اثر پوشش نشاسته و تیمار آب گرم بر‌کیفیت و ماندگاری گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum)

سعید گلیانی ¹ ( دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه علوم باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران. )
الهام دانائی ² ( استادیار، گروه علوم باغبانی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران. )

تاریخ ارسال : 1401/05/22 تاریخ تایید : 1401/09/17

کلید واژه: ماندگاری, ظرفیت آنتی‌اکسیدانی, گوجه‌فرنگی, آب گرم, پوشش نشاسته,

چکیده مقاله :

در این پژوهش تاثیر استفاده از تیمار آب گرم و نشاسته به عنوان پوشش خوراکی بر خصوصیات تغذیه‌ای و عمر انباری گوجه‌فرنگی رقم Dafnis در طول نگهداری در سردخانه با دمای 1±4 درجه سانتیگراد و رطوبت 85 تا 90 درصد، بررسی گردید. تیمارها شامل آب گرم 45 و 50 درجه سانتیگراد، نشاسته 3 و 6 درصد و اثرمتقابل آنها بود. نمونه‌برداری و ارزیابی صفات در روزهای اول (شروع آزمایش)، 7، 14 و 21 پس از اعمال تیمارها صورت گرفت. این پژوهش بصورت آزمایش فاکتوریل در غالب طرح آماری کاملاً تصادفی با 9 تیمار، 3 تکرار و هر تکرار حاوی 5 میوه، در مجموع 135 میوه گوجه‌فرنگی انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر نسبی میوه و شاخص ثبات غشاء سلول، اسیدیته قابل تیتراسیون، pH و ویتامین ث در تیمار آب گرم 45 درجه سانتیگراد+ نشاسته 6 درصد و بیشترین مواد جامد محلول، کارتنوئید و کلروفیل کل، فنل کل و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار آب گرم 50 درجه سانتیگراد+ نشاسته 6 درصد و کمترین در تیمار شاهد بود. بیشترین درصد کاهش وزن میوه در تیمار شاهد و کمترین در تیمار آب گرم 45 درجه سانتیگراد+ نشاسته 6 درصد بدست آمد. همچنین بیشترین و کمترین عمر انبارمانی میوه‌های گوجه‌فرنگی به ترتیب با 5/27 و 0/15 روز در تیمار آب گرم 50 درجه سانتیگراد+ نشاسته 6 درصد و تیمار شاهد بود. لذا با توجه به نتایج پژوهش می‌توان بیان نمود که استفاده از آب گرم و پوشش نشاسته برای حفظ کیفیت و ماندگاری گوجه‌فرنگی رقم Dafnis مناسب می‌باشد

منابع و مأخذ:

1. آقاجانی ع. ر، میرزایی ف، سعیدی ‌اصل م. ر، پدرام‌نیا ا. ارزیابی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و حسی ماست کم چرب پروبیوتیک حاوی نشاسته ذرت و عصاره گیاه چویل. نشریه‌ی نوآوری‌در علوم و فنّاوری غذایی. 1401؛ (4): 67-51.


2. باقری م، اثنی‌عشری م، ارشادی، ا. 1395. اثر تیمار پس از برداشت آب گرم بر القاء مقاومت

 

 به سرمازدگی در میوه خرمالو (Diospyros kaki Thunb.) رقم کرج. مجله فن‌آوری تولیدات گیاهی. 1395؛ 8(1): 14-1.

3. جلیلی‌‌مرندی ر. 1392. فیزیولوژی بعد از برداشت. انتشارات جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی، 594 صفحه.


4. حاتمی م، کلانتری، س. و دلشاد، م. 1391. اثر تیمار پس از برداشت آب گرم و شرایط دمای نگهداری بر میوه رسیده سبز گوجه فرنگی. مجله علوم باغبانی ایران (علوم کشاوری ایران). 1391؛ 43(2): 123-113.


5. خادمی ا، زمانی ذ. ا، مستوفی ی، کلانتری س. رسولی، م. رفتار فیزیولوژیکی میوه خرمالو، رقم کرج، در پاسخ به تیمار پس از برداشت آب گرم و دمای انبارداری. فصلنامه علوم و صنایع غذایی. 1394؛ 48(12): 26-13.


6. دانائی ا. عبدوسی و. 1400. اثر سیلیکون و نانوسیلیکون‌بر‌برخی‌ویژگی‌های‌مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita) تحت تنش شوری. نشریه علمی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 1400؛ 37(1): 112-98.


