تأثیر تأمین مالی اسلامی بر اهداف توسعه پایدار با نقش میانجی جهت¬گیری کارآفرینی
محورهای موضوعی : حکمرانی اسلامیمحمدرضا رادفر 1 * , منصوره علیقلی 2
1 - گروه مدیریت مالی و حسابداري، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: تأمین مالی اسلامی, جهت¬گیری کارآفرینی, اهداف توسعه پایدار,
چکیده مقاله :
در جهان رقابتی کنونی، کمتر شرکت یا سازمانی را میتوان یافت که کارآفرینی را جهت نیل به عملکرد متمایز و برتر در نظر نگیرد. کارآفرینی کلید موفقیت است ولی برای تحقق آن نیاز به منابع مالی اجتناب ناپذیر است. امروزه دستیابی به اهداف توسعه پایدار نه تنها به عنوان یک مزیت رقابتی بلکه به عنوان یک ضرورت برای جوامع مختلف مطرح میباشد. از طرفی، تحقق اهداف توسعه پایدار و جهتگیری کارآفرینی نیازمند تأمین منابع مالی کافی است تا ایدههای نوآورانه و محصولات و خدمات سازگار با محیط زیست که دارای مزیت رقابتی هستند، تولید شوند؛ لذا در این پژوهش به بررسی تأثیر تأمین مالی اسلامی بر اهداف توسعه پایدار با نقش میانجی جهتگیری کارآفرینی پرداخته شده است. روش پژوهش حاضر بر مبناي هدف كاربردي و بر مبناي اجرا توصيفي پيمايشي بوده و جامعه آماري شامل کارکنان و مدیران شرکتهای دانش بنیان در سطح شهر تهران میباشد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید. براي جمعآوري اطلاعات از پرسشنامه (که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفته) و براي بررسي فرضيههاي پژوهش از مدلسازي معادلات ساختاري در نرم افزار اسمارت PLS استفاده شده است. نتايج حاكي از آن است كه تأمین مالی اسلامی بر جهتگیری کارآفرینی و اهداف توسعه پایدار تأثير مثبت دارد. تأثیر جهت گیری کارآفرینی بر اهداف توسعه پایدار نیز تایید شد. همچنین با استفاده از آزمون سوبل مشاهده گردید که جهتگیری کارآفرینی در تأثير تأمین مالی اسلامی بر اهداف توسعه پایدار در شرکتهای دانش بنیان نقش ميانجي دارد. در نهایت پيشنهادات کاربردی بر اساس نتایج پژوهش ارائه شده است.
In today's competitive world, there is hardly a company or organization that does not consider entrepreneurship to achieve distinctive and superior performance. Entrepreneurship is the key to success, but financial resources are inevitable for its realization. Today, achieving sustainable development goals is considered not only as a competitive advantage but also as a necessity for different societies. On the other hand, achieving sustainable development goals and entrepreneurship orientation requires providing sufficient financial resources to produce innovative ideas and environmentally friendly products and services that have a competitive advantage; therefore, this study examines the effect of Islamic financing on sustainable development goals with the mediating role of entrepreneurship orientation. The present research method is based on the applied purpose and on the basis of descriptive survey implementation, and the statistical population includes employees and managers of knowledge-based companies in Tehran, and the sample size was estimated to be 384 people using the Cochran formula. A questionnaire (validity and reliability of which have been confirmed) was used to collect data and structural equation modeling in Smart PLS software was used to examine the research hypotheses. The results indicate that Islamic financing has a positive effect on entrepreneurial orientation and sustainable development goals. The effect of entrepreneurial orientation on sustainable development goals was also confirmed. Also, using the Sobel test, it was observed that entrepreneurial orientation plays a mediating role in the effect of Islamic financing on sustainable development goals in knowledge-based companies. Finally, practical suggestions are presented based on the research results.
1) اخلاصی، امیر. سید امیری، نادر و مرتضی هندیجانی فرد (1397). نقش بازارگرایی داخلی در توسعة گرایش کارآفرینانه؛ شرکت های ارائه دهندة خدمات اینترنت در تهران، تحقیقات بازاریابی نوین، 8(82): صص 116-97.
