چالش‌های استراتژیک و رابطه آنها با موفقیت معلمان تربیت بدنی
محورهای موضوعی : نوآوری در مدیریت ورزشی
جواد مرادی چالشتری
1
(گروه تربیت بدنی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران)
سعاد عوید راضی خلف
2
(گروه مدیریت ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان( خوراسگان)، ایران)
کلید واژه: معلمان تربیت‌بدنی, موفقیت, چالش های استراتژیک,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر باهدف بررسی چالش‌های استراتژیک و رابطه آنها با موفقیت معلمان تربیت‌بدنی استان ذی قار انجام شده است. این پژوهش کاربردی از نوع توصیفی-همبستگی بود که جامعه آماری آن شامل کلیه معلمان تربیت‌بدنی در استان ذی قار به تعداد 380 نفر می باشند. از بین این افراد و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، تعداد 181 نفر به‌صورت نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق مشتمل بر دو پرسشنامه عوامل موفقیت معلمان و پرسشنامه تدوین استراتژی (برنامه ریزی استراتژیک) می باشد که پس از اخذ روایی و پایایی از سوی خبرگان بین نمونه آماری به صورت تصادفی توزیع و جمع آوری گردید. تحلیل داده‌های این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون از طریق نرم‌افزار اس پی اس اس صورت پذیرفت. نتایج نشان داد بین تدوین استراتژی (برنامه استراتژیک)، بسترسازی برای اجرای استراتژی، عملیات اجرایی استراتژی و بین کنترل و ارزیابی استراتژی و موفقیت معلمان تربیت بدنی رابطه معنی داری و قوی وجود دارد. بنابراین این عوامل استراتژیک در موفقیت معلمان تربیت‌بدنی استان ذی قار تأثیر دارند.
This study was conducted with the aim of investigating the strategic challenges and success of physical education teachers in Dhi Qar province. This was a descriptive-correlation applied research, whose statistical population includes all physical education teachers in Dhi Qar Governorate, numbering 380 people. 181 people were selected as a sample from among these people and using the Karjesi and Morgan table. The research tool consists of two questionnaires of teachers' success factors and the questionnaire of strategy formulation (strategic planning), which were randomly distributed and collected among the statistical sample after obtaining validity and reliability from the experts. The data analysis of this research was done using descriptive and inferential statistics including Pearson correlation test and regression through spss24 software. The results showed that there is a significant and strong relationship between strategy development (strategic planning), strategy implementation, strategy implementation operations, and between strategy control and evaluation and the success of physical education teachers. Therefore, these strategic factors have an effect on the success of physical education teachers in Dhi Qar province.
_||_
Journal of Innovation in Sports Management Volume 2, Issue 3, Autumn 2023 https://jism.srbiau.ac.ir |
|
Strategic challenges and their relationship with the success of physical education teachers
Javad Moradi Chaleshtori1 | Assistant Professor, Department of Physical Education, Faculty of Literature and Human Sciences, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran |
Razi Khalaf Soad Aveid | Instructor, Department of Sports Management, Faculty of Sports Sciences, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran |
Abstract
This study was conducted with the aim of investigating the strategic challenges and success of physical education teachers in Dhi Qar province. This was a descriptive-correlation applied research, whose statistical population includes all physical education teachers in Dhi Qar Governorate, numbering 380 people. 181 people were selected as a sample from among these people and using the Karjesi and Morgan table. The research tool consists of two questionnaires of teachers' success factors and the questionnaire of strategy formulation (strategic planning), which were randomly distributed and collected among the statistical sample after obtaining validity and reliability from the experts. The data analysis of this research was done using descriptive and inferential statistics including Pearson correlation test and regression through spss 24 software. The results showed that there is a significant and strong relationship between strategy development (strategic planning), strategy implementation, strategy implementation operations, and between strategy control and evaluation and the success of physical education teachers. Therefore, these strategic factors have an effect on the success of physical education teachers in Dhi Qar province.
Key words: Strategic challenges, Success, Physical education teachers.
[1] * Corresponding Author: E-mail: javadmoradi.ch@gmail.com
How to Cite: Moradi Chaleshtori J, Soad Aveid R. K. Strategic challenges and their relationship with the success of physical education teachers, Journal of Innovation in Sports Management, 2023; 2(3): 103-114.
چالش‌های استراتژیک و رابطه آنها با موفقیت معلمان تربیت بدنی
جواد مرادی چالشتری1 | استادیار، گروه تربیت بدنی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران |
سعاد عوید راضی خلف | مربی، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران |
چکیده
پژوهش حاضر باهدف بررسی چالش‌های استراتژیک و رابطه آنها با موفقیت معلمان تربیت‌بدنی استان ذی قار انجام شده است. این پژوهش کاربردی از نوع توصیفی - همبستگی بود که جامعه آماری آن شامل کلیه معلمان تربیت‌بدنی در استان ذی قار به تعداد 380 نفر می‌باشند. از بین این افراد و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، تعداد 181 نفر به‌صورت نمونه انتخاب شدند. ابزار تحقیق مشتمل بر دو پرسشنامه عوامل موفقیت معلمان و پرسشنامه تدوین استراتژی (برنامه ریزی استراتژیک) می‌باشد که پس از اخذ روایی و پایایی از سوی خبرگان بین نمونه آماری به صورت تصادفی توزیع و جمع‌آوری گردید. تحلیل داده‌های این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون از طریق نرم‌افزار اس پی اس اس صورت پذیرفت. نتایج نشان داد بین تدوین استراتژی (برنامه استراتژیک)، بسترسازی برای اجرای استراتژی، عملیات اجرایی استراتژی و بین کنترل و ارزیابی استراتژی و موفقیت معلمان تربیت بدنی رابطه معنی داری و قوی وجود دارد. بنابراین این عوامل استراتژیک در موفقیت معلمان تربیت‌بدنی استان ذی قار تأثیر دارند.
واژههای کلیدی: چالش‌های استراتژیک، موفقیت، معلمان تربیت‌بدنی.
