تدوین الگوی فرهنگ حسابرسی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

مسعود صادقی ¹ (دانشجوی دکتری حسابداری، واحد یزد،‌ دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.)
فروغ حیرانی ² (استادیار گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران (نویسنده مسئول))
اکرم تفتیان ³ (استادیار گروه حسابداری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/04/11 تاریخ پذیرش : 1401/07/06 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: توسعه فرهنگ, رویکرد نظریه‌پردازی داده بنیاد, فرهنگ حسابرسی,

چکیده مقاله :

موفقیت در توسعه حسابرسی تا حدود زیادی به موفقیت در استقرار فرهنگ وابسته است. همین ارتباط متقابل فرهنگ و حسابرسی باعث تشکیل فرهنگ حسابرسی می شود. چرا که، فرهنگ در بطن جامعه حسابرسی ریشه دوانیده و حسابرسی بر بستر و زمینه فرهنگ واقع می شود. بنابراین هدف پژوهش حاضر، تدوین الگوی فرهنگ حسابرسی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد، با استفاده از نظریه های خبرگان حسابرسی است. این پژوهش با هدف تدوین الگوی فرهنگ حسابرسی با رویکرد نظریه‌پردازی داده بنیاد انجام شده است. روش پژوهش از نوع کیفی می‌باشد. به منظور انجام مصاحبه‌های عمیق و نیمه ساختاریافته، تعداد 22 نفر از مدیران و خبرگان حسابرسی به صورت نمونه گیری قضاوتی انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش، به صورت مدل پارادایمی با2مقوله برای شرایط علی، 2 مقوله برای شرایط زمینه ای، 3 مقوله برای شرایط مداخله‌گر، 3 مقوله برای راهبرد و 3 مقوله در زمینه پیامد مرتبط با پدیده اصلی پژوهش، شناسایی شد. طبق یافته های تحقیقفرهنگ حسابرسی پایه و اساس جامعه حسابرسی می باشد که در برگیرنده مجموعه ای از ارزش ها، هنجارها، باورها، آداب فرهنگی و تاریخی مؤثر بر رفتار حسابرسان بوده و همچنین مبنای ارزش های خاص منبعث از اجتماع و مؤثر بر فرهنگ حسابرسان در محیط حسابرسی و جامعه است. لذا برای توسعه فرهنگ حسابرسی در ایران باید بر مقوله های استخراجی و الگوی توسعه فرهنگ حسابرسی از این پژوهش متمرکز شد که در این صورت می توانیم فرهنگی پویا و فعال در زمینه حسابرسی داشته باشیم.

چکیده انگلیسی:

Purpose: Success in the development of audit is largely dependent on success in the establishment of the culture. the same interaction between culture and auditing causes formation of auditing culture. because, culture is rooted in the heart of the audit community and auditing is located on the context of culture. therefore, the purpose of the present research is to develop an audit culture model using a grounded theory approach, using the theories of auditing experts. Methods: This research has been done with the aim of developing an audit culture model with a grounded theory approach. The research method is qualitative. In order to conduct in-depth and semi-structured interviews, 22 managers and auditing experts were selected by judgmental sampling. Results: Findings were identified as a paradigm model with 2 categories for causal conditions, 2 categories for contextual conditions, 3 categories for Interventional conditions, 3 categories for strategies and 3 categories in outcome related to the main research phenomenon. According to the research findings "audit culture is the basis of the audit society, that includes a set of values, norms, beliefs, cultural and historical mores affecting the behavior of auditors also the basis of specific values emanating from the community and affecting the culture of auditors in the audit environment and society". Therefore, in order to develop the audit culture in Iran, we should focus on the extractive categories and the pattern of developing the audit culture from this research, in which case we can have a dynamic and active culture in the field of auditing

منابع و مأخذ:

• آذربراهمان علیرضا، کامیابی یحیی، ملکیان اسفندیار،(1400). هژمونی فرهنگ اخلاق حرفه‌ای در حسابرسی و ارزیابی پیامدهای آن. دوفصلنامه علمی حسابداری ارزشی و رفتاری.۶ (۱۲) :۹۵-۵۷


• اشتراوس، آنسلم و کوربین، جولیت،(1395)، مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نشر نی.


• ازکیا، مصطفی.احمدرش، رشید.پارتازیان، کامبیز.( 1396)، روش های تحقیق کیفی از نظریه تا عمل، دو جلدی، تهران، انتشارات کیهان.


• آفتاب آذری، میترا. رسولی، رضا، (1400)، 'طراحی مدل عملیاتی حسابرسی فرهنگی'، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 10 (38): 285-300.


• بازرگان، عباس.(1391) . مقدمه ای بر روش های پژوهش کیفی و آمیخته، رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران: انتشارات نشر دیدار.


