طراحی مدل مبتنی بر اقدامات مؤثر در راستای کنترل رفتارهای انحرافی مخرب نیروی انسانی
محورهای موضوعی : توانمندسازی سرمایه انسانی
مجتبی فروز شهرستانی
1
,
هما درودی
2
,
فیروزه حاج علی اکبری
3
1 - دانشجوی مقطع دکترا مدیریت بازرگانی(بازاریابی)، گروه مدیریت بازرگانی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
2 - دانشیار، گروه مدیریت، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
کلید واژه: رفتارهای انحرافی, اقدامات مؤثر کنترل و کاهش, ارزش برند, شرکت بیمه ایران,
چکیده مقاله :
برندها همواره تحت تأثیر عوامل درونی و بیرونی هستند که در ارتقاء ارزش آنها در بخش تولید و خدمات نقش اساسی ایفا می کنند. از بین عوامل درونسازمانی، عوامل رفتاری مربوط به نیروی انسانی مهم است؛ زیرا اگر این رفتارها مثبت باشند، منجر به ارتقای ارزش برند اما اگر منفی و انحرافی باشند، برای سازمانها تهدید محسوب میشوند؛ در چنین شرایطی مدیریت رفتار و پیاده سازی اقداماتی در راستای کنترل و کاهش رفتارهای انحرافی ضروری بنظر میرسید. لذا هدف پژوهش، ارائه مدلی به منظور ارتقاء ارزش برند بیمه ایران بعنوان یکی از بنگاههای اقتصادیِ دولتی از طریق کنترل و کاهش رفتارهای انحرافی در نظر گرفته شد. برای این منظور، ابتدا مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته و با بهره گیری از روش کیفی فراترکیب، عوامل بروز رفتارهای انحرافی و اقدامات مؤثر برای کنترل و کاهش احصاء و با روش تحلیل مضمون 48 عامل در 6 دسته و 45 اقدام در 4 دسته کدگذاری شد؛ سپس با تکنیک دلفی فازی و توزیع فرمهای نظرسنجی دلفی بین 30 نفر از خبرگان بیمه ایران در 3 استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان، 30 عامل در 5 دسته و 39 اقدام در 4 دسته نهایی و وارد مدل سلسله‌مراتبی شدند. در گام بعد، برای تحلیل فرایند سلسله مراتبی پرسشنامه حاوی ماتریس مقایسات زوجی بین 12 نفر از خبرگان 3 استان توزیع ونتایج نشان داد که از بین عوامل بروز رفتارهای انحرافی مخرب کارکنان، عوامل سازمانی و ساختاری با وزنی حدود 262/0 بالاترین اهمیت و عوامل شغلی با وزنی حدود 0.147 پایینترین اهمیت را کسب کردند.
Brands are always influenced by internal and external factors that play a fundamental role in enhancing their value in the production and service sector. Among the internal organizational factors, behavioral factors related to human resources are mentioned as one of the important and essential factors; Because if these behaviors are positive, they lead to the promotion of brand value, but if they are negative and deviant, they are considered a threat to organizations, especially public organizations with economic activities, more than private organizations with non-economic activities. In such a situation, behavior management and implementation of actions to control and reduce deviant behaviors seem necessary. Therefore, the aim of the research was to provide a model to improve the brand value of Iran Insurance Company as one of the public economic organizations through controlling and reducing deviant behaviors. For this purpose, first, library studies were conducted and using the meta synthesis qualitative method, the factors of occurrence of deviant behaviors and effective actions to control and reduce the statistics and with thematic analysis method, 48 factors in 6 categories and 45 actions in 4 categories were coded. Then, with the Delphi-fuzzy technique and the distribution of Delphi survey forms among 30 insurance experts in the 3 northern provinces of Guilan, Mazandaran and Golestan, 30 factors in 5 categories and 39 actions in the final 4 categories were entered into the hierarchical model. results showed that structural and organizational actions with a weight of about 0.340 have the highest importance...
ابراهیم¬پور آهندانی، عاطفه؛ جعفری¬نیا، سعید؛ حسن¬پور، اکبر؛ خیراندیش، مهدی (1398). الگوی عوامل بروز رفتارهای سیاسی انحرافی در صنعت بانکداری. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 11(4)، صص 170-157.
ابراهیمی، سید عباس و مشبکی، اصغر (1392). بررسی تأثیر ادراک از سیاست¬های سازمانی و حمایت سازمانی در بروز رفتارهای انحرافی. فصلنامه علمی مدیریت سازمانهای دولتی 1(2)، صص 22-7.