[1] * نویسنده مسئول: E-mail: javadmoradi.ch@gmail.com
مقدمه
یکی از مهم ترین، پیچیده ترین و گسترده ترین نظامهای اجتماعی، نظام آموزش و پرورش است که موضوع و محور اصلی فعالیت آن، انسان و تعلیم و تربیت است (حالم1، 2022، 277). امروزه تمامی کشورهای جهان سعی دارند با وضع قوانین آموزشی، اداری و مالی، زمینه را برای با سواد کردن مردم و اجباری کردن آموزش و پرورش در سطوح بالاتر تحصیلی مساعد سازند و با تأسیس یا گسترش مراکز تحقیقاتی، آموزش پیش دبستانی، متوسطه و با گسترش آموزش عالی در مناطق شهری و روستایی سعی در توسعه آموزش دارند تا از طریق آموزش و پرورش شرایط لازم را برای بروز استعدادها و پرورش خلاقیت و نوآفرینی در افراد مختلف جامعه پدید آورند (صافی، 1398، 43). در نظام آموزشی، اساسی ترین عامل ایجاد وضعیت مطلوب در تحقق اهداف آموزشی، معلم است. این معلم است که می‌تواند کمبود کتب درسی و کمبود امکانات آموزشی را جبران کند یا برعکس بهترین موقعیت و موضوع آموزشی را با ناتوانی در ایجاد و ایجاد ارتباط عاطفی مطلوب به محیطی غیرفعال و غیرجذاب برای نوآموزان خود تبدیل کند. در فرآیند تدریس، تنها تجارب و دیدگاههای علمی معلم نیست که مؤثر واقع می‌شود، بلکه کل شخصیت او بر ایجاد شرایط یادگیری و تحول آموزشی تأثیر می‌گذارد (باپتیست2، 2019، 218). صرف نظر از اینکه معلم چگونه تدریس می‌کند و چه اهدافی را دنبال می‌کند، باید کلاس را در موقعیت مناسبی برای یادگیری قرار دهد. اقداماتی که معلم برای این منظور انجام می‌دهد عملکرد او در حوزه آموزشی نام دارد. تأثیر معلمان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بسیار زیاد است، به طوری که این رفتار، منش و شخصیت معلم است که عمیق ترین تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم را بر افکار و رفتار دانش آموزان می‌گذارد. تنها معلم است که می‌تواند با علم و هوشیاری و تیزهوشی حرفه ای خود، ظرفیتهای دانش آموزان را شناسایی و متبلور کند و انگیزه درونی دانش آموزان را بالاتر ببرد، هر چه دانش آموزان پیشرفت کنند معلم در کار خود موفقتر می‌شود. در این بین چالش‌های استراتژیک زیادی بر سر راه معلم قرار دارد و عوامل متفاوت و متنوعی می‌تواند موفقیت او را تحت تأثیر قرار دهد (ارکان3، 2022، 49). چرا که در محیطهای آموزشی زمانی می‌توان اثربخش و کارآمد بود که کلیه فعالیت‌های آموزشی دارای معیارهای مشخص علمی باشند. یادگیری و تحول، صنعتی نیست که به زور یا با تحمیل اندیشه و اطلاعات و به شیوه غیرعلمی بتوان آن را در دیگران به وجود آورد. با چنین رویکردی قطعاً معلمان در مسیر آموزشی با چالش‌هایی روبرو هستند که انگیزه، روحیه کاری، کیفیت تدریس، عملکرد و به نحوی موفقیت آموزشی و تربیتی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یافته‌های سوداگر و ناستی‌زایی (1400) در پژوهشی دریافتند که رهبری امنیت‌مدار بانشاط سازمانی و روحیه در محل کار معلمان تربیت‌بدنی رابطه دارد. مظلومی و همکاران (1400) نشان دادند که دغدغه اصلی معلمان کیفیت شغلی، مسئله دستمزد و مزایا است. آموزش نه تنها برای پیشرفت افراد بلکه برای پیشرفت جامعه نیز ضروری است (مهدوی راد و کوشکی، 1398، 26). پارسایی و ترکیان تبار (1400) در رابطه بین مؤلفه‌های انگیزش با موفقیت در اجرای برنامه درسی از دیدگاه معلمان زن مقطع متوسطه نشان دادند، بین مؤلفه‌های انگیزش درونی (حقوق و دستمزد 561/0، خط و مشی محیط 486/0، روابط شخصی با هم‌ردیفان 511/0، امنیت شغلی 488/0، شرایط محیط کار 453/0 و نحوه سرپرستی و نظارت 576/0 ) با موفقیت در اجرای برنامه درسی رابطه وجود دارد. همچنین بین هر یک از مؤلفه‌های انگیزش بیرونی (شناخت و قدردانی 468/0، پیشرفت و توسعه شغلی 412/0، ماهیت کار 376/0، مسئولیت شغلی 328/0 و موقعیت شغلی 411/0) با موفقیت در اجرای برنامه درسی رابطه وجود دارد. توجه معلمان تربیت بدنی به دلیل اهمیت نقش آنها در حفظ سلامت و تندرستی نسل جوان بیش از سایر معلمان احساس می‌شود. از دیگر سو تربیت معلمان کارآمد همچنان یک موضوع مهم است، زیرا آنچه معلم می‌داند و قادر به انجام آن است، بیشترین تأثیر را در یادگیری دانش آموزان خواهد داشت (پورشیرازی و قایدی، 1399،80). با توجه به