واکاوی مؤلّفه های تمثیلی و نمادین رضایتمندی در اشعار فریدون مشیری از دیدگاه نظریه ی شخصیت اریکسون

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

صفا ملکی ¹ (دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران)
کامران پاشایی فخری ² (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران)
پروانه عادلزاده ³ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/03/30 تاریخ پذیرش : 1399/03/30 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: نماد, تمثیل, satisfaction, symbol, رضایتمندی, فریدون مشیری, Fereydoun Moshiri, allegory, اریک اریکسون, Eric Erickson,

چکیده مقاله :

تحلیل روان شناختی آثار ادبی و پدیدآورندگان این آثار، از شیوه های نوین نقد و پژوهش در ادبیّات فارسی محسوب می شود. بر همین اساس در این مقاله، مؤلّفه های رضایتمندی در اشعار فریدون مشیری بر اساس نظریه ی رشد شخصیت اریکسون با رویکردی نمادین و تمثیلی مورد بررسی قرار گرفته است.این پژوهش علاوه بر روشن ساختن اشکال رضایتمندی در شعر مشیری، میزان موفّقیت او در کاربرد آرایه های نماد و تمثیل را نیز آشکار می سازد. توجّه به خاستگاه نمادها و نوع تمثیل ها از دیگر مواردی است که در این مقاله مورد توجّه بوده است. براساس نظریه ی اریکسون، رضایت درونی در سایه ی ثمربخشی و امیدواری شکل می گیرد. نمودهای این دو مؤلّفه در اشعار مشیری، به شکل ویژگی های مثبت شخصیتی، نظیر احساس مسئولیت، عشق ورزی ، مبارزه با جهل و خشونت، دوری از حسرت و ناامیدی و ... و بیشتر در قالب اشکال نمادین و تمثیلی دیده می شود. نمادهای مورد استفاده در اشعار مشیری اغلب برگرفته از طبیعتند و تمثیل ها بیشتر برای بیان مفاهیم فکری و انسانی مورد استفاده قرار گرفته اند.

چکیده انگلیسی:

Psychological analysis of literary works and the creators of these works is one of the new methods of critique and research in Persian literature. Accordingly, in this paper, the components of satisfaction in Fereydoun Moshiri's poems based on Erickson's personality development theory with a symbolic and allegorical approach are examined. This research, in addition to clarifying the forms of satisfaction in Moshiri's poetry, also reveals the extent to which he has succeeded in applying the arrays of symbolism and allegory. Attention to the origin of symbols and the type of allegories is another issue that has been considered in this article. According to Erickson's theory, inner satisfaction is formed in the shadow of fruitfulness and hope. The manifestations of these two components in Moshiri's poems are seen in the form of positive personality traits, such as a sense of responsibility, love, struggle against ignorance and violence, avoidance of regret and despair, etc., and more in the form of symbolic and allegorical forms. The symbols used in Moshiri's poems are often taken from nature, and allegories are mostly used to express intellectual and human concepts.

منابع و مأخذ:

1. احمدی، جمال، سارا زمانی،(1390)، بررسی آرمان­شهر در اشعار فریدون مشیری، فصل­نامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادبیات فارسی، شماره 9،صص 59-29


2. امین اسکندری ،شیوا ، احمد خیالی خطیبی، (1397 )، نماد و نمادگرایی در شعر فریدون مشیری، فصل­نامه مطالعات نقد ادبی، شماره 47 ، صص 135-113


3. پورنامداریان ، تقی ،( 1364 )، رمز و داستان­های رمزی در ادب فارسی ، تهران : علمی فرهنگی، چ3.


4. ثروتیان، بهروز، (1369 )، بیان در شعر فارسی، تهران: برگ.


5. جانسون،  رابرت الکس،  جری رول، (1398 )،  احساس رضایت،  ترجمه فریبا مقدّم،  تهران : بنیاد فرهنگ زندگی، چ5 .


6. جرارد،  سیدنی، ( 1395 )،  شخصیت سالم،  ترجمه فرهاد منصف،  تهران: ارجمند .


7. حقیقی، عزیز الله، (1388 )، صور خیال در شعر فریدون مشیری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز بجنورد


8. خالقی،  پرویز، ( 1378 )،  فریدون مشیری آمیزه­ ای از شعر و انسانیت،  نشریه گزارش،  شماره 102، صص 84- 82


9. دهباشی،  علی، (1394 )،  به نرمی باران،  تهران : سخن،چ3 .


10. رایکمن،  ریچارد، (1396 )،  نظریه­های شخصیت، ترجمه مرداد فیروزبخت، تهران : ارسباران، چ 4.


11. زرین کوب،  عبدالحسین، ( 1372 )،  شعر بی دروغ شعر بی نقاب،  تهران، علمی


12. شاکری یکتا،  محمّدعلی، (1387 )،  آسمانی تر از نام خورشید ج 1،  تهران : نشرثالث، چ2 .


13. ______________( 1383 )،  مشیری شاعر صداقت و احساس،  علوم اجتماعی،  شماره 33، صص 41-39 .


14. شاملو،  سعید، (1395 )،  مکتب­ها و نظریه­ها در روان شناسی شخصیت،  تهران،  رشد، چ11 .


15. شفیعی کدکنی،  محمدرضا، (1378 )،  شاعرانی که با آن ها گریسته ام،  نشریه بخارا،  شماره 5،  صص 12-7 .


16. شمیسا،  سیروس، (1394 )،  بیان،  تهران : میترا، چ4 از ویراست 4 .


17. شوالیه، ژان و آلن گریران، (1378 )، فرهنگ نمادها ، نرجمه سودابه فضایلی،  تهران: جیحون .


18. شولتز، دوان پی و سیدنی آلن شولتز، (1396 )، تاریخ روان شناسی نوین، ترجمه علی اکبر سیف و دیگران، تهران: دوران، چ 22 .


19. فتوحی، محمود ، (1393 )، بلاغت تصویر، تهران: سخن، چ 3 .


20. کرین،  ویلیام کرستوفر، ( 1396 )،  نظریه های رشد،  ترجمه غلام­رضا خویی نژاد و علیرضا رجایی،  تهران : رشد، چ14 .


21. گنجعلی،  عباس،  آزاده قادری، ( 1393 )،  بررسی مؤلّفه­های عشق در اشعار فریدون مشیری و محمّدابراهیم ابوسنّه،  نشریه ی ادبیات تطبیقی،  سال ششم،  شماره 10،  صص 294-273


22. مشیری،  مهشید، (1393 )،  چهل سال شاعری،  تهران : مهر و ابر ، چ2.


23. مشیری،  فریدون، (1396 )،  بازتاب نفس صبحدمان،  ج 2،  تهران : نشر چشمه ،چ16.


24. یعقوب شاهی،  نیاز، (1389 )،  عاشقانه ها،  تهران : هیرمند، چ11 .


25. یونگ،  کارل گوستاو، ماری لویز فون فرانتس، (1395 )،  انسان و سمبل هایش، ترجمه ابوطالب صارمی، تهران: : جامی.