احمدی الوار، زهرا؛ فیض، داود؛ مدرسی، میثم (1401). فراترکیب و فراروش تحقیقات رفتارهای انحرافی در سازمانهای ایرانی: بررسی پیامدها. مدیریت فرهنگ سازمانی، 20(2)، صص 351-321.
اسماعیلی، محمودرضا؛ حکاک، محمد؛ شاه سیاه، ندا (1395). بدبینی سازمانی به سوی رفتار انحرافی در محیط کار: تأکید بر نقش رفتار شهروندی و ادراک سیاست سازمانی (موردمطالعه: کارمندان دانشگاه لرستان). فصلنامه پژوهش¬های رهبری و مدیریت آموزشی، 2(7)، صص 35-1.
آشنا، مصطفی؛ عباس پور، عباس؛ دهقانان، حامد؛ حقیقی کفاش، مهدی (1398). شناسایی رفتارهای منحرف سازمانی کارکنان و سازوکارهای کاهش آن در سازمانهای نظارتی: کاربردی از روش کیو سورت. چشم¬انداز مدیریت دولتی، 10(1)، صص 58-39.
بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1394). سالنامه آماری1394 صنعت بیمه. تهران: معاونت طرح و توسعه دفتر برنامه¬ریزی و امور فنی،اداره تحلیل¬های آماری، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1399). سالنامه آماری 1398 صنعت بیمه. تهران: معاونت طرح و توسعه دفتر برنامه¬ریزی و امور فنی،اداره تحلیل¬های آماری، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
پولادی خراشا، طاهره و اسماعیلی شاد، بهرنگ (1397). رابطه گرانباری نقش و رفتارهای انحرافی سازمانی با آزمون نقش میانجی فرسودگی هیجانی در بین کارکنان بیمارستان. مجله بهداشت کار و ارتقاء سلامت، 2(4)، صص 333-320.
جعفری¬نیا، سعید؛ حسن¬پور، اکبر؛ خیراندیش، مهدی؛ ابراهیم¬پور، عاطفه (1399). الگوی راهکارهای مدیریت رفتار سیاسی انحرافی در بانکداری با رویکرد کیفی. پژوهشنامه مدیریت تحول، 12(23)، صص 118-99.
رمضانی¬راد، فرزاد؛ رضایی¬زاده، محمود؛ کیاکجوری، داود؛ مختاری بایع کلایی، مهران (1399). اولویت¬بندی عوامل مؤثر بر مدیریت رفتار سازمانی با تأکید بر اصول و ارزش¬های اخلاقی در صنعت بانکداری. اخلاق در علوم و فنّاوری، 15(2)، صص 184-180.
رنگریز، حسن؛ حسن¬پور، اکبر؛ جعفری¬نیا، سعید؛ شیری، صالح (1400). طراحی الگوی رفتارهای انحرافی مثبت کارکنان در صنعت بیمه ایران. فصلنامه پژوهشنامه بیمه، 10(2)، صص 132-101.
روشن‌ضمیر، محمود؛ ایرانی، سمیرا؛ یزدانی، حمیدرضا (1396). شناسایی عوامل سازمانی مؤثر بر بروز رفتار انحرافی کارکنان (ستاد مرکزی دانشگاه تهران). فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 7(23)، صص 204-183.
زاهدنیا، محمدرضا (1399). ضرورت تحول در اخلاق حرفه¬ای کارکنان صنعت بیمه. وبسایت رسمی بیمه ایران.
زکی¬پور، شهپر؛ فرخ¬سرشت، بهزاد؛ تقی پوریان، محمدجواد؛ آقاجانی، حسنعلی (1399). واکاوی عوامل مؤثر بر کاهش رفتارهای نابهنجار کاری حوزه سلامت مبتنی بر فراترکیب. پیاورد سلامت، 14(3)، صص 240-228.
زینلی، سینا؛ منظری توکلی، علیرضا؛ سلاجقه، سنجر (1398). تبیین عوامل مرتبط با رفتارهای انحرافی کارکنان با توجه به نقش سبک رهبری مدیران و ارائه الگوی مناسب. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62(1)، صص 525-511.