ماهیت خاص درس تربیت بدنی و اهمیت یادگیری مهارت‌ها در کنار سایر جنبههای یادگیری، به نظر میرسد معلمان تربیت بدنی برای انتقال مبانی و مفاهیم علمی و عملی درس تربیت بدنی علاوه بر اصول و فنون تدریس عمومی معلمان به اصول ویژه آموزش، یادگیری و ارزشیابی دیگری علاوه بر دیگر دروس نیاز داشته باشند. بنابراین معلمان تربیت بدنی و مربیان ورزشی با توجه به ویژگی‌های تربیت بدنی از نظر سازمانی، روابط انسانی، مهارت‌های آموزشی و روانی اجتماعی، مسئولیت سنگین، خطیر و متفاوتی با پیش داشتههای متنوع دیگری روبه رو هستند. میرصفیان4 و همکاران (2020) پژوهشی را باهدف بررسی اثر مداخله آموزشی مهارت‌های تعاملی بر ارتقاء خودکارآمدی شغلی معلمان تربیت‌بدنی انجام دادند، نتایج نشان داد، مداخله آموزشی مهارت‌های تعاملی به‌صورت معناداری بر ارتقاء خودکارآمدی شغلی معلمان تربیت‌بدنی پس از انجام هفت جلسه آموزشی اثرگذار بوده است. ازاین‌رو، آموزش مهارت‌های تعاملی می‌تواند به ارتقاء باورهای معلمان تربیت‌بدنی از توانایی‌های فردی و حرفه‌ای خود و همچنین در ارتباط با انتخاب و گزینش اهداف شغلی و حرفه‌ای و برنامه‌ریزی در جهت دستیابی به آن اهداف، توانایی دستیابی بهتر و بالاتر به اطلاعات شغلی، توانایی بهتر در حل مسائل شغلی و حرفه‌ای و همچنین توسعه توانایی آنها در ارزیابی خود و درک و تشخیص نقاط ضعف و قوت فردی در محیط شغلی و در ارتباط با دانش‌آموزان و همکاران بیانجامد که در نهایت منجر به گسترش باورهای خودکارآمدی در معلمان و در ارتباط با شغل و محیط شغلی آنها در مدارس خواهد شد. حری و همکاران (1400) در تحقیق خود به بررسی ارتباط موانع تدریس و دل‌بستگی شغلی با میانجی‌گری استراتژی‌های حمایتی معلمان زن تربیت‌بدنی در مدارس متوسطه شهر تهران پرداختند. یافته‌های آنان نشان داد، موانع تدریس با تغییر در نوع استراتژی حمایتی معلم بر دل‌بستگی شغلی ایشان مؤثر است و به‌صورت مستقیم، موانع تدریس بر دل‌بستگی شغلی معلمان اثری ندارد. ایزدی و همکاران (1398) به نیازسنجی آموزشی معلمان تربیت‌بدنی استان مازندران پرداختند. یافته‌های بخش کیفی پژوهش آنان نشان داد معلمان تربیت‌بدنی در حیطه‌های مرتبط با
1. مدیریت و رهبری؛ 2. یاددهی و یادگیری؛ 3. شایستگی‌های تخصصی 4. اخلاق و حقوق و 5. فناوری و پژوهش، نیاز به آموزش دارند. همچنین ازنظر معلمان شرکت‌کننده در تحقیق وجود نیاز آموزشی در تمامی حیطه‌ها و اولویت نیازها نیز به ترتیب فوق در سطح معنادار بود. چارلز هندی در کتاب خود با عنوان عصر سنت گرایی بیان کرده است: ما در حال ورود به اجرای استراتژی هستیم، حلقه مفقوده فرآیند اجرا (اجرای استراتژی) در عصر غیرعقلانی; یعنی زمانی که باید آینده را شکل داد تا آن را از آن خود کرد، بنابراین، این عصر نیاز به تخیلات جسورانه دارد، هم در مورد زندگی خصوصی و هم در امور عمومی، یعنی باید به غیرممکنها فکر کرد و کارهای غیرمنطقی را انجام داد. در حال حاضر جهان شاهد تحولات عمیقی در گذار از اقتصاد موج دوم به موج سوم است، عصری که در آن صنایع جدیدی بر پایه کامپیوتر، الکترونیک، اطلاعات، بیوتکنولوژی و مانند آن شکل میگیرد و این صنایع را نوین مینامند. برجهای فرماندهی اقتصادی توسعه‌هایی مانند تولید کارخانه‌ای انعطاف‌پذیر، بازارهای انحصاری برای هر سلیقه، گسترش کار پاره‌وقت، و توده‌زدایی رسانه‌های ارتباطی در حال شکل‌گیری است (آلیا و همکاران5، 2020، 99). در چنین شرایطی مدیران سازمان با مسائل متعدد و پیچیده ای مواجه می‌شوند که راهحلهای گذشته تاثیر چندانی بر آنها ندارد. به گفته آلوین تافلر، در شرایط امروز، هیچ چیز خطرناک تر از چسبیدن به موفقیت دیروز نیست. بنابراین برای مصون ماندن از خطرات و تهدیدات احتمالی، باید سازمان را برای پذیرش تغییرات با توجه به شرایط محیطی تجهیز و آماده کرد (وارنر و واگر6، 2019،330). امروزه مهمترین دغدغه اکثر سازمانها تدوین و اجرای استراتژیهایی است که موفقیت و بقای آنها را در شرایط متغیر و پیچیده محیطی تضمین کند. برنامه ریزی استراتژیک ابزاری را برای سازمانها فراهم می‌کند تا تدوین و اجرای استراتژی را در جنبههای مختلف سازمان دنبال کنند و عملکرد استراتژیک خود را مدیریت کنند
(شارما و همکاران7، 2020، 445).
