نفس و بدن در تفکر اسلامی
محورهای موضوعی : اسطوره
مرتضی شجاری
1
(استادیار دانشکده تربیت معلم دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد تهران جنوب)
کلید واژه: نفس, تجرد, بدن, تدبیر, حرکت جوهری,
چکیده مقاله :
از آنجا که بنا بر حدیثی مشهور خودشناسی راهی برای خداشناسی است، فیلسوفان و عارفان مسلمان همواره به بحث نفس یا روح انسان و رابطة آن با بدن، توجه ویژه‌ای داشته‌اند. ابن سینا نفس را جوهری مجرد و قائم به ذات می‌داند که در بدن انسان و در جسم دیگری منطبع نیست، بلکه مفارق از همه مواد و اجسام است. اما این جوهر مجرد تعلق و اختصاص به بدن انسان ـ مادام که این بدن زنده باشد ـ دارد. از دیدگاه ابن عربی، صفت تدبیر برای روح ناشی از ارتباط ذاتی بین روح‌ها و بدن‌ها و تابعی از ارتباط حق با مخلوقات است. بدن محلی است که روح، آثار خود را در آن پدیدار می‌سازد. ملاصدرا با بهره‌گیری از حرکت جوهری، ثنویت انسان از دو جوهر نفس و بدن را انکار کرده، نفس را حادث از بدن و بدن را مرتبه‌ای از نفس می‌داند.
The relationship between mind (soul) and body is one of the great challenges among Islamic philosophers and mystics. According to Avesina (IbnSina), soul is an immaterial substance and self-existent, and the decay of the body doesn’t affect it. Ibn Arabi believed that there is an essential relation between soul and body, and the body is a place for the soul to manifest its effects. Mulla Sadra, based on his theory of substantial motion (Harakt Jawhari), rejected the separation of the soul and body. The present article, by taking into these views, tries to reexamine the relationship of mind and body in Islamic thought.
_||_