شناسایی مولفه های الگوی شایستگی تفکر استراتژیک مدیران بانک ها (مورد مطالعه بانک تجارت مناطق جنوب ایران)
محورهای موضوعی : مدیریت دولتیامیدرضا سعادتی 1 , امین نیک پور 2 * , شیوا مداحیان 3
1 - دانشجوی دکتری گروه مدیریت، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی ، کرمان، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
کلید واژه: شایستگی تفکر استراتژیک, تعیین اهداف استراتژیک, دانش راهبردی سازمان, اتخاذ تصمیمات استراتژیک, خلق گزینه‌های استراتژیک.,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش شناسایی و طراحی الگوی شایستگی تفکر استراتژیک مدیران بانک‌های تجارت مناطق جنوب ایران با استفاده از رویکرد کیفی بود. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوا بهره‌گیری شد که یکی از روش‌های مؤثر برای تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی است. در ابتدا، مبانی نظری و پیشینه پژوهش مورد بررسی قرار گرفت و سپس مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 22 نفر از خبرگان شامل اساتید دانشگاه، صاحب‌نظران استراتژیک بانک و مدیران ارشد بانک تجارت انجام شد. برای گردآوری داده‌ها از روش‌های کتابخانه‌ای و مصاحبه استفاده گردید. تحلیل داده‌ها از طریق فرایند تحلیل محتوا و نرم‌افزار NVIVO انجام شد. یافته‌ها نشان داد که شایستگی‌های کلیدی در تفکر استراتژیک مدیران بانک‌ها شامل تعیین اهداف استراتژیک، رشد شایستگی‌های فردی، برقراری روابط هدفمند، جستجوی منابع بالقوه استراتژیک، دانش راهبردی سازمان، فرصت‌طلبی محیطی، تدوین استراتژی‌های ارزش‌آفرین، اتخاذ تصمیمات استراتژیک، خلق گزینه‌های استراتژیک و مدیریت منابع انسانی است. همچنین نتایج تحلیل داده‌ها با استفاده از روش دلفی فازی نشان‌دهنده تأثیر بالای شایستگی‌های فردی و اجتماعی مانند مهارت‌های ارتباطی و تفکر فراتر از عملیات روزمره در تقویت فرآیندهای مدیریتی و اتخاذ تصمیمات استراتژیک است. نتایج این پژوهش می‌تواند به مدیران بانک‌ها در بهبود توانمندی‌های استراتژیک و اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر کمک کند.
The aim of this research was to identify and design the strategic thinking competency model of commercial bank managers in southern Iran using a qualitative approach. To achieve this goal, the content analysis method was used, which is one of the effective methods for analyzing qualitative data. Initially, the theoretical foundations and background of the research were examined, and then semi-structured interviews were conducted with 22 experts, including university professors, strategic bank experts, and senior managers of Tejarat Bank. Library and interview methods were used to collect data. Data analysis was performed through the content analysis process and NVIVO software. The findings showed that key competencies in strategic thinking of bank managers include setting strategic goals, developing individual competencies, establishing purposeful relationships, searching for potential strategic resources, organizational strategic knowledge, environmental opportunism, formulating value-creating strategies, making strategic decisions, creating strategic options, and human resource management. Also, the results of data analysis using the Fuzzy Delphi method indicate the high impact of individual and social competencies such as communication skills and thinking beyond daily operations in strengthening management processes and making strategic decisions. The results of this study can help bank managers improve their strategic capabilities and make more informed decisions.
1- تبیانیان، حسن و علیرضایی، زهره و عبدوستی، بیتا و مصباح، ایمان،1400،تفکر استراتژیک در سازمان ها؛ مدل ها، ابعاد و کارکردها،دومین کنفرانس بین المللی چالش ها و راهکارهای نوین در مهندسی صنایع و مدیریت و حسابداری،دامغان.
