پیشبینی کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی براساس باور خودکارآمدی، ادراک بیماری و تنظیم هیجان در مبتلایان به لوپوس سیستمیک . (نویسندگان: سیده فرزانه طباطبائی / علیرضا شکرگزار / گلنوش احمدی)
محورهای موضوعی : ارتقای سلامت و بیماری ها
کلید واژه: ادراک بیماری, باور خودکارآمدی, تنظیم هیجان, کیفیت زندگی, بیماری لوپوس سیستمیک,
چکیده مقاله :
چکیده این پژوهش با هدف پیشبینی کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی براساس باور خودکارآمدی، ادراک بیماری و تنظیم هیجان در مبتلایان به لوپوس سیستمیک انجام شد. پژوهش توصیفی-مقطعی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی بیماران مبتلا به لوپوس سیستمیک مراجعه کننده به درمانگاه روماتولوژی بیمارستانهای شهر کرج (شهید رجایی و آرام) سال 1402 بود، که از بین آنها با روش نمونهگیری هدفمند تعداد 150 نفر انتخاب شد. گردآوری دادهها با پرسشنامه خودکارآمدی عمومی (شرر و مادوکس، 1982)، پرسشنامه ادراک بیماری (بردبنت و همکاران، 2006)، پرسشنامه تنظیم هیجان (گروس و جان، 2003) و پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی (ویر و شربورن، 1992) انجام داد. تحلیل دادهها با روشهای آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با SPSS-v26 انجام شد. یافتهها نشان داد که بین نمره کل باور خودکارآمدی (514/0=r و 05/0>P) و هر یک از مؤلفههای آن با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در مبتلایان به لوپوس سیستمیک همبستگی مثبت و معنادارای وجود دارد. این رابطه بین نمره کل تنظیم هیجان (617/0=r و 05/0>P) و ادراک بیماری (412/0=r و 05/0>P) و هر یک از مؤلفههای آنها کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در مبتلایان به لوپوس سیستمیک نیز معنادار بود. همچنین، ضرایب تحلیل رگرسیونی نشان داد که در میان مؤلفههای متغیرهای پیش بین به ترتیب بالاترین و پایینترین قدرت را در تبیین واریانس نمرات کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مربوط به مؤلفه شناخت علائم (281/0=β و 005/0=P) و مؤلفه ادراک پیامد (109/0=β و 022/0=P) داشته است.
Abstract This research was conducted with the aim of predicting health-related quality of life based on self-efficacy belief, disease perception and emotion regulation in patients with Systemic Lupus Erithmatus. The research was descriptive-cross-sectional and correlational. The statistical population of the study included all patients with systemic lupus referred to the rheumatology clinic of Karaj city hospitals (Shahed Rajaei and Aram) in 1402, from which 150 people were selected by targeted sampling.Data collection with general self-efficacy questionnaire (Sherer and Maddox, 1982), illness perception questionnaire (Broadbent et al., 2006), emotion regulation questionnaire (Gross, J.J. and John , O.P. 2003) and related quality of life questionnaire did with health (Weir and Sherborne, 1992). Data analysis was done with descriptive statistics, Pearson correlation coefficient and multiple regression with SPSS-v26. The findings showed that there is a positive and significant correlation between the total self-efficacy belief score (r=0.514 and P<0.05) and each of its components with health-related quality of life in patients with systemic lupus Erithmatus.This relationship between the total score of emotion regulation (r = 0.617 and P < 0.05) and disease perception (r = 0.412 and P < 0.05) and each of their components related to the quality of life was also significant in patients with systemic lupus Erithmatus. Also, the coefficients of the regression analysis showed that among the components of the predictor variables, respectively, the highest and the lowest power in explaining the variance of the health-related quality of life scores related to the symptom recognition component (β=0.281 and β=0.005 P) and the outcome perception component (β=0.109 and P=0.022).
منابع
برزگری، ابوالفضل؛ محمودپور، عبدالباسط؛ ایجادی، سحر؛ کریمی، شبنم و جهانداری، پیمان. (1400). ارزیابی مدل افکار خودکشی سربازان براساس معنای زندگی، تنظیم هیجان و حمایت اجتماعی با نقش میانجیگر خودشفقتی. مجله رویش روانشناسی، 10(9)، 90-79.