با توجه به اینکه میزان موفقیت تحصیلی یکی از ملاکهای کارایی نظام آموزشی است، کشف و بررسی متغیرهای تأثیرگذار بر موفقیت تحصیلی به شناخت بهتر و پیش بینی متغیرهای مؤثر در نظام آموزشی دانشگاه میانجامد. بنابراین، بررسی متغیرهایی که با موفقیت تحصیلی دانشجویان رابطه دارد یکی از ضروریات اصلی نظام آموزش و به ویژه تربیت بدنی می‌باشد. فردریک هرزبرگ8 در ضمن تحقیقات خود چنین نتیجه گرفت که یکی از عوامل مؤثر در رضایت خاطر کارکنان پیشرفت شغلی و درجه موفقیت شغلی است. او تأمین بهداشت شغلی را عبارت از فراهم نمودن محیط‌زیست سازمانی می‌داند به‌نحوی‌که برای شاغلین حداکثر امکانات، موفقیت، مسئولیت و پیشرفت را فراهم سازد. تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل مختلفی از عوامل فردی و مهم سازمانی وجود دارند که بر روی موفقیت شغلی تأثیر می‌گذارند. ویژگی‌های فردی از قبیل سن، جنسیت و وضعیت تأهل و ویژگی‌های سازمانی از قبیل کار منابع انسانی، استراتژی‌های توسعه، اندازه سازمان و غیره بر روی موفقیت شغلی تأثیر می‌گذارند. موفقیت شغلی به عواملی همچون شخصیت، آموزش، جنسیت و داشتن مشاور و ترفندهای کاری وابسته است. بسیاری از نظریه‌های انتخاب شغل بر این باورند که مهمترین عنصر مؤثر در انتخاب و موفقیت در شغل شخصیت است. سوپر9 (1996) معتقد است افراد به این منظور شغل را انتخاب می‌کنند تا شخصیت خود را بیان کنند. به باور او فعالیت‌های افراد در دنیای کار تظاهرات خود پنداره آنان است. تحقیقات نشان داده است ویژگی‌های شخصیتی در عملکرد شغلی نقش مؤثری دارند. باریک و مونت10 (1991) نشان دادند که احساس مسئولیت، پشتکار، تلاش برای تکمیل وظایف و دستیابی به اهداف شغلی و وابستگی به سازمان در موفقیت شغلی. معلمان تربیت‌بدنی باید با مهارت‌ها و فنونی که می‌خواهند آموزش دهند آشنا باشند دانش‌آموزان کلاس تربیت‌بدنی و ورزش بی‌صبرانه در انتظار فراگرفتن فنون صحیحی هستند تا اجرای مهارت آنها را بهبود بخشد، آنها برای مربی یا معلمی که نتواند موجبات فراگیری این فنون و معلومات را فراهم سازد ارزش کمتری قائل می‌شوند ممکن است که معلم حرکت یا فعالیتی را بدون نمایش کلی آن آموزش دهد، اما توانایی او در نشان دادن شکل صحیح اجرای آن حرکت یا مهارت هم انگیزه یادگیری را در دانش‌آموزان افزایش داده و هم برای خود کسب وجهه و احترام می‌کند. با بررسی مطالب فوق مشخص می‌شود که محققان سعی کرده‌اند به بررسی و تعیین عوامل و مؤلفه‌های موفقیت معلمان بپردازند. به‌بیان‌دیگر سعی بر آن شده است عوامل که به‌عنوان ریشه و مؤلفه‌های موفقیت یک معلم در باور و بیان خود اوست و گاها متأثر از محیط است بپردازند؛ از آنجا که بهبود وضعیت آموزش و بهسازی معلمان تربیت‌بدنی می‌تواند افزایش عملکرد و موفقیت آنها را به دنبال داشته باشد و نیل به اهداف سازمانی را تسهیل کند و از آنجا که تحقیقات مختلف نشان داده اند که این امر بدون شناسایی چالش‌ها استراتژیک معلمان تربیت‌بدنی امکان‌پذیر نخواهد بود و از آنجا که به نظر میرسد انجام این پژوهش و نظیر چنین تحقیقاتی در جهت پیشگیری از اتلاف وقت، هزینه و همچنین طرح ریزی و اجرای برنامه‌های آموزشی مفید، کارآمد و بهینه؛ متناسب با نیازهای آموزشی معلمان تربیت بدنی ضروری می‌باشد؛ پژوهش حاضر در صدد است تا با اجرای این تحقیق به چالش‌های فراروی معلمان تربیت بدنی در برنامهی آموزشی بپردازد و سعی نماید برایند مناسبی برای ارتقا عملکرد آموزشی و حرفه ای این معلمان فراهم آورد تا در نهایت دانش آموزان این مرز و بوم در لوای آموزش معلمان کاردان به اهداف غایی تعلیم و تربیت دست یابند. بر این اساس و با چنین رویکردی، محققان در این پژوهش بر آن شده اند تا به خلأ تحقیقی احساس شده بپردازد و به دنبال آن این پرسش اساسی باشد که چالش‌های استراتژیک و رابطه آنها با موفقیت معلمان تربیت بدنی چگونه است؟
روش شناسی پژوهش
تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی است و از نظر روش همبستگی می‌باشد. جامعه آماری این تحقیق کلیه معلمان تربیت‌بدنی در استان ذی قار کشور عراق بود که تعداد آنها 380 نفر بوده‌اند. بر طبق فرمول مورگان و کرجسی تعداد 181 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند.. لذا از میان جامعه با روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند جهت جمع‌آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته می‌باشد که مشتمل بر دو بخش می‌باشد پس از اخذ روایی از سوی اساتید و خبرگانبرای تعیین پایایی در این تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید، بدین ترتیب که پس از تأیید روایی پرسشنامه‌ها در یک مطالعه مقدماتی پرسشنامه‌ها بین 30 نفر از افراد جامعه توزیع و جمع آوری گردید. مطابق با یافته‌های جدول 1 و با توجه به میزان آلفای به‌دست‌آمده که از میزان 7/0 بالاتر است، می‌توان نتیجه گرفت که متغیرهای مورد بررسی از میزان آلفای مناسبی برخوردار می‌باشند.
جدول 1. میزان آلفای کرونباخ ابزار تحقیق
متغیرها | میزان آلفا |
تدوین استراتژی (برنامه استراتژیک) | 80/0 |
بسترسازی برای اجرای استراتژی | 88/0 |
عملیات اجرایی استراتژی | 92/0 |
کنترل و ارزیابی استراتژی | 82/0 |
شناختی – مهارتی | 910/0 |
نگرشی – رفتاری | 899/0 |
مدیریتی | 898/0 |
تکنولوژی آموزشی- رایانه | 958/0 |
یافتهها
نتایج توصیف متغیرهای جمعیت ـ شناختی و توصیف متغیرهای اصلی پژوهش با استفاده از تکنیک‌های موجود در آمار توصیفی مطابق با جدول2 نشان داده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود 126 نفر (معادل 6/69 درصد) دارای جنسیت مرد می‌باشند و همچنین 44 نفر (معادل 4/30 درصد) دارای جنسیت زن می‌باشند.
