تمثیل و نماد پیر در داستان سی مرغ و سیمرغ از منطق الطیر عطار
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
منیژه پولادی
1
,
امیرحسین همتی
2
,
عطا رادمنش
3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
2 - مدیرگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
کلید واژه: پیر, سیرو سلوک, نماد و تمثیل, منطق الطیر, هدهد, سیمرغ و سیمرغ,
چکیده مقاله :
تجلی روح الهی در وجود انسان کامل را در عرفان به عشق به ذات حق تعبیر می‌کنند. در عرفان روح انسان در حال تعالی و سلوک به سوي حق است. انسان کامل در آخرین مرحلۀ سلوک (فنا) حقیقتی خداوند وار همچون سی مرغ عطار و سالکان واصل درآثار عرفانی می‌یابد. در عرفان مهم‌ترین ملاک سلوک سالک، برخورداری وی از حضور پیری صاحب نفس و مرشدی دستگیر است. پدر، مرشد یا شیخ در عرفان، با بصیرت و روشنگري و تیزبینی سالکان و انسان‌ها را به صورت عام به سوي تهذیب نفس، حفظ منش و اخلاق دعوت می‌کند. عطار نیشابوری، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم و هفتم، تمثیل را به عنوان پایه و اصل داستانهایش قرار داده است. وی در منطق الطیر معانی و مضامین بلند عرفانی از جمله مضموم پیر را به بهترین وجه در قالب تمثیل و نماد ارائه داده است. اهمیت حضور پیر و راهنما در نشان دادن راه به سالک، ضرورت پژوهش در این موضوع را ایجاد می‌کند. هدف از این پژوهش آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی وگردآوری کتابخانه‌ای به تبین تمثیل و نماد پیر و بیانِ نقشِ هدایتگری و ارشادی آن بپردازد و جنبه‌هاي دانایی، رهبری و مراد بودن آن را در شخصیت هدهد، در داستان سیمرغ و سیمرغ از منطق الطیر عطار، نمایان و تحلیل سازد.
In mysticism, the manifestation of the divine spirit in the existence of a perfect human being is interpreted as love for the essence of truth. In mysticism, the human soul is in the process of being exalted and moving towards the truth. In the last stage of death, the perfect human being finds God-like truth like the thirty birds of Attar and the pilgrims in the mystical works. In mysticism, the most important criterion for a seeker's conduct is the presence of an old man with a self-possessed soul and a mentor. A father, a mentor or a sheikh in mysticism, with his insight, clarity and sharpness, invites seekers and people in general to refine the self,preserve character and morals. Attar Neishabouri,the great poet and mystic of the 6th and 7th centuries, has placed allegory as the basis and principle of his stories.In al-Tayr logic, he has presented the meanings and long mystical themes,including the old man's theorem, in the best way in the form of allegory and symbol. The importance of the presence of elders and guides in showing the way to the seeker creates the necessity of research on this issue.The purpose of this research is to explain the allegory and symbol of the old man with the descriptive-analytical method and library collection and to explain its guiding and instructive role and to find the aspects of knowledge, leadership and meaning in the character, in the story of Simorgh and Simorgh from Al-Tir logic. Attar, reveal and analyze.
1ـ پور نامداریان، تقی. 1364. داستان پیامبران در غزلیات شمس، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی 4#
2ـ دهخدا، علی اکبر.1377. لغت نامه، تهران: امیرکبیر#
3ـ رجایی بخارایی، احمد علی. 1375. فرهنگ اشعار حافظ، تهران: علمی#
4- زرین کوب، عبدالحسین . 1382. ارزش میراث صوفیه، چاپ یازدهم.انتشارات امیر کبیر#
5- فاضلی، مهبود.1375. سیمای پیر در آثار عطار نیشابوری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران#
6ـ عطار نیشابوری، شیخ فرید الدین.1366. منطق الطیر، به تصحیح و مقدمه و تعلیقات و حواشی دکتر محمد جواد مشکور، تهران: انتشارات الهام#
7- -------------------. 1372. منطق الطیر.مقامات طیور،به اهتمام سید صادق گوهرین،شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.#
8- --------------------- 1374. مقابله و تصحیح منطق الطیر، احمد خاتمی، تهران: پایا#
9ـ ــــــــــــــــــــــــــــــ. 1392. تذکرّة الاولیاء، بررسی، تصحیح متن، توضیحات و فهارس: محمد استعلامی، چاپ بیست و چهارم انتشارات زوار،#
10ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــــ.1401 الهی نامه، به تصحیح و ترجمه محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: انتشارات سخن.#
11- نسفی، عزالدین .1362. انسان کامل، تهران: کتابخانۀ طهوری#