7. دولت‌آبادی ز. الهامی‎راد ا. ح، اخلاقی فیض‌آباد س. ه، استیری س. ح. 1395. بررسی‌تاثیر غظت آنزیم‌و زمان گرمخانه گذاری بر میزان استخراج لیکوپن از تفاله گوجه فرنگی. نشریه‌ی نوآوری در علوم و فنّاوری غذایی. 1395؛ 8(3):‌31-25.


8. راحمی ر. 1387. فیزیولوژی پس از برداشت، مقدمه‌ای بر فیزیولوژی و جابجایی میوه‌‌ها و سبزی‌ها. انتشارات دانشگاه شیراز، 437 صفحه.


9. ربیعی و. جزء ‌قاسمی س. 1392. روش‌های کاربردی آزمایشگاهی در علوم باغی و زراعی. جهاد دانشگاهی واحد ارومیه، 263 صفحه.


10. ریاضی ا. میرزاعلیان دستجردی ع. م. 1395. اثر‌تیمار‌پس‌از‌برداشت‌آب گرم بر حفظ کیفیت و طول عمر میوه سیب رقم محلی بشاگرد. چهارمین‌‌کنفرانس‌‌بین‌المللی‌‌پژوهش‌های کاربردی در علوم کشاورزی، تهران.


11. شکوهیان ع ا، لطافتی ف، فتحی‌آچاچلوئی ف، اصغری ع، الفتی ر. 1399. بررسی اثر زئین ذرت و گلوتن گندم، بر شاخص‌های کیفی و انبارمانی‌انگور‌رسمی‌مشکین. مجله علوم باغبانی (علوم‌و صنایع کشاورزی). 1399؛ 34(4):‌703-693.  


12. صادق‌زاده مرندی چ. عمیدی‌فضلی ف. 1396. اثر پوشش خوراکی بر افزایش ماندگاری گوجه فرنگی. کنفرانس بین‌المللی علوم کشاورزی، گیاهان‌دارویی و طب سنتی. دانشکده بین‌المللی ابن سینا گرجستان.


13. مستوفی‌ ی، نجفی ف.‌ 1384. روش‌های آزمایشگاهی‌تجزیه‌ای‌در علوم باغبانی. انتشارات دانشگاه تهران، 136 صفحه.


14. مشایخی ‌ک،‌ آتشی ‌ص. ‌1395. راهنمای آزمایشات‌فیزیولوژی گیاهی. انتشارات تحقیقات آموزش کشاورزی، 318 صفحه


15. مهدیان ر. ا، مولوی ه. حجت‌الاسلامی م. 1399. بررسی خصوصیات فیلم خوراکی بر پایه نشاسته سیب زمینی و گندم/ ژلاتین. نشریه‌ی نوآوری در علوم و فنّاوری غذایی. 1399؛ 12(12): 114-105.


16. مهرزاد س. س، محمدی‌ثانی ع. بررسی اثر 1- متیل‌سیکلو‌پروپن‌(MCP) برخصوصیات حسی، بافتی و تغذیه‌ای گوجه‌ فرنگی رقم ”راپسونا“. نشریه‌ی نوآوری در علوم و فنّاوری غذایی. 1394؛ ‌7(2): 46-39. 


17. نعمت‌شاهی م م، الهامی‌راد ا. ح، نعمت‌شاهی ن، استیری س. ح. 1400. بررسی خواص

 

 آنتی‌اکسیدانی و شناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره‌های حاصل از برگ گیاه پرسیاوشان (Adiantum  capillus-veneris). نشریه‌ی نوآوری‌در‌علوم و فنّاوری غذایی. 1400؛ 13(1):‌ 29-15.    

18. نکته‌سنج اول م، جاهد ع، مهدیان ر، آذری‌آنپار م.‌‌‌ ارزیابی‌‌اثر‌عصارة ‌‌برگ ‌‌زیتون ‌‌به عنوان ‌‌ترکیب‌‌ فراسودمند‌‌بر‌ویژگی‌های‌فیزیکوشیمیایی، میکروبی و‌حسی‌نوشیدنی‌آب‌گوجه‌فرنگی‌پالپ‌دار.‌نشریه‌ی نوآوری‌در‌علوم و فنّاوری غذایی. 1397؛ 10(4): 10، 136-119.


19. وصال س.ر. 1397. هیدروپونیک،‌راهنمای کامل و عملی کشت بدون خاک. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 410 صفحه.


20. وظیفه‌دوست م، حسینی س.ا ، بختیاری س، جعفرنژاد ا. تأثیر تیمارهای پس از برداشت بر کیفیت گوجه‌فرنگی رقم Y Early Urbana. مجله ‌علوم‌ غذایی‌ و تغذیه. 1393؛ 12(45): 80-71.