شاد، ساعد؛ زینالی، مهدی؛ محمدی، احمد؛ بادآورنهندی،یونس (1401). طراحی الگویی برای بهبود اخلاق با تأکید بر کاهش رفتارهای انحرافی در محیط کار حسابرسی. مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی، 1(4)، صص 34-7
شول، حسین؛ دامغانیان، حسین؛ رستگار، عباسعلی؛ دانایی¬فرد، حسن؛ آذر، عادل (1398). ارائه الگویی از پیشایندهای رفتارهای انحرافی با استفاده از فراترکیب. پژوهش¬های مدیریت عمومی، 12(44)، صص 30-5.
عطاری، رفعت؛ ذکریایی، منیژه؛ حسینی، سید وحیده (1400). الگوی توسعه رفتار شهروندی سازمانی مدیران در سازمان آموزش و پرورش با رویکرد آمیخته. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 15(3)، صص 136-103.
علیوردی¬نیا، اکبر و شهریاری، نگار (1396). بررسی رفتار انحرافی دانشجویان: ارزیابی توان تببینی نظریه های کلاسیک فشار و کنترل. جامعه-پژوهی فرهنگی، 8(2)، صص 116-91.
عهدی،سمیرا،حیدری¬زاده،زهرا؛حسنی،محمد؛قاسم¬زاده،ابوالفضل (1399). نقش جو سازمانی در رابطه اخلاق کار اسلامی با رفتارهای انحرافی و کیفیت خدمات. نشریه مدیریت اسلامی، 28(3)،صص 193-171.
فتاحی، فرهاد؛ جهانگیرفرد، مجید؛ مهدیزاده، علی (1399). تأثیر رفتارهای منفعت‌طلبانه مدیران بر بروز رفتارهای انحرافی کارکنان. پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 13(49)، صص 212-188.
فیاضی، بی بی مرجان؛ استیری، مهرداد؛ هاشمی‌نیا، سیما سادات (1398). ارائه الگوی توسعه برند شخصی مشاوران مدیریت.مدیریت نوآوری در سازمان های دفاعی، 2(3)، صص 54-29.
قاسمی، وحید؛ فرداصفهانی، احسان؛ منوچهری¬فر، صبا (1397). تحلیل محتوای مستند شوک با تأکید بر نظریه‌های انحرافات اجتماعی.پژوهش¬های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 7(1)، صص 18-1.
قائدامینی هارونی، عباس؛ ابراهیم¬زاده دستجردی، رضا؛ صادقی ده¬چشمه، مهرداد (1401). شناسایی ابعاد رفتارهای انحرافی در محیط کار با رویکرد فراترکیب. مجله مدیریت فرهنگ سازمانی، 20(3)، صص 676-647.
کمیلی، هادی؛ حمیدی¬زاده، محمدرضا؛ امین¬بیدختی، علی¬اکبر (1397). طراحی و تبیین الگوی برندسازی مراکز تجاری در ایران. چشم¬انداز مدیریت بازرگانی، 17(34)، صص 51-31.
گل¬میمی، مسلم؛ فیاض، مسلم؛ نصری، فرامرز (1397). تبیین نقش میانجی تعهد سازمانی در رابطه کیفیت زندگی کاری و رفتارهای انحرافی دراساتید و فرماندهان دانشگاه علوم دریایی اعزامی به مأموریت دریانوردی. فصلنامه علمي- پژوهشي آموزش علوم دريايي، 15، صص 92-76.
ملک¬پور، مریم؛ نجاتبخش اصفهانی، علی؛ شاه¬نظری، علی؛ سلیمانی، مریم (1392). مدل ارتقای جایگاه برند حلال در بازارهای جهانی. فصلنامه تحقیقات بازاریابی نوین، سال سوم، شماره سوم، صص 166-151.
وظیفه¬دوست، حسین و معماریان، شیما (1392). تأثیر رفتار اخلاقی فروشنده بر وفاداری مشتری در بیمه¬های عمر (مورد مطالعه: شرکت بیمه ایران). کنفرانس بین¬المللی مدیریت چالش¬ها و راهکارها،شیراز.
هادی¬زاده مقدم، اکرم؛ رضائیان، علی؛ طبرسا، غلامعلی و رامین مهر، حمید (1393). ارائه مدل مدیریت رفتارهای کاری نابهنجار طبق نظریه رفتار برنامه¬ریزی¬شده، فصلنامه مدیریت سازمان¬های دولتی، 2(3)، صص 88-65.
