ساختار زبان شفیعی کدکنی در « هزاره ی دوم آهوی کوهی

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

تورج عقدایی ¹

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد کرج

تاریخ دریافت : 1389/09/10 تاریخ پذیرش : 1389/12/20 تاریخ انتشار : 1390/03/01

کلید واژه: شعر, poetry, زبان, اندیشه, language, نادستور مندی, زیبایی و تصویر, belief, ungrammaticality, beauty and image,

چکیده مقاله :

در این مقاله، ابتدا با تکیه بر دو تعریف و توصیف دکتر شفیعی کدکنی از شعر، اولا" زبان به مثابه‌ی یکی از عنصرهای سازنده‌ و نیز بستری که شعر چونان حادثه‌ای در آن روی می‌دهد، بررسی گردیده و ثانیا" به نقش ارتباطی و یگانه ساز آن در میان نجواگر و شنونده، اشاره شده است. بنابراین، مباحثی نظیر تفاوت زبان شعر و زبان روزمره، نارسایی زبان در القای ما فی الضمیر، زبان و اندیشه و زبان و جامعه به اختصار مورد بحث قرار گرفته است. در پی این مباحث به،کهن گرایی شفیعی کدکنی و استفاده ی قابل ملاحظه اش از واژگان محاوره و محلّی به مثابه ی عنصرهای زبانی، واژه های مشتق و مرکّب متن و طرز ساخت آن‌ها، ساختارهای نامتعارفی نظیر جمع بستن اسامی، بیرون هنجارهای شناخته شده‌ی زبان، صفت و ساختار و جنبه‌های زیبا شناختی آن و به طور کلی مسایلی که عدول از قواعد دستور را نشان می‌دهند، اشاره شده است. سرانجام با طرح مساله‌ی زبان و زیبایی و تحلیل برخی از ترکیب‌های اضافی تشبیهی و استعاری و نیز ترکیب‌های پارادوکسی متن، این نوشته را به پایان برده‌ام.

چکیده انگلیسی:

Relying on both the definition and the explanation of poetry made by Dr. Shafiyee Kadkani, this paper primarily examines 'language' as one of the building blocks as well as a basis upon which 'poetry occurs just like a happening', and secondly it points out its communicative and unifying role between 'whisperer and listener'. Therefore, there are some discussions made on such topics as 'poetical versus vernacular language ', 'language deficiency in inducing its inner self', 'language and mind', and 'language and society'. Following the above discussion, there are some points made on Shafiyee Kadkani's archaism and his remarkable usage of vernacular words and slangs as language elements; derivative and compound words in a text and how to build them; unconventional structures such as making nouns plural; well known outward manners of language; adjective and its aesthetic aspects; and in general, any issues that reveal breaching grammatical rules. Finally, the paper ends up with the issue of "language and beauty" as well as an analysis on prepositional, similar, and metaphorical phrases plus paradoxical ones within a text.     

منابع و مأخذ:

1. آجدانی، ماشاالله ، 1382 ، یا مرگ یا تجدّد، تهران ، نشر اختران


2. آشوری ، داریوش، 1373، شعر و اندیشه، تهران، نشر مرکز


3. احمدی، بابک، 1373، حقیقت و زیبایی،تهران، نشر مرکز


4.  ــــــــــ ، ــــــــــ 1370 ، ساختار و تأویل متن، تهران ، نشر مرکز


5. باطنی، محمدرضا، 1370، مسایل زبان شناسی نوین، تهران ، آگاه


6. حسن لی، کاووس، 1386، گونه های نوآوری در شعر معاصر ایران ، تهران ، نشر ثالث


7. دیچز، دیوید ، 1366، شیوه های نقد ادبی، مترجمان یوسفی، غلامحسین و صدیقیانی، محمد تقی، تهران، انتشارات علمی


8. سمائی، سید مهدی، 1382، فرهنگ لغات زبان مخفی، تهران ، نشر مرکز


9. سمیعی، احمد، 1378، نگارش و ویرایش، تهران، انتشارات سمت

10. شفیعی کدکنی، محمدرضا، 1368، شعر معاصر ادب، تهران، آگاه

1. 11.  ــــــــــ ، ــــــــــ ، 1368 ، موسیقی شعر، تهران، آگاه


2. 12.  ــــــــــ ، ــــــــــ ، 1376 ، هزاره ی دوم آهوی کوهی، تهران ، انتشارات سخن

13. صدر حاج سید جوادی، احمد 1369، دایرة المعارف تشیع، تهران ، موسسه دایرة المعارف تشیعبا همکاری نشر یادآوران

14. صفوی ،کوروش، 1380، از زبان شناسی به ادبیات ، تهران، انتشارات سوره ی مهر

15. علی پور، مصطفی، 1378، ساختار زبان شعر امروز، تهران ، انتشارات فردوسی

16. فرشید ورد، خسرو، 1362، درباره ی ادبیات و نقد ادبی، ج 2، تهران ، امیرکبیر

1. 17.  ــــــــــ ، ــــــــــ ، 1382 ، دستور مفصل امروز، تهران، انتشارات سخن

18. فلکی، محمود، 1380، موسیقی در شعر سپید فارسی، تهران نشر دیگر

19. کاسیرر، ارنست، 1376، زبان و اسطوره ، مترجم ثلاثی، محسن، تهران ، نشر نقره

20. مکاریک ، ایرناریما، 1384، دانش نامه ی نظریه های ادبی معاصر، مترجمان مهاجر، مهران و نبوی، محمد، تهران ، نشر آگه

21. میر صادقی( ذوالقدر) ، میمنت، 1376، واژه نامه ی هنر شاعری، تهران ، کتاب مهناز

22. ناتل خانلری، پرویز، 1377، شعر و هنر، تهران، انتشارات توس

23. نیک بخت، محمود، 1373، کتاب شعر، اصفهان، انتشارات مشعل

24. هریس، روی، 1381، زبان ، سوسور، ویتگنشتاین، مترجم فقیه، اسماعیل، تهران، نشر مرکز

 

مقاله

شفیعی کدکنی، محمّدرضا، 1380 ـــــــــــــــ ، مجله ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم سال نهم، شماره ی 23