیامدهاي مدل تحقیق حاضر در تعاونی های سمنان را میتوان در سه سطح بررسی نمود. جدول6 جزئیات کامل این فرآیند را نشان میدهد.
جدول6- مقولات، ابعاد و مفاهیم احصاء شده به مثابه شرایط پیامدی
سطح پیامد | مقوله | مفاهیم |
پیامدهای سطح فردی | انفعال فردی | استرس؛ بی انگیزگی؛ نارضایتی؛ عدم تمایل به سرمایه گذاری |
پیامدهای سطح سازمانی | تضعبف تعاونی ها و دور شدن بانکها از کارکرد اصلی خود | نگرش منفی به فعالیتهای بانکی؛ دور شدن بانک ها از کارکرد اصلی خود؛ افزایش رانت؛ عدم ایجاد فضای رقابتی؛ تضعیف تعاونی ها و فرهنگ تعاون در گذر زمان |
پیامدهای سطح کلان | رکود اقتصادی و افزایش بیکاری | کاهش نرخ اشتغال؛ رکود اقتصادی؛ کاهش مشارکت عمومی؛ فرار مغزها |
بحث و نتیجه گیری
نتایج نشان داد مقوله های « تلاش و دانش و انگیزه ناکافی مجریان در آشنایی با اصول نوین کسب و کار و فناوری روز »؛ «بوروکراسی ناکارآمد و سنتی» و « ناتوانی مدیران در بهره گیری از هوش مصنوعی» از شرایط علی تأثیرگذار بر عدم جذب تسهیلات مالی تعاونی ها از منظر هوش مصنوعی می باشند.
از سوی دیگر پدیده اصلی پژوهش حاضر (عدم جذب تسهیلات) با تاثیرگذاری در سطوح مختلف، پیامدهایی چون انفعال فردی، تضعیف تعاونی ها و دور شدن بانک ها از کارکرد اصلی خود، و رکود اقتصادی و افزایش بیکاری را در پی خواهد داشت.
در این میان شرایط مداخله گر و واسطه اي چنین تاثیرگذاري اي را هدایت و کانالیزه میکنند. این شرایط عبارتند از: «ضعف مالی و سودآوری تعاونیها» ؛ «انجام ناقص فرایندهای بوروکراتیک دریافت تسهیلات توسط مجریان طرح ها» ؛ «ناآگاهی مجریان طرح های تعاونی از قوانین و مقررات دریافت تسهیلات بدلیل نبود سیستم اعتبارسنجی هوشمند» ، « موانع بوروکراتیک»؛ «سختگیری بانک بدلیل بی اعتمادی ناشی از عدم پرداخت اقساط توسط برخی از دریافت کنندگان تسهیلات بدلیل نیود سیستم اعتبارسنجی هوشمند » ؛ «ناهماهنگی های بین سازمانی» ؛ «ابهام و عدم پایبندی به اجرای قوانین و آیین نامه های مرتبط از سوی بانکها»؛ و «مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی».
راهبردها و استراتژی های شناسایی شده نیز عبارتند از: «تدوین خط مشی های مناسب در خصوص بهره مندی از هوش مصنوعی»؛ «اعتبارسنجی متقاضیان دریافت تسهیلات با استفاده از ظرفیت های هوش مصنوعی»؛ «آشناسازی و توجیه متقاضیان با فرایندهای الکترونیکی و هوشمند دریافت تسهیلات»؛ «حذف موانع بوروکراتیک و مقررات دستوپاگیر بانکی»؛ و «ایجاد هماهنگی بین دستگاههای اجرایی درگیر». در واقع این راهبردها باید دنبال شود تا موانع جذب تسهیلات تعاونی ها برطرف گردد. البته این راهبردها هم نمیتوانند به طور کامل و دقیق اجرایی شوند، مگر اینکه به بسترهای لازم براي تحقق آن ها توجه شود. در واقع، بسترها و زمینه هایی لازم است تا امیدوار به جذب تسهیلات تعاونی ها در استان سمنان باشیم. این بسترها عبارتند: «نارسایی های خط مشی های حمایتی»؛ «مشکلات ساختاری»؛ «عدم وجود تفکر سیستمی»؛ و «عدم تحول گرایی و ریسک پذیری».