21. Abdossi V, Danaee E. Effects of Some Amino Acids and Organic Acids on Enzymatic Activity and Longevity of Dianthus caryophyllus Tessino at Pre-Harvest Stage. Journal of Ornamental Plants. 2019; 9(2): 93-104.


22. Arnon I. Copper enzymes in isolated chloroplasts. Polyphenoloxidase in vulgaris. Plant Physioogyl. 1949; 24(1): 1–15.


23. Bal E. Postharvest application of chitosan and low temperature storage affect respiration rate and quality of plum fruits. Journal of Agricultural Science and Technology. 2013; 15(6): 1219-1230.


24. Besada C, Salvador A, Arnal L. Martinez-Javega J. M. Hot water treatment for chilling injury reduction of astringent ‘RojoBrillante’ persimmon at different maturity stages. Horticulture Science. 2008; 43: 2120–2123.


25. Celicel F. G Reid M. S. Postharvest handling of stock (Matthiola incana). Horticulture Science. 2002; 37: 144-147.


26. Derakhshan N,  Shokouhian A. A, Fathi Achachlouei, B. Effect of Putrescine and Aloe Vera gel on biochemical indices of peach fruit var. red top during storage life. Iranian Food Science and Technology Research Journal. 2019; 15(1): 159-170.


27. Gholami R, Ghanbarzadeh B, Dehghannia J. Potato Starch/ Montmorillonite-Based Nanocomposites: Water Sensitivity, Mechanical and Thermal Properties and XRD Profile Study. Iranian Journal of Polymer Science and Tech 2013; 26(2): 91-100.


28. Khademi O, Salvador A, Zamani Z, Besada C. Effects of hot water treatments on antioxidant enzymatic system in reducing flesh browning of persimmon. Food Bioprocess Technology. 2013; 6: 3038-3046.


29. Luo Z. Extending shelf-life of persimmon (Diospyros kaki ) fruit by hot air treatment. European Food Research and Technology. 2005; 51: 128-135.


30. Martinez-Romero D, Guillén F, Miguel Valverde J, Bailén G, Zapata P,‌Serrano M, Castillo S, Valero D. Influence of "Carvacrol "on survival of "Botrytis cinerea "Inoculated in table grapes. International Journal of Food Microbiology. 2007;‌ 115(2): 144-148.


31. Nandane A. S, Dave R, Ramana Rao T.V. Optimization of edible coating formulations for improving postharvest quality and shelf life of pear fruit using response surface methodology. Journal of Food Science and Technology. 2017; 54:‌1-8.


32. Özdemir, A. E, Çandır, E. E, Toplu C, Kaplankıran M, Yıldız  E, Inan C.  The effects of hot water treatments on chilling injury and cold storage of ­Fuyu­ persimmons. African Journal of Agricultural Research. 2009;‌4:‌1058-1063.

 

33. Patricia S, Palmu T, Grosso C. Effect of edible wheat glutenbased films and coatings on refrigerated strawberry (Fragaria ananassa) quality. Postharvest Biology and Technology. 2005; 36: 199–208.


34. Promyo K, Park Shelf life of non-astringent ‘Fuyu’ persimmon by preheating and hot water dipping with antibrowning agent following cold storage. Horticulture, Environment and Biotechnology.‌ 2009; 50:‌437-445.


35. Ranjbar R. 2011. The effect of Nickel Sulfate and Urea on generative growth and quantitative and qualitative characteristics of the strawberries (Fragaria ananassa cv. Pajaro). Science and Techniques in greenhouse cultures. 2011; 7: 41-48.


36. Rezaei M, Sedaghat N. 2015. Application of film and edible coatings to improve shelf life of fresh fruits and vegetables. Third largest conference on food and food industries.


37. Sadegipor M, Badiee F, Behmadi H, Bazyat B. The effect of methyl cellulose based active edible coatings on the storage life of tomato. Journal of food science and technology. 2012; 9 (35): 89-99.


38. Singh A, Kumar J, Kumar P. Effect of plant growth regulators and sucrose on post harvest physiology, membrane stability and vase life of cut spikes of Gladiolus. Journal of Plant Growth Regulation. 2008; 55:‌221-229.


39. Soto-Zamora G, Yahia   M, Brecht J. K, Gardea A. Effects of postharvest hot air treatments on the quality and antioxidant levels in tomato fruit. LWT-Food Science and Technology. 2005; 38(6): 657-663.


40. Zarbakhsh S, Rastegar S. The effect of salicylic acid and gum arabic on some quantitative and qualitative characteristics of Ziziphus mauritina Lam during storage. Journal of Food Technology and Nutrition. 2017; 14 (2): 98-87.