• حسینی، سیدحسین. نیکومرام، هاشم. رضایی، علی‌اکبر. (1399). بررسی تأثیر ابعاد فرهنگی و مولفه‌های رفتاری بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل، حسابداری مدیریت، 13 (44)، صص 72-55.


• دانایی فرد، حسن. امامی، سیدمجتبی(1386)، استراتژی های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه پردازی داده بنیاد، اندیشه مدیریت، 1 (2) :) 69-97.


• رشیدپور، علی. شاه نوروزی، مهدی. ایرانپور، سارا.(1393). اقتصاد فرهنگ و جهانی‌شدن: مفاهیم و نظریه‌ها. تهران. مرکز ملی مطالعات جهانی شدن.


• رضایی، شمس الدین. صالحی پور، مژگان. (1397). تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه صنعت ورزش ایران با رویکرد داده‌ بنیاد، مدیریت منابع انسانی در ورزش، دوره 6، شماره 1، صفحات89-107.


• رویایی، رمضانعلی. رهنمای رودپشتی، فریدون. عبدلی، محمدرضا. (1388). بررسی ارتباط فرهنگ با نظریه نمایندگی مبتنی بر رویکرد مدیریت سود، مدیریت فرهنگی، شماره 4، صفحات 19-1.


• سادات هاشمی، سمیرا. جعفری، محبوبه. نوراله زاده، نوروز. (1401)، 'ارائه الگوی اثرگذاری فرهنگ سازمانی بر نقش حسابرس در مبارزه با فساد'، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت،11 (42): 331-355.


• عطافر، علی. آقاسی، سعید.(1391). طراحی و ارائه مدل سنجش توسعه فرهنگی شهری بر اساس رویکردهای تفکر هوشمند و ظرفیت سازی فرهنگی (مطالعه موردی شهر اصفهان). مطالعات جامعه شناختی شهری (مطالعات شهری).


• عمید، حسن. (1371)، فرهنگ فارسی عمید، چاپ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.


• کاووسی، اسماعیل. ولیان، حسن. عبدلی، محمدرضا.(1399)، تأثیر مضمون‌های فرهنگ اخلاق‌مداری بر بی‌طرفی حسابرس: تحلیلی بر ادراک رهبری تحول‌گرا، مدیریت فرهنگ سازمانی ، دوره هجدهم - شماره 4 علمی-پژوهشی (وزارت علوم) صفحه – (از 635 تا 659 ).


• محمدی ‌نافچی، آرش. علیخانی، شهناز. (1399). اخلاق و فرهنگ در حسابداری. فصلنامه علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، دوره4شماره 49، صفحات 49-64.


• مصطفوی، سید محمدحسن.(1389).روش (شناسی) تحول فرهنگی از دیدگاه امام خمینی(ره)، مهندسی فرهنگی ، شماره 41 و 42


• نوشادی، میثم. خدادادی، ولی. واعظ، علی. حسین‌زاده، علی‌حسین. (1399). بررسی عوامل موثر بر حق‌الزحمه حسابرسی: عوامل مربوط به محیط حرفه‌ای، فرهنگی و اجتماعی، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، صحفات64-43، دوره 12، شماره 46.


• یسری، مهدی. فکوهی، ناصر. صالحی امیری، سیدرضا(1397). ارائه الگوی مدیریت توسعه فرهنگی کلانشهر تهران. مطالعات توسعه اجتماعی ایران.صحفات62-51


• Alberti, Cristina and Bedard, Jean C. and Bik, Olof and Vanstraelen, Ann. (2020). Audit Firm Culture: Recent Developments and Trends in the Literature. Available at SSRN.


• AlfaTahir, Fatima. (2017). Exploring the Influence of Ethical Culture and Auditor Objectivity on Auditor Integrity among Nigerian Auditors: A Proposed Study.International Conference on Accounting Studies (ICAS) 201718-20September, Putrajaya, Malaysia.


• Armstrong R.W. (1996). The Relationship Between Culture and Perception of Ethical Problems in International Marketing, Journal of Business Ethics Vol. 15 PP.1199-1208.


• American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (2014). Code of Professional Conduct.New York, NY, 2014.


• Andiola, L. M., D. H. Doweny, and K.D.Westermann. (2020). Examining Climate and Culture in Audit Firms: Insights, Practice Implications, and Future Research Directions, AUDITING: A Journal of Practice &Theory,39(4):1-29.


• Barrainkua, I. & Espinosa-Pike, B. (2018). The Influence of Auditors’ Commit-ment to Independence Enforcement and Firms’ Ethical Culture on Auditors’ Pro-fessional Values andBehaviour, in Cynthia Jefrey (ed.), Research on Profes-sional Responsibility and Ethics in Accounting (Research on Professional Re-sponsibility and Ethics in Accounting, Volume 21), Emerald Publishing Limited, 12 (1), pp. 17-52.