مدل نهایی پژوهش
با توجه به نتایج بدست آمده و مشخص شدن ابعاد موضوع، میتوان مدل نهایی تحقیق را بصورت شکل1 ترسیم کرد:
شرایط مداخله گر | ||
سطح خرد عدم توان کافی در تامین سهم آورده از سوی مجریان؛ ضعف مالی و سودآوری تعاونیها؛ انجام ناقص فرایندهای بوروکراتیک دریافت تسهیلات توسط مجریان؛ ناآگاهی از قوانین دریافت تسهیلات؛ موانع بوروکراتیک؛ سختگیری بانک بدلیل بی اعتمادی ناشی از عدم پرداخت اقساط بدلیل نبود سیستم اعتبارسنجی هوشمند | سطح سازمانی ناهماهنگی های بین سازمانی؛ ابهام و عدم پایبندی به اجرای قوانین و آیین نامه های مرتبط از سوی بانکها | سطح کلان مسائل اقتصادی؛ مسائل سیاسی؛ مسائل فرهنگی و اجتماعی |
پیامدها |
| راهبردها |
| مقوله مرکزی |
| شرایط علی |
پیامدهای سطح فردی انفعال فردی | تدوین خط مشی های مناسب سیاستگذاری صحیح | عدم جذب تسهیلات مالی | عوامل فردی تلاش و انگیزه ناکافی مجریان در آشنایی با اصول کسبوکار نوین و فناوری روز | |||
پیامدهای سطح سازمانی تضعبف تعاونی ها و دور شدن بانکها از کارکرد اصلی خود | اعتبارسنجی متقاضیان دریافت تسهیلات اعتبارسنجی | عوامل سازمانی بوروکراسی ناکارآمد سنتی | ||||
پیامدهای سطح کلان رکود اقتصادی و افزایش بیکاری | آشناسازی و توجیه متقاضیان برنامه ریزی صحیح جهت آموزش و آشنا ساختن متقاضیان با فرایند الکترونیکی و هوشمند دریافت تسهیلات | عوامل مدیریتی ناتوانی مدیران در بهره گیری از هوش مصنوعی | ||||
| حذف موانع بوروکراتیک و مقررات دستوپاگیر بانکی یوروکراسی زدایی |
|
| |||
| ایجاد هماهنگی بین دستگاههای اجرایی درگیر ارتباطات و تعاملات بین سازمانی |
|
بستر | |||
نارسایی های خط مشی های حمایتی عدم وجود سیستم هوشمند ضمانت و بیمه تعاونیها؛ توجه به چرایی، نوع، زمان و مدت حمایت دولت از تعاونیها با بهره گیری از بازخوردهای سیستمی | مشکلات ساختاری عدم رعایت اصول ساختاری تعاونیها و ناهماهنگی با ساختارهای مدرن و منعطف کارآفرینانه | عدم وجود تفکر سیستمی ناهماهنگی و عدم همسویی بین اهداف و اقدامات مجریان، سیاستگذاران و متولیان | عدم تحول گرایی و ریسک پذیری بی انگیزگی و انفعال تعاونی ها و عدم وجود بازار رقابتی |
شکل1-مدل پارادایمی پژوهش (منبع یافته های تحقیق)
پیشنهادهای کاربردی
- برگزاري دوره هاي آموزشي آشنایی با هوش مصنوعی و کاربرد آن در بانکداری براي مديران بانک ها و تعاونيها و سوق دادن مدیران و کارکنان به سمت بهره گیری از دستاوردهای هوش مصنوعی در اداره امور.
- هوشمند سازی و الکترونیکی کردن فرایند اخذ تسهیلات به منظور جلوگیری از اعمال سلیقه های شخصی، تسریع انجام کار، حذف موازی کاری و مقررات دست و پاگیر بوروکراتیک.
- اعتبارسنجی و رتبه بندی مشتریان با بهره گیری از بانک های جامع اطلاعاتی و با استفاده از بستر هوش مصنوعی و داده های دیجیتالی.
