آموزه‌های ملی و مذهبی در مطابقت و درون‌مایه‌های آیینة خیال صائب
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
دکتر رقیه علوی
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحدسنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران)
کلید واژه: خیال, سبک هندی, صائب تبریزی, آموزه‌های مذهبی, آموزه‌های ملی,
چکیده مقاله :
تصویرسازی از مهم‌ترین ارکان دستگاه بلاغت است که موجب بسط حوزة تخیل شاعر و گستردگی و پویایی عالم شعر می‌شود. بررسی دقیق تصویر می‌تواند علاوه بر نشان دادن گسترة دایرة خیال شاعر و آشکارسازی برخی از تمایلات و انگیزه‌های درونی او، معیاری برای تعیین ارزش هنری اثر و نوآوری‌های شاعر در عرصة خیال باشد. تصویر از مهم‌ترین ویژگی‌های سبکی سبک هندی است. سبک هندی در میان سبک‌های شعر فارسی، بیش‌ترین ارتباط را با بسترهای اجتماعی دارد. صائب تبریزی برجسته‌ترین شاعر این سبک است که دیوانش مملو از صور خیالی است که از زمینه‌های اجتماعی نشأت گرفته است. وی توجّه خاصی به زبان و فرهنگ عامه داشته است و کنایات و اصطلاحات رایج در عصر خود را به استخدام تصویرسازی شعر درآورده است. آموزه‌های ملی و مذهبی انعکاس پر رنگی در دیوان صائب دارد. در شعر او و هم‌عصرانش به عناصر جدیدی در ایجاد تصویر شعری برمی‌خوریم که در آثار متقدّمین وجود ندارد یا به‌ندرت قابل مشاهده است. صائب با تکیه بر گنجینة فولکوریک جامعة زمان خود، مضمون سازترین شاعر در بین همة شعرای فارسی‌زبان است. این پژوهش به شیوة تحلیل محتوا، به بررسی قلمرو خیال از منظر آموزه‌های ملی و مذهبی که صائب در ساختمان تصاویر شعری استخدام کرده، پرداخته است.
Imagination is one of the most important pillars of the rhetoric system which extends the scope of the poet's imagination and dynamism of the world of poetry. A detailed examination of the image can reveal the scope of the poet's imaginary circle, his/her inner desires and motivations. Image, also, can be a criterion for determining the artistic value of the poet's work and his innovations in the realm of imagination. The image is one of the most significant stylistic features of Indian style, which is connected to social context more than other styles of Persian poetry. Sa'eb Tabrizi is the most prominent poet of this style, whose book of poems is full of imageries originated from social contexts. He has paid special attention to popular language and culture, and has employed common allusions and expressions of his time in order to shape the imaging in his poetry. National and religious teachings have been strongly reflected in the Sa'eb's book of poems. Innovative and brand new poetic images can be recognized in Sa'eb's poetry and his contemporaries which either cannot be seen or can be spotted scarcely in the poems of his predecessors. Focusing on the folkloric treasure of his society, Saeb is one of the best among all Persian poets in terms of theme creation. Applying content analysis, this paper examines the realm of imagination in Sa'eb's poetry in terms of national and religious teachings that the poet employed in his poetic image structure,
_||_