همتی نوعدوست گیلانی، مهناز و غلامی، فاطمه (1397). رابطه بین رهبري اخلاقی و رفتارهاي انحرافی کارکنانبا نقشواسطه¬اي عزت نفس. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 13(3)، صص 91-85.
Adeoti, M.O., Shamsudin, F.M. and Mohammad, A.M. (2021).Opportunity, job pressure and deviant workplace behaviour: does neutralisation mediate the relationship? A study of faculty members in public universities in Nigeria. European Journal of Management and Business Economics, 30(2), pp. 170-190.
Ahmad, M.S., Iqbal, F., Siddique, R., Abbas, S. and Fakhr, Z. (2020). Responsible leadership and workplace deviant behaviour: modelling trust and turnover intention as mediator. Leadership & Organization Development Journal, 41(7), pp. 939-952.
Akkerman, A., Sluiter, R. and Jansen, G. (2020).Temporary Work and Deviant Behavior the Role of Workplace Cohesion. The Sociological Quarterly, 61(4), pp. 678-702.
Aleksic, A., Nacinovic Braje, I., and Jelavic, S. R. (2019). Creating Sustainable Work Environments by Developing Cultures That Diminish Deviance. Sustainability 11(24), 7031.
Aryati, A.S., Sudiro, A., Hadiwidjaja, D. and Noermijati, N. (2018).The influence of ethical leadership to deviant workplace behavior mediated by ethical climate and organizational commitment. International Journal of Law and Management, 60(2), pp. 233-249.
Carlson, J., Wyllie, J., Rahman, M. M., Voola, R. (2019). Enhancing brand relationship performance through customer participation and value creation in social media brand communities. Journal of Retailing and Consumer Services, 50, pp. 333-341.
Chiu, S., Shih-Pin, Y. and Huang, T. C. (2015). Role Stressors and Employee Deviance: The Moderating Effect of Social Support. Personnel Review, 44(2), pp. 308–24.
D’Silva, J. L., Bachok, A. and Zawawi, D. (2020). Factors Affecting Deviant Behaviour At Workplace Among Young Public Sector Employees. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 10(15), 176–188.
Dang-Van, T., Vo-Thanh, T., Usman, M. and Nguyen, N. (2022).Investigating employees’ deviant work behavior in the hotel industry during COVID-19: Empirical evidence from an emerging country. Tourism Management Perspectives 44 (101042), pp. 1-12.
Davlembayeva, D., Papagiannidis, S. and Alamanos, E. (2021). Sharing economy platforms: An equity theory perspective on reciprocity and commitment. Journal of Business Research, 127(1), pp. 151-166.
Etodike, C. N., Joe-Akunne, C. O. and Obibuba, I. M. (2020). Employee Deviance as By-product of Psychological Contract: The Moderating Effects of Power Distance among Employees in Insurance Companies in Nigeria. Asian Research Jo.of Arts & Social Sciences, 10(4), pp. 44-54.
Garcia-Contreras, R., Munoz-Chavez, J.P., Munoz-Chavez, R.L., Lezama-Leon, E. and Barrios-Quiroz, H. (2022).Work Alienation, DeviantWorkplace Behavior and Performance in Public Sector. Sustainability, 14(10490), pp. 1-13.
Howladar, M., Rahman, H., Rahman, S. and Uddin, A. (2018). Deviant Workplace Behavior and job performance: The moderating effect of transformational leadership. IJMS, 11(1), pp. 147–83.
Iyer, P., Davari, A., Zolfagharian, M. and Paswan, A. (2019). Market orientation, positioning strategy and brand performance. Industrial Marketing Management, 81, pp. 16-29.
Jafarinia, S., Ebrahimpour Ahandani, A., Hassanpoor, A. and Kheirandish, M. (2022).Detection and Identification of Factors Causing Deviant Political Behaviors.International Journal of Business Innovation and Research, 28(1), pp. 60-82.
Khattak, M.N., Zolin, R. and Muhammad, N. (2020).The combined effect of perceived organizational injustice and perceived politics on deviant behaviors. International Jou of Conflict Management, 32(1), pp. 62-87.
Kura, K. M. (2016). Re-examining the relationship between perceived workgroup norms, self-regulatory efficacy and deviant workplace behavior.African J of Eco.and Management Studies, 7(3), pp. 379-396.