2- اسدی زاده، حمیدرضا و اخوان صراف، احمدرضا،1399،بررسی تأثیر سبک رهبری تحول آفرین بر چابکی سازمانی با رویکرد تفکر استراتژیک در بانک مسکن،هفتمین کنفرانس بین المللی حسابداری، مدیریت و نوآوری در کسب و کار،تهران.
3- مهبودی، مسلم و فروتنی، سامان،1403،تاثیر مدیریت استعداد بر شایستگی محوری با توجه به نقش میانجیگری تفکر استراتژیک مدیران (شرکت پالایش نفت شیراز)،سومین کنفرانس ملی مدیریت و مهندسی کیفیت و قابلیت اتکاء،تهران
4- رعدی افسوران, نقی , تورنتون, جورج.سی و عریضی سامانی, حمیدرضا . (1399). آموزش و بهبود شایستگی های رهبری: تعیین اثربخشی شایستگی های تحول گرایی، تیم سازی و تفکر استراتژیک با روش بوت استرپ. مشاوره شغلی و سازمانی, 12(44), 187-208.
5- Lichtarski, J. M., Piorkowska, K., Witek-Crabb, A., & Wrona, S. (2025). Strategic thinking and strategic thinkers: Research in progress on the typology identification. Vision, 10185-10191.
6- Schoemaker, P. J. (2025). Strategic Thinking and Decision Making: Varied Selections from my Column at Inc. com. Anthem Press.
7- Shaqiri, D., Havolli, R., Krasniqi, E., & Krasniqi, D. (2025). How education and experience shape managerial excellence: Creating strategy context from Kosovo SMEs. Multidisciplinary Science Journal, 7(5), 2025202-2025202.
8- Thahrim, M., Jabid, A. W., Sirat, A. H., & Hadady, H. (2023). Digital Competence and Strategic Thinking. International Journal of Business, Law, and Education, 4(2), 653-661.
9- Sa’ari, H., & Goulding, A. (2023). Unleashing the Entrepreneurial Competencies of Academic Librarians: Insights from Strategic Thinking. In AI and Business, and Innovation Research: Understanding the Potential and Risks of AI for Modern Enterprises (pp. 547-559). Cham: Springer Nature Switzerland.
10- Al-Abbadi, L., Alsmairat, M., Alshawabkeh, R., & Rumman, A. (2024). The impact of strategic thinking on organizational excellence: An empirical examination in Jordan’s ICT sector. International Journal of Data and Network Science, 8(2), 1169-1178.
11- Teboul, J., & Damier, P. (2023). Strategic Thinking. In Neuroleadership: Creative Leadership with a Focus on the Brain (pp. 77-87). Singapore: Springer Nature Singapore.
12- Alnajem, A. A. Q. I., Khalaf, A. L., Jabbar, Z. S., Tawfeq, J. F., Radhi, A. D., & JosephNg, P. S. (2023). Examining the mediating role of strategic thinking on organizational performance: A quantitative analysis. Periodicals of Engineering and Natural Sciences (PEN), 11(3), 78-86.
13- Hussein, S. A., Amanah, A. A., & Kazem, S. A. (2023). Strategic learning and strategic agility: The mediating role of strategic thinking. International Journal of eBusiness and eGovernment Studies, 15(1), 1-25.
14- Sanorsan, K., & Taweethong, N. (2023, March). ENHANCING STRATEGIC THINKING SKILLS AS A COMPETENCE FOR SECONDARY EDUCATION, THAILAND. In INTERNATIONAL ACADEMIC MULTIDISCIPLINARY RESEARCH CONFERENCE IN ZURICH 2023 (pp. 542-548).
15- Al-Shaikh, F. N., Melhem, Y. S., Mashriqi, O., Smadi, Z. M. A., Alshura, M. S. K., Al-Quran, A. Z., ... & Mohammad, A. (2023). The Impact of Strategic Thinking on Performance of Non-Governmental Organizations in Jordan. In The Effect of Information Technology on Business and Marketing Intelligence Systems (pp. 961-976). Cham: Springer International Publishing.
16- Geier, M. T. (2024). Strategic thinking: theoretical development and assessment. Journal of Strategy and Management, 17(1), 1-21.