برزگری سلطاناحمدی، مهدیه؛ اخلاقی، معصومه؛ زاهدی، سیدمحمد؛ محمودی، مهدی؛ جمشیدی، احمدرضا. (1399). نقش خودکارآمدی، فاجعهسازی درد و ترس از حرکت در میزان سازگاری با درد مزمن بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید. مجله بیهوشی و درد، 11(4)، 93-80.
بهمنی، جمشید؛ گنجعلی، پویا و خرازی نژاد، ابراهیم. (1401). رابطه حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت سالمندان شهر آبادان در سال 1400. مجله تحقیقات سلامت در جامعه، 8(3)، 48-39.
تهمتن، علی؛ کلهرنیاگلکار، مریم و حاجی علیزاده، کبری. (1400). بررسی مدل ساختاری رابطه بین تنظیم هیجان و سبک های دفاعی با کیفیت زندگی و با میانجی گری ناگویی هیجانی در بیماران مبتلا به فشارخون بالا. مجله علوم روانشناختی، 20(108)، 2306-2285.
تیموری، غزاله؛ سجادیان، ایلناز؛ رحیمی، حجت اله و فهیمی، علیرضا. (1399). الگوی ساختاری روابط بین شدت علائم و ادراک از بیماری با کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر. مجله اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 15(58)، 66-57.
حسینی، سیده سمیه؛ طالبی، سیده سولماز؛ متقی، زهرا و رحمانیان، وحید. (1401). پیش بینی کننده های کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی در زنان مبتلا به لوپوس. ماهنامه پزشکی شهید صدوقی یزد، 30(1)، 4451-4441.
دائمی، فاطمه؛ حسنی، جعفر؛ اکبری، مهدی و حاج صادقی، شکوفه. (1399). ارزیابی مدل بسط یافته کیفیت زندگی وابسته به سلامت در بیماران عروق کرونری قلب. مجله روانشناسی سلامت، 33(16)، 44-23.
سندرسون، کاترین. ای. (2013). روانشناسی سلامت. (ترجمه فرهاد جمهری و همکاران، 1399). تهران: نشر سرافراز. ص: 55-45.
سلیمانی، مریم؛ عظیمیان، ثریا و یونسی، سیدجلال. (1393). رابطه بین ادراک بیماری و شیوه های مقابله با استرس در مادران دارای فرزند مبتلا به دیابت نوع یک. مجله دیابت و متابولیسم ایران، 14(3)، 216-209.
کوشیار، هادی؛ شوروزی، مریم؛ دلیر، زهرا و حسینی، مسعود. (1394). بررسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی و عوامل مؤثر بر آن در سالمندان مبتلا به دیابت شهر مشهد. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 14(3)، 188-175.
مرادی، فاطمه؛ صالحی، مهدیه؛ کوچک انتظار، رویا و ایزانلو، بلال. (1399). تدوین مدل پیش بینی امیدواری براساس تاب آوری و تنظیم هیجان با میانجی گری کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله روانشناسی اجتماعی، 8(56)، 56-45.
نظری باغنی، زهرا؛ براتی مقدم، بهروز؛ داورنیا، محمد و داورنیا، رضا. (1399). اثربخشی روان درمانی مثبت نگر بر بهزیستی ذهنی زنان مبتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک. فصلنامه روانشناسی تحلیلی-شناختی، 11(41)، 78-63.
Barr, A. C., Clowse, M., Maheswaranathan, M., Eder, L., Eudy, A. M., Criscione‐Schreiber, L. G., ... & Sun, K. (2022). Association of Hurried Communication and Low Patient Self‐Efficacy with Persistent Nonadherence to Lupus Medications. Arthritis Care & Research.
