تعیین ظرفیت برد زیستگاه ورژیم غذایی آهوی ایرانیGazella subgutturosa)) در پارک ملی سرخه حصارتهران

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

المیرا کاظمی جهندیزی ¹ , محمد کابلی ² , محمود کرمی ³ , محمود صوفی ⁴

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته علوم محیط زیست،دانشکده انرژی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم تحقیقات تهران، ایران.
2 - استادیار گروه شیلات ومحیط زیست،دانشگاه منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
3 - استاد یار گروه شیلات ومحیط زیست،دانشگاه منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران
4 - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته علوم محیط زیست،دانشکده انرژی محیط زیست،دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم تحقیقات تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1390/01/25 تاریخ پذیرش : 1390/05/17 تاریخ انتشار : 1394/01/01

کلید واژه: آهوی ایرانی, پارک ملی سرخه حصار, ظرفیت برد تغذیه ای,

چکیده مقاله :

آهوی ایرانی یکی ازگونه های راسته زوج سمان در ایران، پستانداری گیاه خوار و نشخوارکننده است. آهو از مهم ترین علف خواران دشت های ایران است که امروزه فقط در مناطق حفاظت شده نظیر پارک ملی سرخه حصار یافت می شود. هدف از این پروژه تعیین ظرفیت برد تغذیه ای زیستگاه آهو و مقدار علوفه قابل دسترس در فصل بحرانی با استفاده از روش قطع و توزین می باشد. روش کار: جهت تعیین محدوده زیستگاه ابتدا بازدید مقدماتی از منطقه صورت گرفت و مسیرهای پیمایش مشخص شد. طول کل مسیر بیمایش 44 کیلومتر بود. سپس این مسیرها به طور روزانه مورد بازدید قرار گرفته و نقاط حضور گونه با استفاده از GPS ثبت شد. گونه‌های گیاهی مورد تغذیه آهو در منطقه مورد مطالعه از طریق مشاهده مستقیم شناسایی و فهرست برداری شد. سپس وزن خشک و تراکم گونه‌های گیاهی چرا شده توسط آهو و بیوماس زیستگاه آهو تعیین و محاسبه شد. در مرحله بعد با تعیین واحدهای دامی و نیاز روزانه آهو به علوفه، ظرفیت برد تغذیه ای زیستگاه در دوره بحرانی از طریق میزان علوفه قابل دسترس زیستگاه با روش قطع و توزین همراه با مشاهده مستقیم اندازه گیری و محاسبه شد. نتیجه گیری: در این پژوهش ظرفیت برد زیستگاه برای آهو در2 سناریو محاسبه شده است. در مجموع، ظرفیت برد آهو با رقیبان 56 راس و بدون رقیبان 107 راس به دست آمد. همچنین 15 گونه گیاهی از 8 تیره که توسط آهو و قوچ و میش مصرف می شوند شناسایی و مشخص شد که تیره چمن (Poaceae) با 8 گونه بیش ترین تنوع را در رژیم غذایی آهو دارد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Gazella subgutturosa, which is herbivorous and ruminating mammals, is one of theartiodactyls in Iran. This species is one of the most important herbivorous species of Iranian plain. It isalso distributed in some protected area like Sorkhe-hesar national Park. The aim of this project wasdetermination of Nutritional carrying capacity of habitat and amount of available forages in criticalseason by using cutting and weighing method.Methods: Primary observations have been performed for determination of habitat restrictions andmonitoring tracks of this species. Therefore total monitoring tracks for this species was measured 44Km. Then these tracks have been visited daily and exact points for species presenting were recordedby GPS. In addition, herbaceous species, which are feed by Gazella subgutturosa were identified andalso listed by direct observation. Dried weight and density of herbaceous species which were grazedby Gazella subgutturosa were detected and biomass of Gazella subgutturosa habitat was calculated aswell.In next section, nutritional carrying capacity of Gazella subgutturosa in critical period was measuredby using animal units and daily requirement of Gazella subgutturosa to feeding. Cutting andweighting method and direct observation were also used for this measurement.Discussion: At the end of this project, 15 herbaceous species from 8 classes, which are using byGazella subgutturosa and wild sheep, have been identified. Furthermore it is recognized that Poaceaewith 8 species have most diversity in Gazella subgutturosa diet. To sum up, total carrying capacity forGazella subgutturosa protection in this area has been calculated 56 and 107 units with and withoutcompetitor’s assumption respectively.

منابع و مأخذ:

1. درویش صفت،ع.، 1385. اطلس مناطق حفاظت شده. سازمان حفاظت محیط زیست.


2. مهندسین مشاور بوم آباد، 1381. طرح مدیریت زیست محیطی منطقه جاجرود. سازمان حفاظت محیط زیست.


3. عجمی، ح.،1381. برآورد ظرفیت برد تغذیه ای زیستگاه اهو در پارک ملی کلاه قاضی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران.
   
   
   1. Deyoung, R. W. 2000. Modeling Nutritional Carrying capacity for Tanslocated Desert Bighorn Sheep in Western Texas. Texas A&Mumversity-Kingsville, USA.
   
   
   2. Mautz, W. W. 1978. Nutrition and carrying capacity. Big games of North America. 321-348.
   
   
   3. Krebs, Charles. J.1999. Ecological methodology.Addison-Welsey Educational Puplishers, Inc. Chapter 5: 170-177. 
   
   


4. کرمی، م.، 1364. روش های بررسی پوشش گیاهی، انتشارات جهاد دانشگاهی تهران.


5. حیدری، س.، 1388.ظرفیت برد تغذیه ای علفخوران منطقه خانگرمز همدان،دانشگاه علوم تحقیقات تهران.


6. هارونی، ا.،1383. بررسی مطلوبیت زیستگاه آهودرمنطقه حفاظت شده کالمند بهادران یزد.دانشکده منابع طبیعی نور،دانشگاه تربیت مدرس.
   
   
   1. McCall, T. C. 1997. Comprasion of techniques for determining the nutritional carrying capacity for white-tailed deer. Journal of range management 50: 33-38.
   
   
   2. Mautz, W. W. 1978. Nutrition and carrying capacity. Big games of North America. 321-348
   
   
   3. Cook,J. G., B. K. Johnson. 2002. Effect of Summer-autumn Nutrition and Parturition Date on Reproduction and Survival of Elk. Wildlife Monographs 155.
   
   
   4. Hobbs, N. T. 1985. Estimating of habitat carrying capacity incorporating explicit nutritional constraints. Journal of Wildlife management 49: 814-822