مطابق با یافته‌های جدول 3 و ضرایب همبستگی پیرسون می‌توان نتیجه گرفت که بین متغیرهای پژوهش رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. بنابراین این عوامل استراتژیک در موفقیت معلمان تربیت‌بدنی استان ذی قار تأثیر دارد.
جدول 2. توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان برحسب جنسیت
جنسیت | تعداد | درصد فراوانی |
مرد | 126 | 6/69 |
زن | 44 | 4/30 |
مجموع | 181 | 100 |
پس از بررسی آمار توصیفی و بررسی نرمالیتی داده‌ها، در این بخش از تحقیق به بررسی فرضیات تحقیق با تکنیک رگرسیون پرداخته‌شده است. ضرایب مسیر مثبت نشان‌دهنده روابط مستقیم بین متغیرها می‌باشند. در مقابل، ضرایب مسیر منفی (بتای منفی) نشان‌دهنده رابطه معکوس بین متغیرها می‌باشد.
بنا بر نتایج جدول 4 و مقادیر ضریب رگرسیون استانداردشده مشاهده میگردد که همبستگی بین متغیر مستقل و وابسته وجود دارد بنابراین می‌توان نتیجه گرفت تدوین استراتژی (برنامه استراتژیک) در موفقیت معلمان تربیت بدنی تأثیر معناداری دارد.
نتایج جدول 5 و ضریب رگرسیون استانداردشده نشان می‌دهد که همبستگی بین متغیر مستقل و وابسته وجود دارد بنابراین می‌توان نتیجه گرفت بسترسازی برای اجرای استراتژی در موفقیت معلمان تربیت بدنی تأثیر معناداری دارد.
بنا بر نتایج جدول 6 و مقادیر ضریب رگرسیون استاندارد شده مشاهده میگردد که همبستگی بین متغیر مستقل و وابسته وجود دارد بنابراین می‌توان نتیجه گرفت عملیات اجرایی استراتژی در موفقیت معلمان تربیت بدنی تأثیر معناداری دارد.
بحث و نتیجه گیری
نتایج نشان داد بین تدوین استراتژی (برنامه استراتژیک)، بسترسازی برای اجرای استراتژی ، عملیات اجرایی استراتژی و بین کنترل و ارزیابی استراتژی و موفقیت معلمان تریت بدنی اثر معناداری وجود دارد؛ بنابراین این عوامل استراتژیک در موفقیت معلمان تربیت‌بدنی استان ذی قار تأثیر دارند. یافته‌های تحقیق در قسمت تدوین
[1] Haleem
[2] Baptiste
[3] Erkan
[4] Mirsafian
[5] Aliyyah
[6] Warner & Wager
[7] Sharma et al
[8] Frederick Herzberg
[9] Super
[10] Barik & Mount
جدول 3. ضرایب همبستگی پیرسون بین متغیرهای پژوهش
متغیرهای پژوهش | تدوین استراتژی | بسترسازی برای اجرای استراتژی | عملیات اجرایی استراتژی | کنترل و ارزیابی استراتژی | موفقیت معلمان | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
تدوین استراتژی | مقدار همبستگی | 1 |
|
|
|
| ||
سطح معناداری | . |
|
|
|
| |||
بسترسازی برای اجرای استراتژی | مقدار همبستگی | 636/0 | 1 |
|
|
| ||
سطح معناداری | 0.0001 | . |
|
|
| |||
عملیات اجرایی استراتژی | مقدار همبستگی | 446/0 | 588/0 | 1 |
|
| ||
سطح معناداری | 0.0001 | 0.0001 | . |
|
| |||
کنترل و ارزیابی استراتژی | مقدار همبستگی | 640/0 | 674/0 | 452/0 | 1 |
| ||
سطح معناداری | 0.0001 | 0.0001 | 0.0001 | . |
| |||
موفقیت معلمان | مقدار همبستگی | 590/0 | 732/0 | 626/0 | 643/0 | 1 | ||
سطح معناداری | 0.0001 | 0.0001 | 0.0001 | 0.0001 | . | |||
جدول 4. نتایج تحلیل رگرسیون خطی ساده پیش‌بینی موفقیت معلمان بر اساس تدوین استراتژی
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | R |
| F | Sig | خطای استاندارد | Beta | T | Sig | ||||
تدوین استراتژی | موفقیت معلمان | 590/0 | 348/0 | 34/95 | 0.0001 | 156/0 | - | 42/13 | 0.000 | ||||
043/0 | 590/0 | 76/9 | 0.000 | ||||||||||
جدول 5. تحلیل رگرسیون خطی ساده پیش‌بینی موفقیت معلمان بر اساس بسترسازی برای اجرای استراتژی
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | R |
| F | Sig | خطای استاندارد | Beta | T | Sig | ||||
بسترسازی برای اجرای استراتژی | موفقیت معلمان | 732/0 | 536/0 | 47/206 | 0.0001 | 157/0 | - | 77/8 | 0.000 | ||||
046/0 | 732/0 | 36/14 | 0.000 | ||||||||||
جدول6. نتایج تحلیل رگرسیون خطی ساده پیش‌بینی موفقیت معلمان بر اساس عملیات اجرایی استراتژی
متغیر پیش بین | متغیر ملاک | R |
| F | Sig | خطای استاندارد | Beta | T | Sig | ||||
عملیات اجرایی استراتژی | موفقیت معلمان | 626/0 | 392/0 | 44/115 | 0.0001 | 157/0 | - | 44/12 | 0.000 | ||||
042/0 | 626/0 | 74/10 | 0.000 | ||||||||||