Borgia, R. E., Ugarte‐Gil, M. F., Vilá, L. M., Reveille, J. D., McGwin Jr, G., & Alarcón, G. S. (2022). Health‐Related Quality of Life in Adults with Adolescent‐and Adult‐onset Systemic Lupus Erythematosus: A Longitudinal Study of a Multiethnic US Cohort (LUMINA LXXXIV). Arthritis Care & Research.
Balducci, T., Rasgado-Toledo, J., Valencia, A., van Tol, M. J., Aleman, A., & Garza-Villarreal, E. A. (2022). A behavioral and brain imaging dataset with focus on emotion regulation of women with fibromyalgia. Scientific data, 9(1), 581.
Chen, H. J., Wang, H., Qiu, L. J., Ling, H. Y., Wu, L. L., Wang, T. R., ... & Wang, B. (2022). Relation Among Anxiety, Depression, Sleep Quality and Health-Related Quality of Life Among Patients with Systemic Lupus Erythematosus: Path Analysis. Patient preference and adherence, 1351-1358.
Carruthers, S. P., Rossell, S. L., Murray, G., Karantonis, J., Furlong, L. S., & Van Rheenen, T. E. (2022). Mindfulness, mood symptom tendencies and quality of life in bipolar disorder: an examination of the mediating influence of emotion regulation difficulties. Journal of Affective Disorders, 298, 166-172.
Chalhoub, N. E., & Luggen, M. E. (2022). Depression-, Pain-, and Health-Related Quality of Life in Patients with Systemic Lupus Erythematosus. International Journal of Rheumatology, 2022.
Elefante, E., Tani, C., Stagnaro, C., Signorini, V., Lenzi, B., Zucchi, D., ... & Mosca, M. (2022). Self-Reported Anxiety and Depression in a Monocentric Cohort of Patients with Systemic Lupus Erythematosus: Analysis of Prevalence, Main Determinants, and Impact on Quality of Life. Frontiers in Medicine, 9.
Furie, R. A., van Vollenhoven, R. F., Kalunian, K., Navarra, S., Romero-Diaz, J., Werth, V. P., ... & Franchimont, N. (2022). Trial of Anti-BDCA2 antibody litifilimab for systemic lupus erythematosus. New England Journal of Medicine, 387(10), 894-904.
Fava, A., & Petri, M. (2019). Systemic lupus erythematosus: diagnosis and clinical management. Journal of autoimmunity, 96, 1-13.
Ganz, F. D., Raanan, O., Shafir, G., Levy, D., Klempfner, R., Beigel, R., & Iakobishvili, Z. (2022). Illness perceptions of Israeli hospitalized patients with acute coronary syndrome. Nursing in Critical Care, 27(2), 157-164.
Gomez, A., & Parodis, I. (2022). Do biological agents improve health-related quality of life in patients with systemic lupus erythematosus? Results from a systematic search of the literature. Autoimmunity Reviews, 103188.
Huang, Y. C., Zuñiga, J., & García, A. (2022). Illness perceptions as a mediator between emotional distress and management self-efficacy among Chinese Americans with type 2 diabetes. Ethnicity & Health, 27(3), 672-686.
Han, N. S., & Won, M. H. (2022, February). Association between Social Support and Physical Activity in Patients with Coronary Artery Disease: Multiple Mediating Roles of Self-Efficacy and Autonomous Motivation. In Healthcare (Vol. 10, No. 3, p. 425). MDPI.
Izmirly, P. M., Kim, M. Y., Samanovic, M., Fernandez‐Ruiz, R., Ohana, S., Deonaraine, K. K., ... & Buyon, J. P. (2022). Evaluation of immune response and disease status in systemic lupus erythematosus patients following SARS–CoV‐2 vaccination. Arthritis & Rheumatology, 74(2), 284-294.
Kuiper, H., van Leeuwen, C. M., Stolwijk-Swüste, J. M., & Post, M. W. (2022). Reliability and validity of the Brief Illness Perception Questionnaire (B-IPQ) in individuals with a recently acquired spinal cord injury. Clinical Rehabilitation, 36(4), 550-557.
Lazar, S., & Kahlenberg, J. M. (2023). Systemic lupus erythematosus: new diagnostic and therapeutic approaches. Annual review of medicine, 74, 339-352.
