کارکرد تعین بخش روایت شناسی «نظریه ژار ژنت» در داستان کوتاه رئالیستی -با تکیه بر مجموعه داستان کوتاه«غریبه‌هاو پسرک بومی» احمد محمود-

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

آرش کیانی ¹ , مریم محمودی ^{2 *} , فریدون طهماسبی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان ، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان ، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد شوشتر ، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر ، ایران

تاریخ دریافت : 1403/10/18 تاریخ پذیرش : 1403/11/14 تاریخ انتشار : 1404/06/13

کلید واژه: روایت , داستان کوتاه, احمد محمود, ژرار ژنت, رئالیسم,

چکیده مقاله :

  روایت آنجا معنا و مفهوم مهمی می‌‌یابد که انسان براي درك پديده­های فردی، اجتماعی و سیاسی پيرامون خويش نيازمند به شناخت آن می‌شود. روايت به طور خاص يك داستان است؛ داستاني كه مجموعه­اي از رخدادها در زنجيرۀ زماني در آن شكل مي­گيرد.در واقع، روايت آن چيزي است كه داستان را بازگويد يا نمايش دهد و اين نمايش يا بازگويی براساس نظریه روایت  ژار ژنت(۱۹۳۰- ۲۰۱۸ ) بايد در برهه­ای از زمان باشد.روایت در داستان کوتاه به دلیل تمایل فراوان نویسندگان معاصر به روایت سوژه‌های اجتماعی تحت تاثیر مکتب رئالیسم است.این مکتب از جمله مکاتب مطرح و تاثیر گذار در ادبیات داستانی خصوصاَ داستان کوتاه معاصر ایرانی است. از مولفه‌های مهم این مکتب، نگرش ایدئولوژیک، زبان محاوره، تشریح جزئیّات وقایع، تیپ سازی، تأویل و تفسیر وقایع تلخ جامعه، نمود طبیعی، ایراد عبارت‌های فلسفی، برجسته کردن امور عاطفی، وقایع سیاسی، نقدِ عملکرد دولتمردان، تشریح جزئیات وقایع و تبیین علل و عوامل حوادث را می­توان نام برد. در جستار پیش‌رو، درصددیم که نظریۀ روایت‌شناسی ژرار ژنت در مولفه‌های رئالیسم موجود در مجموعه داستان کوتاه «غریبه‌ها» که دارای داستانی به همین نام و دو داستان کوتاه دیگر با عنوان‌های «آسمان آبی دز» و «با هم» اثر احمد محمود(۱۳10-۱۳81) را مورد بررسی قرار دهیم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در نظریه روایت‌شناسی ژنت سطوح گفتمان (مفهوم زمان و زیر شاخه‌های آن، وجه و لحن) و ترامتنیت مهمترین ویژگی‌های تمایز داستان و روایت دانسته شده این ویژگی‌ها به شکلی گسترده و ترکیبی با مولفه های رئالیسم قابل ارائه به مخاطب است

چکیده انگلیسی:

Narrative finds an important meaning and concept that humans need to know in order to understand the individual, social, and political phenomena around them. Narrative is specifically a story; a story in which a series of events is formed in a time chain. In fact, narrative is something that tells or displays the story, and this display or retelling, according to the narrative theory of Gerard Genette (1930-2018), must be at a certain point in time. Narrative in short stories is influenced by the school of realism due to the great tendency of contemporary writers to narrate social subjects. This school is one of the prominent and influential schools in fiction literature, especially contemporary Iranian short stories. The important components of this school include ideological attitude, colloquial language, describing the details of events, typification, interpretation and commentary of bitter events in society, natural appearance, making philosophical statements, highlighting emotional matters, political events, criticizing the performance of statesmen, describing the details of events, and explaining the causes and factors of events. In the following article, we intend to examine Gerard Genette's theory of narratology in the components of realism present in the short story collection "Strangers", which includes a story of the same name and two other short stories titled "The Blue Sky of Des" and "Together" by Ahmad Mahmoud (1930-2002). The results of the research show that in Genette's theory of narratology, the most important topics include the distinction between story and narrative

منابع و مأخذ:

-اسداللهی تجرق، الله شکر (1392) تخیل و بیان،نظری ها و کاربردها ژرار ژنت، تهران:سخن.
- باشکوه، معصومه(1398) شاخه‌های خیس بید، تهران : تیرگان.
-پاینده، حسین(1389‌) داستان کوتاه در ایران ج1، تهران :نیلوفر.
- ---،-----(1401) نقد ادبی با رویکرد روایت شناسی، تهران :نیلوفر.
- پرهام ،سیروس (1402)رئالیسم و ضد رئالیسم، تهران :آگاه
- ژنت ، ژرار (1400)جستاری در تبین روش گفتمان حکایت ، تهران: نیلوفر.
-تسلیمی،علی(1397) نفرات نیما و نظریۀ افسانه گردانی،تهران : آمه.
- سیدحسینی،رضا(1376)مکتب های ادبی،تهران :نگاه.
- کنان، شلومیت ریمون(1401)روایت داستانی: بوطیقای معاصر،ترجمه البوالفضل حری،تهران:نیلوفر
-روبگری یه،آلن(1370)داستان نو انسان طراز نو،ترجمه :محمدتقی غیاثی تهران : نیل.
- شفیعی کدکنی، محمد. (1374) ادبیات تطبیقی، تهران: نشر مرکز.
- محمود،احمد(1403) غریبه‌ها و پسرک بومی، تهران: معین.
- مقالات
- عظیم اوغلی اسکوئی،هایده(1401) « تطبیق و بررسی ویژگی‌های اقلیمی و روستایی در رمانهای «زائری زیر باران » اثر احمد محمود و «الربیع العاصف» اثر نجیب الکیلانی»، فصلنامة علمی جستارنامة ادبیات تطبیقی،سال ششم، شماره 19،صص180-201.
-ناطق پور،زینب(1401) «بررسی و تطبیق روایتگری در آثار غزاله علیزاده با تکیه بر رمان‌های«خانه ادریسی‌ها» ، «شبهای تهران»فصلنامة علمی جستارنامة ادبیات تطبیقی،سال ششم ، شماره 19،صص202-234
-مهري بیگدیلو ،ایمان ، دکتر ابراهیم رنجبر(1396) مولفه های رئالیسم در اسیر زمان، فصلنامه پژوهشهای ادبی ،سال 14،شماره56 ،صص135-155.