مطالعه تطبیقی جرم محال
محورهای موضوعی : جامع الفقهیه
هادی میرزایی برزی
1
(دانش آموخته دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات،
رشته‌‌ی حقوق کیفری و جرم شناسی، تهران، ایران)
کلید واژه: جرم ناقص, جرم محال, شروع به جرم, شروع به اجرا, غیرممکن بودن تحقق جرم,
چکیده مقاله :
جرم محـال، جرم ناقصی است که حصول نتیجه به دلیل عدم وجود موضوع یا فقدان شرایط لازم قانونی یا عدم کفایت وسیله ی به کارگرفته شده، ممتنع بوده و از این حیث جرم منظور محقق نمی گردد. تحقق جرم محال کاشف از سوء نیت مرتکبین آن است و آن ها به لحاظ ذهنیت مجرمانه از مجرمی که مرتکب اصل جرم شده اند، کمتر نیستند. هرچند، اگرچه جرم منظور محقق نشده، با این حال روشن است مرتکبین این جرایم نسبت به قانون عصیان ورزیده اند. جرم محال از جرایمی است که همواره در حقوق ایران مطرح بوده و آرا مختلفی در مورد آن بیان گردیده است. قانون مجازات اسلامی 1370 به این اختلاف دامن زد و بسیاری از حقوقدانان بر این باور بودند که قانون مذکور سخنی از جرم محال در خود جای نداده است. لکن، قانون مجازات اسلامی 1392 در ذیل فصل شروع به جرم به تشتت آرا در این زمینه پایان بخشیده است. به هر روی، نمی توان این امر را ابداعی در قانون مذکور دانست. زیرا ماده ی مورد بحث با اندکی تغییر، رجعت به قانون مجازات عمومی 1352 می باشد. ورود در عملیات اجـرایی و غیرممکن بودن تحقق جرم منظور، رکن مادی جـرم محال را تشکیل می دهد. برخلاف نظر بسیاری از حقوقدانان درجرم محال ضرورتی به اتمام عملیات اجرایی نیست و می تواند عملیات اجرایی نیز در نیمه راه متوقف شود. در قانون کیفری ایران برخلاف قانون کیفری انگلیس، جرم محال در جرایمی که رکن مادی آن ها ترک فعل است قابل تحقق می باشد. هم چنین، لازمه ی تحقق جرم محال وجود قصد است. در خصوص کیفر یا عدم کیفر جرم محال نظریات مختلفی مطرح شده است. با این وجود، قوانین کشورهای مورد بحث قائل به مجازات جرم محال هستند. از سویی، بایستی ضرورت مجازات اخف نسبت به جرایم تام را مورد توجه قرار داد که برگرفته از آموزه ی عینی است. درحقوق ایران جرم محال درحکم شروع به جرم بوده و مجازات اخـف از مجـازات جرم تام را در پی دارد. قانون انگلیس نیز جـرم محال را درحکم شـروع به جرم می داند، لکن کیفر شروع به جرم یکسان با مجازات جرم تام موضوع آن می باشد. مع الوصف، جرم محال در حقوق هر دو کشور مادامی که شروع به جرمِ رفتاری قابل مجازات باشد، جرم محال مانحن فیه نیز قابل کیفر خواهد بود.
Impossible crime is an inchoate offence which the occurrence of result is impossible because of absence of matter or absence of necessary legal conditions or using inadequate equipment and results to non-existence of target crime. Occurrence of impossible crime shows mens rea of perpetrators of it and these perpetrators does not have less criminal mind than the people who commit the complete crime. Although, the original crime doesn't happen, it's obvious that the perpetrators haven't obeyed the law. Impossible crime is a crime which has been considered in Iran Law and has amounted to different decisions. Criminal Code 1370 provoked the conflict and most of jurists believe that the Law doesn't mention the impossible crime. But the criminal Law 1392 under the title of attempt finishes the conflicts. Although, this is not considered as an invention this statute because the mentioned Article, with little difference, is a comeback to Criminal Law 1352. Entrance to execution operations and impossibility of target crime are actus reus of the impossible crime. Contrary to the most of jurists view, in this crime there is no need to finish the executive operations and it can be stopped in the half way. In accordance to Iran Law, and not in England Law, the impossible crime in crimes which there actus reus is an omission can be occurred. Moreover, essential of occurrence of an impossible crime is existence of intention. About punishing or not punishing the perpetrator of an impossible crime different views are taken. However, the mention countries Law believe in punishing the perpetrator of an impossible crime. It is necessary to be considered that the punishment should be diminished to complete crime, and due to this in Iran Law an impossible crime is tantamount to an attempt and it is punishment is less than a complete crime. English Law also considered the impossible crime as an attempt but the punishments are the same. However, in all two countries Law it is necessary that the attempt be punishable in order to punish the impossible crime.