2) اسکندری، بهمن؛ وظیفه دوست، حسین؛ جعفری، پریوش و موسی خانی، مرتضی (1400). تأثیر روش¬های تأمین مالی کارآفرینی بر مشارکت جمعی در کسب وکارهای دانش بنیان، فصلنامه اقتصاد مالی، دوره 15، شماره 4 (پیاپی 57)، زمستان 1400، صص 283-259.
3) اسماعيل زاده، علي، اميری، حميده (1394). بررسي ابزارهای نوین تأمين مالي و راهکارهای اجرایي نمودن آن در بانک تجارت. فصلنامه اقتصاد مالي، دوره 9، شماره 31، صفحه 57-76.
4) اشرف گنجوئي، اسما و شهناز نايب زاده (1393). بررسی رابطه اعتقادات مذهبی و سواد مالی اسلامی در دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد. نشریـه علمـی دانش مالی تحليل اوراق بهادار سال هفتم، شماره بيست و سوم، پاييز 1393.
5) امیری، مجتبی. رحمانیان، مجید و علی غفاری (1392). بررسي وضعيت عوامل فرهنگي مؤثر بر مديريت توسعة پايدار شهر تهران. مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، دوره 5، شماره 4، زمستان 1392، صص 38-19.
6) بخردي نسب، وحيد. براتي، سعيد و براتي، هادي (1401). بررسی تأثیر ابعاد توسعه پایدار بر سودآوری. نشریه علمی- تخصصی حسابداری و فناوری¬های نوین، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 3، خرداد 1401، صص 131-154.
7) توحيدي، محمد و يارمحمدي، رضا (1398). نوع¬شناسي و طبقه¬بندي اوراق بهادار اسلامي (صكوك) از منظر معيارهاي گوناگون. فصلنامه علمي اقتصاد و بانكداري اسلامي، شماره بيست و هشتم، پاييز 1398، صص 41-76.
8) توصفیان، مسعود و توصفیان، سعید (1396). بررسی تأثیر رسانه های اجتماعی بر گرایش به کارآفرینی و استقرار کسب¬وکار، دومین کنفرانس بین¬المللی مدیریت و حسابداری.
9) حسینی، حسن (1387). توسعه و شاخص توسعة منابع انسانی و بررسی وضعیت آن در ایران، فصلنامه پیک نور، سال 6، شماره 1، صص 159-146.
10) رادفر، محمدرضا و عليقلي، منصوره (1401). نظام مالي اسلامي، رويكردي كارآمد برای اقتصاد در حكمراني اسلامي. فصلنامه رهيافت¬هاي نوين مديريت جهادي و حكمراني اسلامي، شماره پنجم، بهار 1401، صص 62-43.
11) سواسری، علی. نیاز آذری، کیومرث. احمدی، مسعود (1403). شناسایی شایستگی¬های مدیران تراز انقلاب در حکمرانی اسلامی با تاکید بر کارآفرینی از منظر سخنان حضرت امام خمینی «ره»، فصلنامه دانش کارآفرینی، دوره 4، شماره 2، صص 54-40.
12) صادقی شاهدانی، مهدی و محسنی، حسين (1392). بایسته های نظام مالی اسلامی در الگوی اسلامی- ایرانی پيشرفت. دو فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی 5(10)، 38-7.
13) طالقانی، محمد. صیادمنش، شادی و کاویانی، میثم (1392). تأمین مالی زنجیره تأمین (SCF) به عنوان روشی نوین در تأمین مالی بنگاه¬های کوچک و متوسط (SMEs)، نخستین کنفرانس ملی توسعه مدیریت پولی و بانکی، تهران، مرکز همایش¬های بین¬المللی صدا و سیما.
14) عسکرزاده دره، غلامرضا. معمارپور، زهره و فلاحی، حامد (1400). بررسی رابطه بین ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) و رشد اقتصادی. فصلنامه مطالعاتی در مدیریت بانکی و بانکداری اسلامی، دوره: 7، شماره: 16.
