اثر حشره‌کشی اسانس و عصاره‌ی زنیان Carum copticum C.B. Clarke روی شپشه‌ی برنج Sitophilus oryzae L. (Col.: Curculionidae)
محورهای موضوعی : حشره شناسی گیاهان زراعی
کلید واژه: اسانس, سمیت تنفسی, عصاره, سمیت تماسی, زنیان, شپشه‌ی برنج,
چکیده مقاله :
در سال های اخیر، استفاده از مشتقات گیاهان به عنوان جای گزین سموم شیمیایی در کنترل آفات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق اثر حشره‌کشی اسانس و عصاره‌ی گیاه زنیانروی حشرات کامل شپشه‌ی برنج در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. اسانس با استفاده از دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب استخراج شد و نیز عصاره‌ی متانولی این گیاه تهیه گردید. این تحقیق در قالب آزمایش طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در شش غلظت و سه تکرار برای اسانس (سمیت تنفسی) و پنج غلظت و سه تکرار برای عصاره (سمیت تماسی)، همراه با تیمار شاهد برای هر دو در شرایط دمای 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ±65 درصد و تاریکی انجام شد. مقادیر LC50توسط نرم افزار SPSS.21.0 محاسبه شد. برای اسانس زنیان LC50بعد از 48 ساعت 40/0±35/187 میکرولیتر بر لیتر هوا و برای عصاره بعد از هفت روز ppm 08/0±07/24 روی حشرات بالغ شپشه‌ی برنج محاسبه گردید. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت اسانس و عصاره و نیز با گذشت زمان در هر دو مورد، درصد تلفات افزایش یافت. نتایج این بررسی نشان داد که اسانس و عصاره‌ی زنیان منبع بیولژیکی مؤثری هستند که می‌توانند برای حفاظت غلات انبار شده از آلودگی توسط شپشه‌ی برنج به کار برده شوند. البته برای کاربردی سازی این ترکیبات، لازم است مطالعات بیشتری صورت بگیرد.
Recently, there has been a growing interest in research concerning the possible use of plant extracts as alternatives to synthetic insecticides. In this research, the insecticidal effects of Carum copticum essential oil and extract against rice weevil adults were investigated in laboratory condition. Essential oil was extracted through distillation with water using Clevenger apparatus and methanol extract of this plant was prepared. Tests of randomized complete block included six concentrations and three replications for essential oil (fumigant toxicity) and five concentrations and three replications for extract (contact toxicity) along with control treatment for both at 27±1ºC, 65±5% RH and darkness. LC50 values were calculated by SPSS.21.0 software which presented the value of LC50 of Carum copticum essential oils after 48 h, 187.35± 0.40 µl/l air and the value of extract after seven days were calculated 24.07± 0.08 ppm on rice weevil adults. Results showed that increasing the concentration of essential oil and extracts increased the mortality rate in both cases. The results also showed that essential oil and extracts of Carum copticum are effective biological sources which can effectively protect stored grain from infestation by the rice weevil; although for application of these combinations further research may be needed.