استراتژی (برنامه استراتژیک) با نتایج آقایی و همکاران (1401)، مؤمنی و کیانی (1401)، حری و همکاران (1400)، پارسایی و ترکیان تبار (1400)، داوادی1 (2020)، سامیول2 (2020)، میرصفیان و همکاران (2020) همسو می‌باشد. حسینی کشتان و قوچان عتیق(1401) نشان دادند توسعه پایدار ورزش دانش آموزی از طریق برنامه ریزی استراتژیک و تعامل و یکپارچه سازی فعالیت‌های وزارت آموزش و پرورش و وزارت ورزش و جوانان آغاز و با بهبود کیفیت اراده خدمات از طریق ورود بخش داوطلبین و خصوصی ادامه خواهد یافت. در تبیین این یافته می‌توان گفت برنامه استراتژیک، فرایند بررسی موقعیت فعلی و مسیر آینده سازمان، تنظیم اهداف، تدوین استراتژی برای تحقق و اندازه‌گیری نتایج اهداف بلندمدت معلمان و انتخاب فعالیت‌های لازم برای تحقق آنها در جهت تجهیز منابع معلمان و وحدت بخشیدن به تلاش‌های معلم برای نیل به اهداف و رسالت بلندمدت با توجه به امکانات و محدودیت‌های درونی و بیرونی است. به نظر میرسد اصلاح و تثبیت برنامه استراتژیک بر اساس اسناد تحولی و گسترش و توسعه مشارکت معلمان در برنامه درسی به‌عنوان رویکردی مناسب جهت بهبود آموزش با تغییر بینش، فرهنگ‌سازی و ایجاد نگرش مثبت در مسئولان و مدیران و بسترسازی سیاسی و قانونی و اقتصادی برای مشارکت بیشتر معلمان در امر برنامه‌ریزی درسی میبایست صورت پذیرد. در این خصوص گاس3 و همکاران (2017) در پژوهش خود دریافتند که معلمان خلاق همواره با فراهم کردن فضا و بستر مناسب تلاش می‌کنند که علاوه برافزایش سطح انتظارات خود از دانش‌آموزان، ارتباط و تعامل خود را با دانش‌آموزان گسترش بدهند و با ایجاد رویه‌های اثربخش، دانش‌آموزان را برای مشارکت بیشتر و توان ریسک جویی بالاتر به چالش بکشند. آنها بیان داشتند، هنگامی‌که با تدابیر و استراتژی‌های آموزشی معلمان خلاق، دانش‌آموزان را در فعالیت‌های آموزشی به‌صورت هدفمند درگیر نموده و مشارکت میدهند، دانش آموزان بیشتر و عمیق‌تر می‌آموزند و اهداف آموزشی فراتر از انتظار محقق میسازند
یافته‌های تحقیق نشان داد بسترسازی برای اجرای استراتژی در موفقیت معلمان تأثیر معناداری دارد. نتایج این فرضیه با نتایج پژوهش‌های تقیپور جهرمی و همکاران (1401)، حری و همکاران (1400)، پارسایی و ترکیان تبار (1400)، عزیزی و همکاران (1398)، سامیول (2020)، میرصفیان و همکاران (2020) همسو می‌باشد. تقی پور جهرمی و همکاران (1401) نشان دادند که هیچ برنامة تحولی و توسعه ای بدون فراهم آمدن زمینهها و بسترهای مورد نیاز محقق نخواهد شد؛ لذا اجرای تصمیمات و برنامه‌های راهبردی در نظام ورزش ایران نیازمند شرایط و محیطی است که باید مهیا باشد تا سازمانها و نهادهای مختلف بتوانند در راستای تحقق اهداف و چشم انداز خود قدم بردارند. بر این اساس می‌توان بیان داشت بسترسازی برای اجرای استراتژی امکان مانور سازمان در محیط متغیر را برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین‌شده فراهم می‌کند. بسترسازی برای اجرای استراتژی به پایان دوره زمانی موردنظر جهش می‌کند و سپس به عقب بازمی‌گردد تا مشخص سازد که در فواصل زمانی مختلف، چه اقدام‌هایی باید انجام پذیرد و به‌ویژه در زمان حاضر چه‌کارهایی باید انجام شود تا احتمال دستیابی به اهداف پیش‌بینی‌شده در زمان‌های مقرر قطعی شود. به نظر میرسد در مدارس برای اجرای استراتژی میبایست مواردی نظیر تخصیص بودجه، امکانات و تجهیزات و تشکیل گروه‌های علمی صورت گیرد و سپس تفویض اختیارات بیشتر به مدارس و معلمان در امر برنامه‌ریزی درسی (مدرسه محوری) و توانمندسازی تدریجی معلمان در بحث مشارکت معلمان در برنامه‌ریزی درسی انجام شود و در ادامه با گام‌های کوچک و تدریجی به ترتیب با آموزش، طراحی فوق‌برنامه، مشخص کردن میزان و کیفیت مشارکت و سپس برنامه‌ریزی برای یک درس آماده ارتباط مؤثر با دانش آموزان شوند.
نتایج تحقیق نشان داد عملیات اجرایی استراتژی در موفقیت معلمان تأثیر معناداری دارد. این نتایج با پژوهش‌های مؤمنی و کیانی (1401)، صفری و شهیدی (1400)، عزیزی و همکاران (1398)، داوادی و همکاران (2020) و سامیول (2020) همسو می‌باشد و در تبیین این یافته می‌توان گفت عملیات اجرایی استراتژی گونه‌ای از برنامه‌ریزی است که در آن هدف، تعریف و تدوین استراتژی‌هاست. عملیات اجرایی استراتژی اساساً فرآیندی هماهنگ‌کننده بین منابع داخلی سازمان و فرصت‌های خارجی آن می‌باشد. هدف این عملیات نگریستن از درون پنجره استراتژیک و تعیین فرصت‌هایی است که سازمان از آنها سود می‌برد و یا به آنها پاسخ می‌دهد؛ بنابراین فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی یک فرآیند مدیریتی است، شامل هماهنگی قابلیت‌های سازمان با فرصت‌های موجود. این فرآیند گام‌به‌گام است و برای هر گام آن دستورالعمل‌های مشخصی تجویزشده است. محصول فرآیندهای این رویکرد به‌ندرت یک استراتژی خلاقانه و تحول‌آفرین است و روش‌های مربوط بیشتر بر انتخاب مناسب‌ترین الگوی استراتژی از میان الگوهای شناخته‌شده متکی هستند. رویکرد تجویزی، ذهن انسان را در قالب یک فرآیند گام‌به‌گام به‌پیش می‌برد و این خود مانع بزرگی برای پرواز ذهن به اوج می‌باشد. در این زمینه پیشنهاد می‌شود عملیات اجرایی استراتژی برای دریافت نظرات معلمان و شبکه مشاوران برنامه درسی و معلمان راهنما در خصوص مشارکت، در سطح مناطق و مدارس و فعال‌سازی کمیته‌های برنامه‌ریزی درسی در قالب شوراهای دبیران و توجه به گروه‌های آموزشی به‌عنوان تجلی‌گاه مشارکت معلمان ایجاد شود تا معلمان به طور عینی و عملی در تصمیم گیریها مشارکت داده شوند.