15) کمالی، آمنه. اوجی مهر، سکینه و اسلاملوییان، کریم (1403). بررسی تأثیر توسعه مالی اسلامی بر توسعه پایدار در کشورهای اسلامی منتخب، فصلنامه اقتصاد اسلامی، دوره 24، شماره 96 - شماره پیاپی 96 اسفند 1403 صفحه 77-104
16) مرادي، حميد. خاتمي فيروزآبادي، محمدعلي و كامران فيضي (1399). ارائه یک مدل تأمین مالی برای شرکت¬های کوچک و متوسط در زنجیره تأمین. نشریه علمی مديريت نوآوري، سال نهم، شماره سوم، پاييز 1399، صص 139-169.
17) موسویان، سید عباس. وثوق، بلال و فرهادیان آرانی، علی (1392). شناخت و رتبه¬بندی ریسک-های ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)، مجله پژوهشی، شماره یک، بهار و تابستان 1392، صص 187-212.
18) نوبخت، يونس (1398). مطالعه علم سنجی رساله های حوزة مالی اسلامی در ایران. نشریـه علمـی دانش مالی تحليل اوراق بهادار سال دوازدهم، شماره چهل و چهارم، زمستان 1398.
19) یزدانی، فیروز. ارغان، عباس و کامیابی سعید (1402). ارائه مدل آینده نگر تامین مالی شهرداری و تاثیر آن بر پایداری شهری (مطالعه موردی: شهرداری منطقه ۱۰ تهران). فصلنامه چشم انداز شهرهای آینده. دوره ۴، شماره ۳، (پاییز ۱۴۰۲)، صص 60-43.
20) یعقوبی منظری، پریسا و سید امید آقامیری (1395). "ارائه راهکارهای اجرایی لازم جهت دستیابی به توسعه پایدار در صنعت گردشگری"، همایش جامع گردشگری ایران و نمایشگاه جانبی، مازندران، اسفند 1395.
21) Abbas, J., & Dogan, E. (2022). The impacts of organizational green culture and corporate social responsibility on employees’ responsible behaviour towards the society. Environmental Science and Pollution Research. doi:10.1007/s11356-022-20072-w.
22) Abdulrasool, H.D. and Athab Al-Shimmery, K.R. (2024), "Sustainable Finance for Implementing the Sustainable Development Goals in West Asia", Hunjra, A.I. and Hussainey, K. (Ed.) The Emerald Handbook of Ethical Finance and Corporate Social Responsibility, Emerald Publishing Limited, Leeds, pp. 417-447.
23) Acar, A. Z., Zehir, C., Ozgenel, N. and Ozsahin, M. (2013). The effects of customer and entrepreneurial orientations on individual service performance in banking sector, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 99: 526-535.
24) Ahmed, S., Naz, F., Abbas, Z., & Batool, K. H. (2022). Impact of green innovation on sustainable development with mediating effect of knowledge management. Journal of Business Management Studies-JBMS, 1(01), 1–16.
25) Alshuwaikhat, H. M., Abubakar, I. R., Aina, Y. A., Adenle, Y. A., Umair, M. (2017). The development of a GIS-based model for campus environmental sustainability assessment. Sustainability, 9(3), 439.
26) Alam , L. Gupta , B. Shanmugam (2017). Islamic financing in practice, in: Islamic Finance: A Practical Perspective, Springer International Publishing, Cham, 2017, pp. 131–244 .
27) Anderson, B. S., Kreiser, P. M., Kuratko, D. F., Hornsby, J. S., & Eshima, Y. (2015). Reconceptualizing entrepreneurial orientation. Strategic management journal, 36(10), 1579-1596.
28) Asutay, Mehmet. (2015).“Islamic finance: principles, institutions and development. Trade Finance (PwC,) Winter, 4–26.
29) Ayturk, Y ., Asutay, M., & Aksak, E. (2017). “What explains corporate sukuk primary market spreads? ” Research in International Business and Finance 40 (2017) 141–149.
