جبران ضرر و زیان ناشی از محصولات تراریخته
محورهای موضوعی : جامع الفقهیهجابر رضائی جنید 1 , بهنام قنبرپور 2 , محمد عالم زاده 3
1 - دانشجوی دکتری حقوق دانشگاه آزاد واحد قائمشهر
2 - عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی
3 - هیات علمی دانشگاه آزاد قائمشهر
کلید واژه: مسئولیت سخت, صندوق جبران خسارت, مسئولیت اجتماعی دولت, مسئولیت مدنی, تراریخته,
چکیده مقاله :
زیانبار یا غیر زیان بار بودن محصولات تراریخته همچنان مبهم هستند مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته است با هدف بررسی جبران ضرر و زیان ناشی از محصولات تراریخته، مبانی و روش های جبران خسارات ناشی از این محصولات را بیان می کند و در پاسخ به این پرسش که، در صورت اثبات مضرات این محصولات؛ بر چه اساس و مبنایی می توانیم؛ خساراتی که به زیان دیده وارد شده است را مطالبه نماییم؟ برمبنای مسئولیت مدنی که به دو مسئولیت قراردادی و غیر قراردادی تقسیم می شود اگر قراردادی موجود باشد، مشکلی برای جبران خسارت نیست اما اگر قراردادی موجود نباشد؛ زیان دیده برای جبران خسارات باید تقصیر عامل فعل زیان بار را اثبات نماید اما با توجه به این که اثبات چنین کاری سخت است برای تسهیل جبران خسارات ناشی از محصولات تراریخته به مسئولیت سخت توجه می شود با توجه به این که نه تنها دولت در برابر مردم مسئولیت اجتماعی دارد بلکه در خصوص محصولات تراریخته وظیفه ی اعطاء مجوز را بر عهده دارد بر همین اساس نگارندگان با عقیده بر مسئولیت سخت، نه تنها دولت، برای جبران خسارات ناشی از محصولات تراریخته مسئول باشد بلکه جهت تامین بهتر حقوق زیان دیدگان صندوق جبران خسارت نیز تاسیس شود.
Whether or not transgenic crops are harmful is still unclear. The present article was organized by descriptive-analytical method with the aim of investigating the compensation of losses caused by transgenic products, states the principles and methods of compensation for loses caused by these products, and in response to this question, if the harms of these products are proven, on what basis can we claim damages? Based on civil liability, which is divided into contractual and non-contractual liability, if there is a contract, there is no problem to compensate, but if there is no contract; the injured party must prove the guilt of the perpetrator of the harmful act in order to compensate the loses. However, due to the fact that it is difficult to prove such a thing, strict responsibility is taken to facilitate the compensation of loses caused by transgenic products. Given that not only does the government has a social responsibility to the people but it also has a duty to issue licenses for transgenic products. Accordingly, authors believe that not only should the governments be responsible for compensation associated with transgenic products, but it should also establish a compensation fund to protect the rights of victims better.
منابع
- کتب
1. جعفري تبار، حسن (1375)، مسئوليت مدني سازندگان و فروشندگان كالا، دادگستر، چ 1.
2. حسيني نژاد، حسينقلي (1370)، مسئوليت مدني، بخش فرهنگي جعاد دانشگاهي دانشگاه شهيد بهشتي، چ 1.
3. صفایی، سید حسین، رحیمی، حبیب اله (1399)، مسئولیت مدنی تطبیقی، تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، چ 2.
4. عبدی پور، ابراهیم (1376)، بررسی تطبیقی مفهوم وآثار اضطراردرحقوق مدنی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چ 1.
5. فیض کاشانی، محمد محسن، (1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمومنین(ع)
6. عمید زنجانی، عباسعلی، قواعد فقه بخش حقوق خصوصی (1386)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، تهران: چ 4، 1391، ج 1
7. کاتوزیان، ناصر (1377)، دوره مقدماتی حقوق مدنی: وقایع حقوقی- مسئولیت مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 10.