• Bauer, T. (2015). The effects of client identity strength and professional identity salience on auditor judgments. The Accounting Review,90(1), 95–114.


• Charmaz, C. (1990), "Discovering Chronic Illness: Using Grounded Theory", Social Science and Medicine, 30.


• Dang, Tung Lam. Luong, Luong Hoang. Nguyen, Lily H.G. (2016). National Culture and Stock Price Crash Risk. ssrn.com.


• Glaser, Barney G. (1978), Theoretical Sensitivity: Advances in the Methodology of Grounded Theory, Mill Valley, California: The Sociology Press.


• Gray, S. J. (1988). Towards a theory of cultural influence on the development of accounting systems internationally. Abacus, 24(1), pp 1-15.


• Greenberg, J & Baron, R.A. (2000). Behavior in Organizations", PrenticeHall, Inc., 7th Ed.


• Gui,Jianping , and Ni Aiguo.(2006).Theory and Practice of Audit Culture.Beijing :China Modern Economic Publishing House .


• Guralnik, D. B. (1984).Webster’s New World Dictionary of the English Language,NewYork: Simon & Schuster.


• Hall, Edward T, 1964, Adumbration as a Feature of Intercultural Communication, American Anthropologist, v. 66, No. 6, The Ethnography of Communication, p. 154-163.


• Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations: Software of the Mind,London: McGraw-Hill.


• Hurtt, R. K., et al. (2013). “Research on Auditor Professional Skepticism: Literature Synthesis and Opportunities for Future Research”, A Journal of practice & theory, American Accounting Association, Vol. 32, Supplement 1, pp. 45-97.


• IAASB, (2014). Framework for Audit Quality. Key elements that create an environment for audit quality.https://www.ifac.org/system/files/uploads/IAASB/Framework-for-Audit-Quality-Outline.pdf.


• Jan Taylor Morris. (2014). The impact of authentic leadership and ethical firm culture on auditor behavior. Journal of Behavioral Studies in Business Volume 7 – September, 2014.


• Jan Svanberg & Peter Öhman (2016) Does Ethical Culture in Audit Firms Support Auditor Objectivity?, Accounting in Europe, 13:1, 65-79, DOI: 10.1080/17449480.2016.1164324


• Jasmijn, Bol. Isabella, Grabner. Katlijn, Haesebrouck. Mark E, Peecher. (2019). The Effect of Audit Culture on Audit Quality. www.ssrn.com.


• Liu, Jiayi. (2017). Study on the Auditing System of Socialism with Chinese Characteristics. John Wiley & Sons.ISBN: 978-1-119-44930-0 July 2017 352 Pages.


• Palermo, T., Power, M., & Ashby, S. (2020). Navigating Institutional Complexity: The Production of Risk Culture in the Financial Sector. Journal of Management Studies, 54(2), 154-181. doi:10.1111/joms.1224


• Proell, Chad A. and Zhou, Yuepin and Nelson, Mark W. (2021). It's Not Only What You Say .How Communication Style and Team Culture Affects Audit Issue Follow-Up and Auditor. Performance Evaluations.The Accounting Review, Forthcoming, Available at SSRN.


• Perera, H., (1989). Towards a framework to analyse the impact of culture
  on accounting. The International Journal of Accounting, 24, pp. 42–56.


• Ryan, Sommerfeldt and Zimbelman, Aaron F. and Zimbelman, Mark F. (2019). The Effect of Audit Culture on Auditor Honesty and Skepticism (April 2019). Available at SSRN:


• Shafer, E. W., and S. R. Simmons.) 2010(. Effects of Organizational Ethical Culture on the Ethical Decisions of Tax Practitioners in Mainland China. Accounting, Auditing and Accountibility Journal 24 (5):647-668.


• Schein, Edgar H. Schein, Peter A. (2017). Organizational Culture and Leadership, 5th Edition. ISBN: 978-1-119-21204-1 February 2017 416 Pages.


• Strauss, A. Corbin, J. (1998), "Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory", Thousand Oaks: Sage Publications.


• Strauss, Anselm L., & Corbin, Juliet (1990), Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques, Sage.


• Sweeney, Breda. Bernard Pierce & Donald F. Arnold Sr .(2013). The impact of perceived ethical intensity on audit-quality-threatening behaviours, Accounting and Business Research, 43:2, 112-137.


• Tormo-carbó, G., Seguí-mas, E., & Oltra, V. (2017). Accounting Ethics in Unfriendly Environments: The Educational Challenge. Journal of Business Ethics, 135(1), 161-175.


• Wu, T.F. (2019) A Review of the Impact of Traditional Culture on Auditing. American Journal of Industrial and Business Management, 9, 780-788. https://doi.org/10.4236/ajibm.2019.93051.