30) Azmat, S. Hassan, M. Kabir. A, Haiqa & Azad, A.S.M. Sohel (2021). Religiosity, neglected risk and asset returns: Theory and evidence from Islamic finance industry. Journal of International Financial Markets, Institutions & Money.
31) Boubker, O. Douayri, Kh & Ouajdouni,A. (2021). factors affecting intention to adopt Islamic financing: Evidence from Morocco, MethodsX 8 (2021) 101523. https://doi.org/10.1016/j.mex.2021.101523
32) Freitas, H., Martens, C. D. P., Boissin, J. P., & Behr, A. (2012). Guidance elements for the entrepreneurial orientation of software firms. Revista de Administração (São Paulo), 47(2), 163-179
33) Ghlamallah, E. Alexakis, Ch. Dowling, M & Piepenbrink, A (2021). The topics of Islamic economics and finance research. International Review of Economics and Finance. 75 (2021) 145-160.
34) Huang, S., & Wang, Y. (2011). Entrepreneurial orientation, learning orientation, and innovation in small and medium enterprises. Procedia Social and Behavioral Sciences, 24, 563–570.
35) Islam, N., Afrin, S., Alif, S. K., Hassan, R., Islam, M. M., Kayani, R. E., & Khan, M. M. (2020). Factors Preventing Entrepreneurship: The Case of University Graduates in Bangladesh. World, 11(1): 1-9.
36) Jilcha , K., Kitaw , D. (2017). Industrial occupational safety and health innovation for sustainable development. Engineering Science and Technology, an International Journal , 20 , 372–380.
37) Kumar, S., & Barua, M. K. (2022). A modeling framework of green practices to explore their interrelations as a conduit to policy. Journal of Cleaner Production, 335, 130301. doi:10.1016/j.jclepro.2021.130301.
38) Kuratko, D. F. & Hodgetts, R.M., (2014). Entrepreneurship, 7th edition, published by Thompson, U.S.A.
39) Lumpkin, G. T., & Dess, G. G. (1996). Clarifying the Entrepreneurial Orientation construct and linking it to performance. Academy of Management Review, 21(1), 135–172
40) McGrath, R.G. (2001). “Exploratory Learning, Innovative Capability and Managerial Oversight”. Academy of Management Journal, 44: 118-131.
41) Mei, H., Lee, C. H., & Xiang, Y. (2020). Entrepreneurship Education and Students’ Entrepreneurial Intention in Higher Education. Education Sciences, 10(9): 257.
42) Ozili, P.K (2023). Sustainable Development Goals and bank profitability: International evidence. Journal of Modern Finance, Vol. 1 No. 1 .
43) Rauch, A.; J. Wiklund, G.T. Lumpkin & M. Frese (2009). “Entrepreneurial Orientation and Business Performance: an Assessment of Past Research and Suggestions for the Future”. Entrepreneurship Theory and Practice, 33(3): 761-787.
44) Siddique M.A, Rashid A & Tahir U (2023). Factors affecting the credibility of islamic banking Sharī’ah approvals: Perception-based empirical study, Borsa Istanbul Review, Volume 23, Issue 2, March 2023, Pages 426-442.
45) Soubbotina, Tatyana P (2004). Beyond Economic Growth: An Introduction to Sustainable Development, second Edition, WBI Learning Resources Series, World Bank Institute, 2004.
46) The Travel and Tourism Competitiveness Report (2017).
47) Vilcov, N., &Dimitrescu, M. (2015). Management of Entrepreneurship Education: a Challenge for a Performant Educational System in Romania. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 203, 173-179.
48) Wales, W. J., Covin, J. G., & Monsen, E. (2020), Entrepreneurial orientation: The necessity of a multilevel conceptualization, Strategic Entrepreneurship Journal, 14(4), 639-660.
49) Walter, S. G., & Block, J. H. (2016). Outcomes of entrepreneurship education: An institutional perspective. Journal of Business Venturing, 31(2), 216-233.
50) Wyns, A., & Beagley, J. (2021). COP26 and beyond: Long-term climate strategies are key to safeguard health and equity. The Lancet Planetary Health, 5(11), e752–e754. doi:10.1016/S2542-5196(21)00294-1.