نتایج تحقیق نشان داد کنترل و ارزیابی استراتژی در موفقیت معلمان تأثیر معناداری دارد. نتایج این فرضیه با نتایج پژوهش‌های صفری و شهیدی (1400)، حری و همکاران (1400)، پارسایی و ترکیان تبار (1400)، درخشان و همکاران (1399)، عزیزی و همکاران (1398)، فلاح زاغچشم (1391)، داوادی و همکاران (2020) و میرصفیان و همکاران (2020) همسو می‌باشد. فلاح زاغ چشم (1391) نشان داد تدبیر آموزشی، وضوح سازی، تدابیر مدیریتی، تدبیر آموزشی بازخورد، روش‌های نوین تدریس، وضعیت اقتصادی - اجتماعی، تدبیر آموزشی برنامه ریزی و تدبیر آموزشی و مرور پیشدانستههای فراگیران به ترتیب از جمله عوامل تأثیرگذار در محور اصلی تدریس معلمان می‌باشند. توجه خاص به معلم به عنوان مهم ترین اهرم آموزشی و تربیت معلم شایسته و مستعد و پویا در طول دوران خدمت از ضروریات محسوب می‌شود (مرادی، 1393). در تبیین این یافته می‌توان گفت کنترل و ارزیابی استراتژی روشی مدیریتی است که به سازمان در اجرای بهتر کارها، متمرکز کردن منابع و انرژی، اطمینان از هم‌راستا بودن تلاش اعضا و کارکنان و ارزیابی موقعیت و تطبیق درست در رویارویی با محیط متغیر کمک می‌کند. یک تلاش سازمان‌یافته، منسجم و منضبط، برای تصمیم‌گیری و انجام کارهای بنیادین است که به‌عنوان راهنما، پیش‌بینی سازمان از آینده را نشان می‌دهد. برنامه‌ریزی راهبردی، چارچوب و جهت‌گیری روشنی برای مدیریت سازمان و نیز دورنمای اهداف مشترکی برای همه دست‌اندرکاران سازمان فراهم می‌آورد تا توانایی تنظیم و شناخت اولویت‌ها در تخصیص منابع و موقعیت‌ها را ایجاد و تقویت کند. ازاین‌رو، مدیریت در شرایط بحرانی را ساده می‌کند. با توجه به ماهیت خاص کلاس‌های تربیت‌بدنی ازنظر سازمان‌دهی، روابط انسانی، مهارت‌های آموزشی و روانی - اجتماعی، دبیران تربیت‌بدنی و مربیان ورزش عهده‌دار مسئولیت‌های سنگین و خطیری می‌باشند؛ بنابراین، پرورش معلمان اثرگذار همچنان به عنوان یک موضوع مهم در جریان است، زیرا آنچه معلم می‌داند و توانایی انجام آن را دارد، بیشترین تأثیر را بر یادگیری دانش‌آموزان خواهد داشت (پورشیرازی و قائدی، 1399، 83). به عقیده عالم4 (2011) عوامل فردی و اجتماعی، محیط کلاس درس، وضعیت اقتصادی و اجتماعی، رفتار دانش‌آموزان، اضطراب امتحان، پاداش‌ها و مشوق‌ها و اعتماد به نفس و ویژگی‌های شخصیتی نقش مهمی در انگیزش معلمان دارد. بخاری5 و همکاران (2014) بر این اعتقاد دارند که انگیزش به‌طور گسترده‌ای به عنوان یک عامل کلیدی بر میزان یادگیری و موفقیت تأثیر می‌گذارد. از سوی دیگر تأثیر شخصیت علمی معلم بر فرایند تدریس معلم دارد. در واقع هراندازه دارای رفتار انسانی مطلوب باشد ولی از نظر علمی ضعیف و ناتوان باشد، شاگردان او را نمی‌پذیرند. شخصیت متعادل، با تسلط علمی معلم، او را در نظر دانش‌آموزان با ارزش و اعتبار خواهد ساخت. معلمی از نظر علمی قوی است می‌تواند با روش‌ها و تکنیک‌های ارائه محتوا و چگونگی برقراری ارتباط آگاه و مسلط باشد. معلم باید از نظریه‌های جدید ارتباطی، از دانش‌های جدید روان‌شناسی و علوم رفتاری به‌ویژه روان‌شناسی تدریس و یادگیری آگاهی کافی و لازم را داشته باشد. آگاهی از علوم اجتماعی به‌ویژه روان‌شناسی اجتماعی نیز او را یاری خواهد کرد تا فرهنگ و ویژگی‌های خاص طبقات اجتماعی دانش‌آموزان را تا حدودی بشناسد و با شناخت و خصوصیات فردی و اجتماعی آنان به برنامه‌ریزی فعالیت‌های آموزشی مناسب بپردازد (چاپمن و ریچ6، 2018). در فرایند تدریس، رفتار و کردار معلم از اهمیت خاصی برخوردار است. برای دانش‌آموزان عمل و رفتار معلم معیار مناسبی می‌باشد برای ارزشیابی مطالب، گفته‌ها، توصیه‌ها و رهنمودهای او؛ بنابراین معلم باید در رفتار و اعمالش آن‌قدر بزرگوار باشد که نمونه و الگوی شاگردان قرار گیرد. دانش‌آموزان را آزاد بار بیاورد و به آنها بیاموزد که انسانیت قابل تحقق است و خود نیز نمونه تحقق‌یافته انسانیت می‌باشد (گوو و دیگران7، 2015، 62). شهید ثانی در کتاب (منیه المرید فی آداب المفید و المستفیه) درباره ویژگی‌های معلم چنین می‌گوید: معلم باید دارای خلوص نیت باشد و در جهت هدف‌های الهی و انسانی گام بردارد، از درون و بیرون متوجه خدا باشد و در تمام شئون