تدوین مدلی مفهومی از عوامل محیطی مؤثر بر امنیت مجتمع های مسکونی (مطالعه موردی: مجتمع های مسکونی همدان)
محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی
سارا جلالیان
1
(مسوول مکاتبات): دانشجوی دکتری گروه معماری، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.)
فرح حبیب
2
(استاد، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.)
کیانوش ذاکر حقیقی
3
(دانشیار، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همران، ایران.)
کلید واژه: امنیت, پیشگیری از جرم, عوامل محیطی, عوامل کالبدی محیط, مجتمع مسکونی,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: امنیت از نیازهای اساسی هر جامعه ای به شمار می آید. امنیت پژوهی، حوزه ای در راستای ایجاد یک وضعیت بهینه جهت زندگی افراد در فضاهای زیستی و از جمله مجتمع های مسکونی می باشد. فرض این مقاله بر این است که می توان با استناد به نتایج پژوهش های اخیر در باب رابطه متقابل محیط و رفتار انسان، الگویی جهت پیشگیری از جرم به عنوان یک رفتار ناهنجار و ارتقاء امنیت مجتمع های مسکونی تدوین کرد. روش بررسی: این پژوهش، با رویکردی کیفی، نخست از طریق تحلیل محتوای متن به پیشینه مباحث پیشگیری از جرم از طریق عوامل کالبدی محیط و امنیت پرداخته، سپس از طریق مطالعه موردی با رویکردی تفسیری و روش تحلیلی- مقایسه ای، عوامل محیطی تآثیر گذار بر امنیت مجتمع های مسکونی را شناسایی کرده است. هر سه ابزار مشاهده مستقیم، مصاحبه و پرسشنامه در جمع آوری اطلاعات به کار گرفته شده اند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش که در قالب مدلی از عوامل تأثیر گذار بر امنیت مجتمع های مسکونی ارایه شده، نشان می دهد عوامل اجتماعی، اقتصادی و ویژگی های عوامل کالبدی محیط که منجر به نظارت طبیعی، کنترل دسترسی، قلمرو گرایی و تصویر مطلوب می شوند، در امنیت مجتمع های مسکونی مورد مطالعه نقش مهمی دارند.
Background and Objective: Security is one of the essential necessities of every society. Research in security issues, is a field which facilitates improvement of quality of life in residential spaces, especially in residential complexes. The assumption in this research is that it could be possible to develop a model on the basis of interrelation between environment and human being and then use it for preventing crime as an anomic behavior. Method: In a qualitative approach, the context analysis is used for developing a background in crime prevention through environmental design, and then with interpretation approach and using comparative analysis method, it is attempted to investigate the environmental factors affecting the security of residential complexes. Observation, interview and questionnaire are used for data gathering. Conclusion: The findings of research are presented in a complicated model of the environmental factors affecting security issues. This model shows that socio-economic factors and then physical factors which lead to natural surveillance, access control, territoriality and image, have important roles in security improvement in residential complexes.
1- لنگ. جان، ترجمه عینی فر. علیرضا، 1386، "آفرینش نظریه معماری"، انتشارات دانشگاه تهران.
2- Kyung Kim, S. 2006.” The gate community: Residents Crime Experience and Perception of Safety behind Gates and Fences in the Urban Area”,Ph.D. Thesis, Texas A & M University.
3- رحمت. محمد رضا، 1390، "پیشگیری از جرم از طریق معماری و شهرسازی"، نشر میزان، تهران.
4- پور جعفر. محمد رضا، محمودی نژاد. هادی، رفیعیان. مجتبی و انصاری. مجتبی، 1387، "ارتقاء امنیت محیطی و کاهش جرایم شهری با تأکید بر رویکرد CPTED "، نشریه بین المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت. ویژه نامه مهندسی معماری و شهرسازی، جلد 19، شماره 16.
5- Crowe,T. 2000.”Crime Prevention Through Environmental Design”, Boston: ButterWorth-Heinemann.
6- صالحی. اسماعیل، 1387،"ویژگی های محیطی فضاهای شهری امن"، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، تهران.
7- دی ویمر. راجرز، آر.دومینیک. جوزف، ترجمه سید امامی. کاووس، 1384، " تحقیق در رسانه های جمعی"، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه ای، سروش، تهران.
8- معین. محمد، 1363، "فرهنگ معین"، انتشارات امیرکبیر، تهران.
9- دیویس. لولین، ترجمه هنرور. محسن و امینی. امین، 1389، "مکان های امن "، انتشارات آرمان شهر، تهران.
10- ساروخانی. باقر، نوید نیا. منیژه، 1385، "امنیت اجتماعی خانواده و محل سکونت در تهران"، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 22.
11- چلبی. مسعود، 1375، "جامعه شناسی نظم"، نشر نی، تهران.
12- Felson, M. 1998.”Crime and Everyday life”, California, Pine Forge Press.
13- Coupland, A.1997.”Reclaiming the City, Mixed Use Development”, E & FN Spon.
14- کلانتری. محسن، 1380، "بررسی جغرافیایی جرم و جنایت در مناطق شهر تهران"، رساله دکتری، دانشگاه تهران.
15- استولارد. پل، ترجمه هاشمی. مناف و حسین پور. علی، 1390، "پیشگیری از جرم از طریق طراحی مسکن"، انتشارات طحان/هله.
16- جیکبز. جین، ترجمه حبیب. فرح، 1388، "دوره تاریک پیش رو"، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.
17- Jacobs, J.1961.” The Death and life of great American cities”, New York: Vintage Books.
18- Carmona, M., Tiesdell, S., 2003.”Public Places Urban Space”, Architectural Press, New York.
19- Parnaby, P.2004.” Design of risk: Crime Prevention Through Environmental Design, Social Control, And The Prospects of Professionalism " Ph.D. Thesis, Mc Master University
20- Brantingham,P., L.,1993.” Nodes, Paths and Edges: Considerations on Complexity of Crime and Physical Environment”. Journal of Environmental Psychology, vol. 1, pp. 3-28.
21- Abdulla, A., Salleh, M., 2012. “Fear of Crime in Gated and Non- Gated Residential Area”, Social and Behavioral Sciences, vol. 35, pp.63-6.
22- رامیار. رضا، 1390، "درآمدی بر طراحی محوطه مجموعه های مسکونی"، انتشارات سمت، تهران.
23- عینی فر. علیرضا، 1384، "نقش غالب الگوهای عام اولیه در طراحی محله های مسکونی معاصر"، مجله هنر های زیبا، شماره 32.
24- عینی فر. علیرضا، قاضی زاده. ندا، 1389، "گونه شناسی مجتمع های مسکونی تهران با معیار فضای باز"، مجله آرمان شهر، شماره 5.
25- نیومن. اسکار، ترجمه رواقی. فائزه و صابر. کاوه، 1387، "خلق فضای قابل دفاع "، انتشارات طحان.
26- Stevenson, G., 1996. Defensible space: A Critical Review Appraisal of a Crime Prevention Strategy. Urban Design International, vol. 1(3), pp.235-245.
27- Newman, O., 1972.” Defensible space”, New York.
28- Perkins, D., 1993. “The Physical Environment of Street Crimes: Defensible Space, Territoriality and Incivilities”. Journal of Environmental Psychology, vol.13, pp.29-49.