- حمايت از طرح های نوآورانه و فناورانه تعاونی ها و در نظر گرفتن امتیازات ویژه در فرایند دریافت تسهیلات؛
- ايجاد محيط قانوني مناسب براي توسعه و تقويت و تلفیق هوش ممصنوعی و فرایندهای اداری در استان؛
همچنین به محققان آتی پیشنهاد می گردد با تغییر اعضای خبرگی، موضوع را مورد بررسی قرار داده و نتایج را با نتایج پژوهش حاضر مورد مقایسه قرار دهند. همچنین پیشنهاد می گردد با تغییر جامعه آماری و انجام تحقیق در سایر استان های کشور، یافته های این پژوهش را مورد مقایسه و بررسی قرار دهند. در خصوص محدودیت های پژوهش نیز باید گفت به علت محدودیت زمانی و مکانی و مالی امکان انجام تحقیق در نمونه‌های بزرگتر فراهم نشد که این عامل میتواند فرایند تعمیم پذیری یافته‌ها را دچار مشکل نماید. ضمنا از انجا که تحلیل داده های پژوهش مبتنی بر نظرات پانل خبرگی بوده است این احتمال وجود دارد که با تغییر اعضای پانل، نتایج بدست آمده تغییر یابد.
منابع
1. احمدی، وحیده، شهنازی، روح اله، اسلاملوییان،کریم، صدرایی جواهری، احمد.(1400). ارزیابی مدلهای سنجش فرار مالیاتی از اقتصاد نئوکلاسیک تا اقتصاد رفتاری: رهیافت تحلیل سلسله مراتبی در اقتصاد. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه. ۲۶ (۱) :۱۴۱-۱۱۵
2. احمدی، شهرزاد، معطوفیف علیرضا. (1399). بررسی عقلانیت اقتصاد رفتاری در حسابداری ذهنی با مطالعه اقتصاد آزمایشگاهی. فصلنامه پژوهش ها وسیاست های اقتصادی. ۲۸ (۹۵) :۱۸۰-۱۳۷.
3. جلالی, ام البنین, نصراللهی, زهرا. (1398). اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر چرخش انگیزه‌ها: رهیافت اقتصاد رفتاری مبتنی بر نظریه بازی‌ها. فصلنامه علمی پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی, 9(34), 131-148.
4. زینی وند, محمد, جنانی, محمد حسن, همت فر, محمود, ستایش, محمدرضا. (1400). سوگیریهای رفتاری و تصمیمات سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی مبتنی بر اطلاعات تکنیکال در بورس اوراق بهادار تهران. اقتصاد مالی, 15(57), 233-258.
5. سعادت زاده حصار, بهزاد, عبدی, رسول, محمدزاده سالطه, حیدر, نریمانی, محمد. (1400). بررسی ارتباط سوگیری شناختی در رفتار سرمایه گذاران با واسطه نوسانات قیمت سهام . اقتصاد مالی, 15(56), 303-320.
6. شهلایی, مریم, پدرام, مهدی, حاجی ملا درویش, نرگس. (1401). نحوه شکل‌گیری انتظارات نرخ ارز؛ مطالعه آزمایشگاهی. پژوهشهای اقتصادی ایران, 27(90), 63-103.
7. عسگری, حشمت اله, ابراهیمی, سیداحمد. (1399). واکاوی اقتصاد رفتاری در آیات قرآن. اقتصاد اسلامی, 20(80), 25-50.
8. Cai, C. W. (2020). Nudging the financial market? A review of the nudge theory. Accounting & Finance, 60(4), 3341–3365.
9. Cartwright, E. (2018). Behavioral Economics (3rd edition). Routledge
10. Goel, A., & Rastogi, S. (2021). Credit scoring of small and medium enterprises: A behavioural approach. Journal of Entrepreneurship in Emerging Economies, ahead-of-print.
[1] Assistant Professor of Accounting Department, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran. Email: (Corresponding author). email: reziyari@gmail.com
[2] . Assistant Professor, Department of Public Administration, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran. Email: shadi.moghimi@gmail.com
1. [5] استادیار، گروه حسابداری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی،سمنان، ایران (نویسنده مسئول( ایمیل: reziyari@gmail.com
2. استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی،سمنان، ایران. ایمیل : shadi.moghimi@gmail.com
مقاله منتخب اولین کنفرانس ملی هوش مصنوعی و اینترنت اشیا در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وفناوری پردیس در تاریخ 18 تا 20 اردیبهشت 1403 ارائه شده است
.