بکارگیری تئوری بازیها در تجزیه و تحلیل بازی استراتژیک مدیر‌‌بودجه‌ـ مدیرارشد در بودجه‌بندی مشارکتی و نارسایی بودجه
محورهای موضوعی : دانش مالی تحلیل اوراق بهادارسحر سپاسی 1 , حسین اعتمادی 2 , سعید سیرغانی 3
1 - استادیار، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 - دانشیار، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 - کارشناسی ارشد، حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
کلید واژه: نارسایی بودجه, مشارکت در بودجه‌بندی, تئوری بازیها, تابع بهترین پاسخ,
چکیده مقاله :
مشارکت مدیران ارشد در بودجه‌بندی این امکان را برای آنها فراهم می‌کند که با استفاده از برتری خود در وضعیت عدم تقارن اطلاعاتی، از طریق فرآیند تدوین هدف، بر ارزیابی عملکرد خویش تاثیر بگذارند. مدیر ارشد و مدیر بودجه، به ترتیب با استفاده از ابزارهای نارسایی بودجه و سیستم کنترل داخلی، در جهت حداکثر کردن مطلوبیت خود تلاش می‌کنند. هدف پژوهش، یافتن نقطه تعادلی در منافع طرفین بازی با استفاده از تئوری بازیها است، بطوریکه در آن مدیر ارشد و مدیر بودجه از منافع خود راضی باشند. فرضیه‌ها با استفاده از داده‌های ترکیبی صورتهای مالی و گرایشات اخلاقی مدیران ۵۶ شرکت تولیدی بورس اوراق بهادار تهران بین سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ آزمون گردید. فرضیه اصلی و فرضیه‌های فرعی پژوهش به ترتیب با روش تابع بهترین پاسخ و آزمون من-ویتنی تحلیل و بررسی شدند. طبق یافته‌ها، در ترکیب استراتژی ایجاد نارسایی بودجه توسط مدیر ارشد و استراتژی سیستم کنترل داخلی قوی توسط مدیر بودجه، طرفین بازی به تعادل در منافع خود دست می‌یابند اما این ترکیب استراتژی، تعادل نش غالب ضعیف است.
Participation of senior managers in budgeting provides the possibility for them to use their superiority in status information asymmetry, through the process of target setting,impact on their performance assessment. Senior Manager and Budget Management, respectively, by means of budget slack and internal control system, strive in order to maximize utility. This study aims is to find a balance point in the interests of both sides of game by using game theory, so that the senior managers and budget management are satisfied with their own interests. Hypotheses using combined data from the financial statements and management ethical attitude of 56 manufacturing company of Tehran Stock Exchange between the years of 2010 to 2014 were tested. The main hypotheses and sub-study hypotheses by using the Mann-Whitney test and the best answer were analyzed. According to the findings, in combination strategy of create the budget slack by senior management and strategy of strong internal control system by the budget management, both sides of game to achieve balance in their interests, but this combination strategy, dominant Nash equilibrium is weak.
* عبدلی، قهرمان (1391)،نظریه بازیها و کاربردهای آن (بازیهای اطلاعات ناقص، تکاملی و همکارانه)، سازمان مطالعه و تدوین کتن علوم انسانی (سمت)، 5-840-530-964-978
* اسلامی بیدگلی، غلامرضا، احتشام راثی، رضا (1390)، کاربرد تئوری بازیها در ارزیابی سرمایهگذاری در سهام، دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، شماره 11، 123-95
* حاجیها، زهره، حسین نژاد، سهیلا محمد (1394)، عوامل تاثیر گذار بر نقاط ضعف با اهمیت کنترل داخلی، پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی، سال 7، شماره 26، 137-119
* کرمی، غلامرضا، مهرانی، ساسان، سید حسینی، سید مصطفی، جهرومی، مهتاب (1394)، تئوری حسابداری، جلد دوم، 9-287-157-964-978
* عربکیاسری، محسن، عبدی، سامان (1394)، طراحی و تحلیل بازی استراتژیک مدیر-سهامدار: بکارگیری نظریههای بازی، مدیریت سود و حاکمیت شرکتی، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، دوره 22، شماره 2، 242-221.