Liu, L., Wan, Z., Lin, Y. and Wang, X. (2022) The Influence of Self-Serving Leadership on Deviant Behaviors in the Workplace: A Moderated Mediation Model. Front. Psychol. 13(825154).doi: 10.3389/fpsyg.2022.825154
Malik, P. and Lenka, U. (2019).Identifying HRM practices for disabling destructive deviance among public sector employees using content analysis. International J of Organizational Analysis, 28(3), pp. 719-744.
Mao, H.-Y.(2022). Job Standardization and Deviant Workplace Behavior. E&M Economics and Management, 25(3), pp. 88–105.
Mishra, P., Sharma, Sh. K. and Swami, S. (2016). Antecedents and Consequences of Organizational Politics: A Select study of a Central University. Advances in Management Research, 13(3), pp. 51–334.
Nacinovic Braje, I., Aleksic, A. and Rasic Jelavi, S. (2020). Blame It on Individual or Organization Environment: What PredictsWorkplace Deviance More. Social Sciences, 9(99), pp. 1-12.
Novosad, O. (2016). Influence of unethical marketing behavior on customer-based brand equity (Doctoral dissertation, ISM University of Management and Economics).
Obalade, G. O. and Arogundade, K. K. (2019). Ethical climate and deviant behavior among employees of selected public and private universities: The case of the emerging country. Corporate Governance and Organizational Behavior Review, 3(2), pp. 30-39.
Othman, A. K., Maulud, F. S. F., Rahman, M. K. B. A. and Isa, M. F. M. (2022).Factors Contributing to Employee Workplace Deviant Behaviors in Public Sector Organizations. International Jour of Academic Research in Economics and Management and Sciences, 11(1), pp. 192-207.
Qi, L., Liu, B. and Mao, K. (2020). Spare the rod and spoil the child? A study on employee workplace deviant behavior.Nankai Business Review International, 11(1), pp. 1-22.
Robinson, S. L. and Bennett, R. J. (1995). A typology of deviant workplace behaviors: a multidimensional scaling study. Academy of Management Journal, 38, pp. 55-72.
Roy, M. and Mandal, A. (2020). Impact Of Covid 19 On Quality Of Work Life Leading To Deviant Workplace Behavior: A Qualitative Study In Health Care Sector. Palarch’s Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology 17(9), pp. 8317-8335.
Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: The analytic hierarchy process. Interfaces 24, pp. 19–43.
Saaty, T. L. (1990). The analytic hierarchy process. N. York: McGraw-Hill.
Sawitri, R., Sri, H., Suyono, J., Sunaryo, S., & Tamara, Y. (2018). The Role of Leader Political Skill and Ethical Leadership on Employee Deviance Behavior. International Journal of Business and Society, 19(1), 38-629.
Sayed Mostafa, A. M., Boon, C., Abouarghoub, W. and Cai, Z. (2022). High-commitment HRM, organizational engagement, and deviantworkplace behaviors: The moderating role of person-organization fit.European Management Review, pp.1–15.
Shahid, S., Muchiri, M.K. and Walumbwa, F.O. (2021).Mapping the antecedents and consequences of thriving at work: A review and proposed research agenda. International Journal of Organizational Analysis, 29(1), pp. 78-103.
Shrivastava, S. and Singh, K. (2021).Workplace deviance in the virtual workspace. Strategic HR Review, 20(3), pp. 74-77.
Tu, Y., Sulistiawan, J., Ekowati, D. and Rizaldy, H. (2022). Work-family conflict and salespeople deviant behavior: the mediating role of job stress. Heliyon, 8(10881), pp. 1-8.
Utkarsh, V., Ravindra, T. and Ananta, N. (2019). Workplace Deviance: A Conceptual Framework. International Journal of Recent Technology and Engineering (IJRTE), 8(4), pp. 12355-12364.
Wang, SP., Miao-Sheng, C. and Mou-Jian, L. (2018). Key factors affecting deviant workplace behavior. African Journal of Business Management, 12(10), 258-266.
Yadav, P. and Rai, A. (2020). The Moderating Role of Emotional Intelligence in the Relation between Organizational Stress and Workplace Deviant Behavior. International Conference on Computation, Automation and Knowledge Management, ICCAKM 2020, pp. 499–504.
Yildiz, B. and Alpkan, L. (2015).A Theoretical Model on the Proposed Predictors of Destructive Deviant Workplace Behaviors and the Mediator Role of Alienation. Procedia - Social and Behavioral Sciences (4th International Conference on Leadership, Technology, Innovation and Business Management), 210, pp. 330-338.