زندگانی خود نیز به او متکی باشد. دارای حسن خلق و علو همت باشد و... (کیخا، 1401، 6). بنابراین برخورداری از ویژگی‌های فردی و شخصیتی متناسب از ضروریات اصلی حرفه معلمی تربیت‌بدنی می‌باشد. شرایط و ماهیت کلاس‌ها و برنامه‌های تربیت‌بدنی، تعامل و تماس نزدیک دانش‌آموزان با هم و با معلم، شرایط هیجانی و تنوع رفتارهای مختلف در کلاس، وجود ویژگی‌های آموزشی و رفتاری خاصی را در معلمان تربیت‌بدنی ضروری و لازم می‌سازد. فورتیونا8 (2018) در تحقیق خود دریافت که معلمان تربیت‌بدنی می‌توانند از طریق فراخواندن ارتباطات اجتماعی و با استفاده از برنامه آموزشی سواد رسانه‌ای، مشوق آموزش و یادگیری باشند که درنهایت سبب می‌شود دانش‌آموزان بتوانند در سطوح بالاتری از درک مطلب، مطالعات خود را انجام دهند
از سوی دیگر یافته‌های تحقیق نشان داد دانش، بینش و آگاهیهای بروز بر موفقیت معلمان تربیت بدنی اثرگذاراست. دانش نظری و تجربه ورزشی تربیت حرکتی به‌عنوان یک دانش عملی و کاربردی ترکیبی از دانش و تجربه است که بر تجهیزات ورزشی و ابزارهای معمول برای اجرای برنامه‌های حرکتی موفقیت و اثربخشی معلم را تضمین نمی‌کند. لذا معلم نیازمند دانش نظری و عملی تربیت‌بدنی می‌باشد (کاگانوآ و دیگران9، 2017، 54). لازم به ذکر است سخت‌افزار و ابزار لازم برای معلم ورزش که این عوامل مقدمه موفقیت معلمان تربیت‌بدنی می‌باشد و شناخت آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که بهبود وضعیت آموزش و به سازی معلمان تربیت‌بدنی می‌تواند افزایش عملکرد آنها را به دنبال داشته باشد و نیل به اهداف سازمانی را تسهیل کند، این امر بدون شناسایی چالش‌ها استراتژیک معلمان تربیت‌بدنی امکان‌پذیر نخواهد بود. در این بین خودشناسی و آگاهی از نقاط قوت و ضعف، شناخت امکانات و محدودیت‌ها، پذیرفتن وضعیت موجود و تلاش در جهت تغییر و ارتقای آن، اندیشیدن و عمل کردن در زمان حال و عبرت گیری از خطاها و مشکلات گذشته، مثبت نگری و پرهیز از بدبینی و عیب‌جویی، داشتن هدف مشخص و تلاش در جهت رسیدن به آن، اراده و عزم راسخ به اتخاذ تصمیم و اجرای آن، نهراسیدن از شکست و بهره‌گیری از آن در جهت شناخت ضعف‌ها برای گام برداشتن در مسیر موفقیت‌های آینده، واقع‌بینی و اقدام بر اساس واقعیات فردی و محیطی را طلب می‌کند. مواردی که دیگر محققین به آن اشاره داشته اند (گوو و دیگران، 2015، 19). بر این اساس در نهایت می‌توان نتیجه گرفت برای حصول نتایج موفق در این زمینه، باید به مسائل اجتماعی، مسائل انگیزشی، جنبههای نظارتی، زیرساختها و بسترسازی مناسب، بکارگیری فناوریهای نوین، دانش تخصصی، حمایتهای دولتی، قوانین و مقررات حمایتی و مسائل مدیریتی معلمان تربیت بدنی توجه جدی داشت. واضح است با چنین رویکردی، زمینه توسعه گستره ای از بینشها، دانشها، مهارت‌ها و صفات و ویژگیها ی متعالی برای معلمان تربیت بدنی فراهم خواهد شد که زمینه ساز موفقیت معلمان و در نهایت ارتقا کیفیت نظام آموزشی را در بر خواهد داشت.
تشکر و قدردانی
از معاونت پژوهش و فناوری و دانشکده بینالملل دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان (اصفهان) بابت حمایتهای صورت گرفته در جهت انجام این تحقیق کمال تشکر را داریم.
References
Haleem, A. Javaid,J. Qadri, M. Suman,R. (2022). Understanding the role of digital technologies in education: A review. Sustainable Operations and Computers. 3. 275-285 . (in Persian)
Hori, L. Nourbakhsh, M. Khalifeh, S. Nourbakhsh, Parivash. (2021). Studying the Relationship between Teaching Barriers and Work Engagement Mediated by Support Strategies for Highschool Female Physical Education Teachers in Tehran. Educational Leadership & administration. 15(3) 137-163. (in Persian)
Izadi, S. Saghafian, Z. Azizi-Shomami,M, 2019, Journal of Sport Management and Motor Behavior. Educational needs assessment of physical education teachers in Mazandaran province. 15(29). 195-212. (in Persian)
[1] Dawadi
[2] Samuel
[3] Goss
[4] Alam
[5] Bukhari
[6] Chapman & Rich
[7] Guo at el
[8] Czerka-Fortuna
[9] Cagáňová at el