8. کاتوزیان، ناصر (1397)، الزام خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، تهران: گنج دانش، جلد 1، چ 15.
9. کاتوزیان، ناصر (1397)، الزام های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، مسئولیت های خاص و مختلط، تهران: گنج دانش، ج 2.
10. کاتوزیان، ناصر (1397)، دوره حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، تهران: انتشارات گنج دانش، جلد 4، چ 10.
11. محمدی، ابوالحسن، قواعد فقه (1379)، نشر میزان، تهران: چ 13، 1393
12. يزدي صمدي، بهمن، شاه نجات بوشهري، علي اكبر (1380)، گياهان تراريخته و كشاورزي جهاني، تهران: انتشارات نقش مهر، چ 1.
مقالات
13. اسمعیلی پرزان، مریم، رجائی پور، مصطفی، رزمی، سید محسن (1396)، «دستکاری ژنتیکی و ممنوعیت ضرر در اسلام» اخلاق زیستی، شماره 23.
14. اماني، علي رضا (1392)، «جبران خسارات در بيوتكنولوژي» حقوق راه وكالت، شماره 10.
15. دیلمی، احمد، قاسم زاده، سید روح اله (1397)، «مسئولیت مدنی ناشی از خطر های ناشناخته فراورده در حقوق ایران و فقه امامیه» نشریه- علمی پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، سال هشتم، شماره پانزدهم.
16. عباسی، محمود، رزمخواه، نجمه، حیدری، بهار (1393)، «محصولات غذایی تراریخته و چالش های پیش رو از منظر اخلاق زیستی و حق بر غذا» فصلنامه اخلاق زیستی، سال چهارم، شماره دوازدهم.
17. علوی قزوینی، سید علی، مسعودیان زاده، ذبیح اله (1393)، «قاعده من له الغنم و فعلیه الغرم» فصلنامه پژوهش نامه اندیشه های حقوقی، شماره1.
18. علیدوست، ابوالقاسم، حسینی کمال آبادی، سید مرتضی (1396)، «مبانی فقهی مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته» فصلنامه تخصصی دین و قانون، شماره 14.
19. مشایخ، میلاد، شهبازی نیا، مرتضی، خوئینی، غفور (1396)، «مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولید با رویکرد بر تولید محصولات تراریخته( به همراه مطالعه تطبیقی)» علوم سیاسی: مجلس و راهبرد، شماره 92.
20. مصلی نژاد، عباس (1391)، «سیاست گذاری اقتصادی و مسئولیت اجتماعی دولت» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 42، شماره 1.
21. مهدي زاده، مهرانگيز، ربیعی، مریم، آل بویه، محمود، رستگار، حسین (1390)، «برچسب گذاري موادغذايي يا تراريخته و حقوق مصرف كنندگان» فصل نامه حقوق پزشكي.
22. مهاجر، مینا، صفائی، حسین، مهدوی دامغانی، عبدالمجید (1390)، «ملاحظات اخلاقی و حقوقی در کاربرد محصولات تراریخته با نگاهی به قانون ملی ایمنی زیستی» فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال ششم، شماره1.
23. واحدي، مرتضي، ملا ابراهيمي، عماد، ارزانيان كرم الهي، نوربخش، بررسي ابعاد حقوقي توليد و كاربرد محصولات تراريخته با تاكيد بر قانون ايمني زيستي، پروتكل كارتاهنا، پروتكل ناگويا.
24. یزدان پناه، مسعود، فروزانی، معصومه، بختیاری، زیبا (1395)، «بررسی تمایل کارشناسان جهاد کشاورزی خوزستان نسبت به محصولات کشاورزی تراریخته» علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 12، شماره 1.
25. A.koch. Bernhard(Ed). Liability and compensation schemes for damage resulting from the presence of genetically modified organism in non- gm crops. Country reports. European centre of tort and insurance law research unit for European tort law Austrian academy of science. (2007).