* توکلی محمدی محمد، اعتمادی حسین (۱۳۸۶)، بررسی رابطه بین مشارکت در بودجه بندی و عملکرد مدیران و اثر اطلاعات مرتبط با شغل در شرکتهای اصلی زیرمجموعه وزارت نفت، دوفصلنامه دانشگاه شاهد، سال چهاردهم، شماره ۲۳.
* Baiman, S. (1982). Agency research in managerial accounting: A survey. Journal of Accounting Literature, 154–213.
* Baiman, S., & Evans, J. H., III. (1983). Pre-decision information and participative management control systems. Journal of Accounting Research, 371–395.
* Cammann, C. (1976). Effects of the use of control systems. Accounting, Organizations and Society, 1, 301–313.
* Cheng-Li Huang, Mien-Ling Chen (2009), Relationships among budgetary leadership behavior, managerial budgeting games, and budgetary attitudes: Evidence from Taiwanese corporations”. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation 18. 73–84
* Collins, F, Almer, E & Mendoza, R (1999), Budget Games and Effort: Differences Between the United States and Latin America, Journal of International Accounting, Auditing & Taxation, 8(2):241–267.
* Dunk, A. (1993). The effect of budget emphasis and information asymmetry on the relation between budgetary participation and slack. The Accounting Review, 400–410.
* Horngren, C. T., Datar, SM., & Foster, G. (2003).Cost accounting: A managerial emphasis (11th ed.). Prentice Hall.
* Jiao, J. (2010). Conflict of Interest Game and the Legal Solutions. Forward Position, (15): 61–64.
* Kren, L. (1993). Control system effect on budget slack. Advances in Management Accounting, 2, 109–118.
* Laing, G. (2009). Budgeting Games: An Analysis of Budgetary Participation in Statutory Authorities, Journal of Economic and Social Policy, 12 (2).
* Liu, Z. Y. (2006). The Government and the Enterprise: Interest Game and Moral Game. Political Studies, 5: 121–128.
* Lukka, K. (1988). Budgetary biasing in organizations: Theoretical framework and empirical evidence. Accounting, Organization and Society, 13, 281–301.
* Magee, R. P. (1980). Journal of Accounting Research, Equilibria in budget participation. 551–573.
* Merchant, K. (1985). Budgeting and the propensity to create budgetary slack. Accounting, Organizations and Society, 10, 201–210.
* Nouri, H., & Parker, R. J. (1998). The relationship between participation and job performance: The roles of budget adequacy and organizational commitment. Accounting, Organizations and Society, 25(5–6), 74–91.
* Onsi, M. (1973). Factor analysis of behavioral variables affecting budgetary slack. The Accounting Review, 535–548.
* Osborne, M. J. (2004). An Introduction to Game Theory. New York: Oxford University Press.
* Rahnama Roodposhti, F. (2010). Accounting and Finance Schools and Theories, Including Theories, Hypotheses, Models, Techniques, Tools. Tehran: Islamic Azad University. (in Persian)
* Wan, X. (2014). Cooperation and Game between Producers and Managers Based On the Linear Contract. Journal of Applied Mathematics, 2014 (2014): 1-7.
* Wang, H. P. (2010). Game analysis of stakeholders in financial conflicts of interest. Modern Business Trade Industry, (8): 159-160.
* Waller, W. S. (1988). Slack in participating budgeting: The joint effect of a truth-inducing pay scheme and risk preferences. Accounting, Organizations and Society, 13, 87–98.
* Young, S. M. (1985). Participative budgeting: The effects of risk aversion and asymmetric information on budgetary slack. Journal of Accounting Research, 829–842