Lacomba-Trejo, L., Valero-Moreno, S., Montoya-Castilla, I., & Perez Marin, M. (2022). Predicting health-related quality of life in Spanish adolescents with allergic rhinoconjunctivitis and bronchial asthma. Psychology, Health & Medicine, 27(3), 613-625.
Marshall, A., Joyce, C. T., Tseng, B., Gerlovin, H., Yeh, G. Y., Sherman, K. J., ... & Roseen, E. J. (2022). Changes in Pain Self-Efficacy, Coping Skills, and Fear-Avoidance Beliefs in a Randomized Controlled Trial of Yoga, Physical Therapy, and Education for Chronic Low Back Pain. Pain Medicine, 23(4), 834-843.
Montag, L. T., Salomons, T. V., Wilson, R., Duggan, S., & Bisson, E. J. (2022). Examining the roles of depression, pain catastrophizing, and self-efficacy in quality of life changes following chronic pain TTeatment. Canadian Journal of Pain, (just-accepted), 2156330.
Maes, M., Al-Rubaye, H. T., Almulla, A. F., Al-Hadrawi, D. S., Stoyanova, K., Kubera, M., & Al-Hakeim, H. K. (2022). Lowered quality of life in long COVID is predicted by affective symptoms, chronic fatigue syndrome, inflammation and neuroimmunotoxic pathways. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(16), 10362.
Nguyen, T. T. N., Liang, S. Y., Liu, C. Y., & Chien, C. H. (2022). Self-care self-efficacy and depression associated with quality of life among patients undergoing hemodialysis in Vietnam. Plos one, 17(6), e0270100.
Nelson, M. C., Gibson, S., Villacis-Nunez, D. S., Kimi Chan, L. H., Ponder, L., Prahalad, S., & Moorthy, L. N. (2022). Quality of life measures and physical activity in childhood systemic lupus erythematosus. Lupus, 09612033221106154.
Polizzi, C. P., Aksen, D. E., & Lynn, S. J. (2022). Quality of life, emotion regulation, and dissociation: Evaluating unique relations in an undergraduate sample and probable PTSD subsample. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 14(1), 107.
Perea-Seoane, L., Agapito-Vera, E., Gamboa-Cardenas, R. V., Guzmán-Sánchez, G., Pimentel-Quiroz, V. R., Reategui-Sokolova, C., ... & Ugarte-Gil, M. F. (2022). Relationship between care model and disease activity states and health-related quality of life in systemic lupus erythematosus patients. Lupus, 31(1), 110-115.
Richter, N., Bondü, R., & Trommsdorff, G. (2022). Linking transition to motherhood to parenting, children’s emotion regulation, and life satisfaction: A longitudinal study. Journal of Family Psychology, 36(2), 291.
Silva, S. T. C., Freitas, P. D., Lunardi, A. C., Xavier, R. F., Barbosa, R. C. C., Stelmach, R., & Carvalho, C. R. (2022). Association between illness perception and clinical control, quality of life, physical activity, and psychosocial status in subjects with moderate to severe asthma: a cluster analysis. Journal of Asthma, 1-8.
Waterschoot, J., Morbée, S., Vermote, B., Brenning, K., Flamant, N., Vansteenkiste, M., & Soenens, B. (2022). Emotion regulation in times of COVID-19: A person-centered approach based on self-determination theory. Current Psychology, 1-15.
Whang, K. A., Le, T. K., Khanna, R., Williams, K. A., Roh, Y. S., Sutaria, N., ... & Kwatra, S. G. (2022). Health-related quality of life and economic burden of prurigo nodularis. Journal of the American Academy of Dermatology, 86(3), 573-580.
Yan, Z. Y., Hu, W. Q., Zong, Q. Q., Yu, G. H., Zhai, C. X., Wang, L. L., ... & Zou, Y. F. (2022). Associations of RPEL1 and miR-1307 gene polymorphisms with disease susceptibility, glucocorticoid efficacy, anxiety, depression, and health-related quality of life in Chinese systemic lupus erythematosus patients. Lupus, 31(14), 1735-1743.