ارزیابی تهدیدها و فرصت های عوامل راهبردی صنعت اکوتوریسم( مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده جاجرود)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستناصر محرم‌نژاد 1 , مهسا آقاخانی 2
1 - دانشیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
2 - کارشناس ارشد ،دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات*(مسئول مکاتبات)
کلید واژه: طبیعت گردی, عوامل راهبردی, ماتریس IEF, ماتریس . EEF,
چکیده مقاله :
امروزه صنعت گردشگری(توریسم) به عنوان بخش مهم و اصلی در اقتصاد جهانی به شمار می رود و در بین انواع مختلف گردشگری، طبیعت گردی ابزاری مناسب جهت دستیابی به گردشگری پایدار می باشد.در این میان منطقه حفاظت شده جاجرود به دلیل برخورداری از چشم اندازهای طبیعی و تنوع زیستی بالا، از پتانسیل بالایی برای جذب اکوتوریست برخوردار است.از جمله ارکان توسعه طبیعت گردی پایدار[1]جلب مشارکت مردم اعم از مردم محلی و گردشگران در مراحل مختلف طراحی، برنامه ریزی و اجرا می باشد.بر این اساس در تحقیق پیش رو با هدف بررسی نقاط ضعف و قوت و همچنین تهدیدها و فرصت های ناشی از ایجاد و توسعه صنعت اکوتوریسم در منطقه مورد مطالعه به تحلیل نظرات ارائه شده توسط گردشگران و متخصصان پرداخته شده است. روش به کار گرفته شده در این تحقیق ماتریس های [2]IFE و EFE[3] است، در ابتدا پس از انجام بازدیدهای میدانی مکرر کلیه تهدیدها، فرصت ها، نقاط ضعف و قوت اکوتوریسم در منطقه شناسایی گردید. در مرحله بعد براساس نظر بازدیدکنندگان و کارشناسان به هر عامل ضریب وزنی بین صفر(بی اهمیت) تا یک (بسیار مهم) اختصاص داده شد، سپس امتیاز وزن دار از طریق ضرب امتیاز هر ردیف از عوامل در وزن نرمالیزه برآورد گردید. در پایان جمع امتیازات وزن دار که میانگین آن 3 می باشد محاسبه شد. با توجه به این که نمره نهایی هر دو ماتریس کمتر از حد متوسط تعیین شده می باشد می توان چنین نتیجه گرفت که صنعت اکوتوریسم در این منطقه از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. لذا ایجاد و توسعه اکوتوریسم در منطقه حفاظت شده جاجرود و تبدیل این منطقه به یکی از قطب های طبیعت گردی ایران مستلزم به کارگیری مدیریتی یکپارچه براساس عناصر زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی می باشد.
Tourism Industry is nowadays known as an important sector in the global economy. Among different types of tourism, ecotourism is a suitable means of achieving sustainable tourism. The protected area of Jajroud has a high potential to attract ecotourists due to its natural views and high biodiversity. This research mainly aimed at investigating current conditions of ecotourism in the region and its management to indentify the related strong and weak points and to make necessary changes in its management process with a view to upgrading the condition of ecotourism in the region. The applied method in this research is internal factor evaluation (IFE) and external factor evaluation (EFE) matrixes. All the threats, opportunities, strengths and weaknesses were identified after numerous field visits. In the next step and based on the experts and visitors viewpoints, a weight coefficient from zero (not important) to one (important) was allocated to each factor and then the weight grade was estimated by multiplying the grade of each row of factors by normalized weight. Finally, the total amount of weight grades with the average of three was obtained. Since the final grades of both matrixes were lower than the specified average, it could be concluded that the situation of ecotourism was not desirable in Jajroud. As a result, the creating and developing ecotourism in the protected area of Jajroud and altering the region into one of the ecotourism zones of Iran require the application of an integrated management based on environmental, social and economic elements.