شروط ضمن عقد نکاح، بررسی و مقارنه مواردی از آن در فقه امامیه و اهل سنّت
محورهای موضوعی : جامع الفقهیه
1 - استادیار گروه حقوق، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: شرط ضمن عقد, شرط فعل, شرط خلاف مقتضای عقد, شرط وکالت, تفویض و تخییر طلاق,
چکیده مقاله :
شرط ضمن عقد همان الزام و التزام است، به این معنی که هر یک از طرفین عقد می توانند وصف خاص، فعل یاترک عمل و یا نتیجه عقد دیگری را در ضمن عقد از طرف مقابل بخ واهد، شروط ضمن عقد در یک تقسیم بندی بهصحیح و باطل تقسیم می شود، شرط صحیح آن شرطی است که شرایط عمومی صحت شرط را داشته باشد، در غیر اینصورت باطل است؛ شرط باطل گاهی مبطل عقد است و آن زمانی است که موجب از دست رفتن یکی از ارکان یاشرایط عمومی صحت عقد شود، مثل اینکه مجهول و یا خلاف متقتضای ذات عقد باشد، شروط صحیح را می توان سهگونه دانست، شرط صفت، شرط فعل، شرط نتیجه.چنانچه یکی از زوجین وصف خاصی را از طرف مقابل در عقد نکاح خواسته باشد، در صورت کشف خلاف،مشروط له حق فسخ دارد، این نوعی تدلیس است که موجب حق خیار م ی شود؛ با شرط نتیجه زوجه می تواند وکیل ووکیل در توکیل طلاق خودش باشد ، این شرط، عقد وکالت را لزوم حکمی می دهد و نوعی وکالت بلاعزل است . زنمی تواند با شرط فعل برخی از حقوق زوج را اسقاط و یا دامنه سلطنت او را نسبت به خود محدود کند . شرط خیار درعقد نکاح جایز نیست . اهل سنت توکیل و تفویض طلاق را به زوجه جایز دانسته و تخییر زوجه در انحلال نکاحخودش را خاص پیامبر (ص) ندانسته و گفته اند هرگاه زوج، زوجه را در ادامه ازدواج و انحلال آن، مخیر کند و اوجدائی و پایان زندگی مشترک را انتخاب کند، عقد نکاح منحل می شود. در فق ه امامیه طلاق تخییری، خاص پیامبرشناخته شده است.
Implied stipulation is the very obligation and fulfilment of the same, i.e.each of the parties to the contract may ask the second party for a certainquality, performance or nonperformance of an act, or the result of anothercontract within the contract in question. In one classification, impliedstipulations are divided into valid and invalid ones. Valid stipulation is onehaving the qualifications of the validity of stipulation. Otherwise, it is invalid.Invalid stipulation may cancel the contract when it leads to the loss of one ofthe general principles or conditions of the validity of a contract. The exampleis when the condition is unknown or contrary to the nature of the contract.Valid conditions may be divided into three classes: those of quality, ofperformance of an act, and of collateral events.If one of the spouses has asked another for a certain quality in themarriage contract, in case of nonsatisfaction the former enjoys the right ofcancellation. That is a kind of misrepresentation which brings about the rightof option. If the condition of collateral events is stipulated, the wife wouldhave the power or option of divorce and she can transfer it to the third partyby power of attorney. This condition makes the deputation contract obligatoryand it is a type of absolute deputation. The condition of option is notpermissible in marriage contract. Sunnīs allow deputation and delegation ofdivorce to the wife. They have not considered the right of dissolution ofmarriage contract unique to the holy prophet’s wives. They hold if thehusband makes the wife free to choose between continuation or dissolution ofmarriage contract, and she opts the separation and termination of marital life,the marriage contract would be dissolved. In Imamiyya jurisprudence,optional divorce is known to be the unique right of the holy prophet.